Τρόικα και κυβέρνηση διαφωνούν… συμφωνώντας στο πώς θα ναρκοθετήσουν το μονοπάτι της επόμενης κυβέρνησης
Tο γεγονός ότι ο -αθεράπευτα αισιόδοξος- Ευάγγελος Βενιζέλος αναλώθηκε χθες, Παρασκευή, μιλώντας σε συνεδρίαση του μεταλλαγμένου σε «Δημοκρατική Παράταξη» ΠΑΣΟΚ, στη μάχη της ερμηνείας όσων ήδη έχουν δρομολογήσει οι δανειστές, δείχνει ότι η κυβέρνηση έχει ήδη συμβιβαστεί πλήρως με την ατζέντα που της επέβαλαν. Αυτήν που περιέγραψε λεπτομερώς το έγγραφο του Euro Working Group το οποίο διέρρευσε μέσω Reuters. Και η ατζέντα αυτή είναι αμιγώς πολιτική. Δεν επιδέχεται δεύτερη ανάγνωση. Κι έχει γίνει κραυγαλέο πια ότι η στόχευσή της είναι δευτερευόντως η κυβέρνηση Σαμαρά, και πρωτευόντως η κυβέρνηση που θα προκύψει αν αποτύχει ο σχεδιασμός της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας από αυτή τη Bουλή.
Το χρονοδιάγραμμα
Με βάση τις αποφάσεις που έχει ήδη πάρει το προπαρασκευαστικό Euro Working Group, με τη συμφωνία και του Έλληνα εκπροσώπου, το Eurogroup της Δευτέρας έχει λίγα πράγματα τα κάνει. Εφόσον έχει μεσολαβήσει κατ’ αρχήν συμφωνία κυβέρνησης-τρόικας μέσα στο Σαββατοκύριακο, διά των e-mails πάντα, μπορεί να θεωρήσει ότι η 5η (για την Ε.Ε.) ή 6η (για το ΔΝΤ) αξιολόγηση επανεκκινεί με στόχο να γίνει τελική συμφωνία μέχρι 15 του μηνός. Το αν αυτό θα γίνει με επιστροφή της τρόικας στην Αθήνα ή με τηλεδιάσκεψη, είναι ήσσονος σημασίας.
Το περιεχόμενο της συμφωνίας είναι, επίσης, προδιαγεγραμμένο. Η κυβέρνηση θα υποβάλει αίτημα για «τεχνική» παράταση του ισχύοντος Μνημονίου – για λίγες εβδομάδες μιλάει εκείνη, εξάμηνο θέλουν οι δανειστές. Αυτό πρέπει να περάσει για έγκριση από περίπου 10 Κοινοβούλια, μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου. Ακολούθως, θα δοθεί χρόνος στην κυβέρνηση να ψηφίσει τα προαπαιτούμενα μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου, όλα μαζί ή σε «δόσεις», θα πάρει τη δόση δανείου που της οφείλει ο EFSF, θα υποβάλει και αίτημα στον ESM για την Προληπτική Γραμμή Ενισχυμένων Όρων (ECCL), με ανακύκλωση των ήδη δανεισμένων, θα συνομολογήσει και το σχετικό Μνημόνιο που υποχρεωτικά τη συνοδεύει, ασχέτως του πώς θα το βαφτίσει ο Βενιζέλος και, κάπου εκεί, το χρονοδιάγραμμα της τρόικας διαπλέκεται με το πολιτικό χρονοδιάγραμμα εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας.
Το αναπόφευκτο δίλημμα
Όπως συνέβη και στις παραμονές των εκλογών του 2012, αλλά με πρωτοφανή ένταση, αμετροέπεια και προκλητικότητα από τις ευρωπαϊκές ηγεσίες, έτσι και τώρα ο παράγοντας της πολιτικής εκκρεμότητας στην Ελλάδα εντάσσεται ακόμη και στον επίσημο, τεχνοκρατικό λόγο της Ευρωζώνης. Το Eurogroup καταρτίζει ένα χρονοδιάγραμμα που ουσιαστικά εξυπηρετεί τον φθηνό μικροπολιτικό σχεδιασμό της κυβέρνησης Σαμαρά (επίσπευση εκλογής, «αυθόρμητες» πρωτοβουλίες βουλευτών, συνταγματική αναθεώρηση), παρ’ ότι τη θεωρεί προ πολλού «καμένη». Και ο λόγος είναι απλός: Τους ενώνει ο στόχος της διαμόρφωσης ενός ασφυκτικού πλαισίου μνημονιακών δεσμεύσεων για την επόμενη κυβέρνηση, όποτε ήθελε αυτή προκύψει, αλλά πολύ περισσότερο αν προκύψει μέχρι τον Μάρτιο. Το ασφυκτικό αυτό πλαίσιο συντίθεται από μέτρα που θα ψηφιστούν άμεσα, από μνημονιακές δεσμεύσεις για νέα μέτρα αργότερα και από τον χρηματοδοτικό εκβιασμό που θα μπορούν να ασκήσουν οι δανειστές (βλέπε συναφές κείμενο). Και το ίδιο πλαίσιο φέρνει την επόμενη κυβέρνηση, ιδιαίτερα μια αριστερή κυβέρνηση, προ του διλήμματος ανάμεσα σε έναν εξευτελιστικό συμβιβασμό και μια γραμμή ρήξης, με ασαφή έκβαση.
Το πολιτικό Plan B των δανειστών έχει, βεβαίως, κι άλλες, όχι τόσο προφανείς παραμέτρους. Η σημαντικότερη είναι ότι η Ευρωζώνη παραμένει στη «ζώνη του Λυκόφωτος». Η ανακοίνωση Ντράγκι ότι η ΕΚΤ θα εξετάσει το πρώτο τρίμηνο του 2015 το ενδεχόμενο νέων «μη συμβατικών μέτρων», συμπεριλαμβανομένης της αγοράς κρατικών ομολόγων, ήχησε σαν προαναγγελία τρίτης ύφεσης στην Ευρωζώνη. Ταυτόχρονα, όμως, αναζωπύρωσε την ένταση με τη γερμανική ηγεσία, που αντιτίθεται στην ποσοτική χαλάρωση. Κατά παράδοξο τρόπο το παιχνίδι καθυστέρησης που παίζει το Βερολίνο, και ιδιαίτερα ο Β. Σόιμπλε, με την Ελλάδα ταυτίζεται χρονικά με το ανάλογο παιχνίδι που παίζει ως προς την παρέμβαση της ΕΚΤ.
Το διατλαντικό imperium
Εκεί παρεισφρέει ως μπαλαντέρ και το ΔΝΤ. Υπάρχουν πράγματα που το ενώνουν και πράγματα που το χωρίζουν με το Βερολίνο ή την ΕΚΤ. Τους ενώνει ο πολιτικός εκβιασμός της ελληνικής κοινωνίας, τους χωρίζει η πληρωμή του λογαριασμού, που συναρτάται με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Τους ενώνει η στρατηγική του νεοφιλελεύθερου ζουρλομανδύα που θέλουν να φορέσουν σε όλες τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, τους χωρίζει η ακαμψία της ευρωπαϊκής δημοσιονομικής «ορθοδοξίας». Τους ενώνει το όραμα ενός διατλαντικού, καπιταλιστικού imperium, τους χωρίζει ο επιμερισμός του κόστους του. Το πιθανότερο είναι ότι θα βρουν τη χρυσή τομή του συμβιβασμού. Τη νύφη θα την πληρώσουν οι λαοί. Και θα είναι για δεκαετίες.
Ο βαρύς «λογαριασμός» του δεύτερου εξαμήνου 2015
Ένας εκβιασμός διπλής κατεύθυνσης στις λήξεις ομολόγων της επόμενης χρονιάς
Στον πίνακα που παραθέτουμε, με στοιχεία που αντλήθηκαν από τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, αποτυπώνεται ο οικονομικός λογαριασμός του πολιτικού Plan B της τρόικας και της κυβέρνησης.
Ο ΟΔΔΗΧ, μόλις χθες, προανήγγειλε ότι στην προγραμματισμένη έκδοση εντόκων γραμματίων της Τετάρτης, 10/12, ύψους 1,25 δισ. ευρώ, προσθέτει άλλο 1 δισ., αποκαλύπτοντας έμμεσα ότι η κυβέρνηση δεν περιμένει εκταμίευση δόσης δανεισμού εντός του Δεκεμβρίου. Εντός του μηνός, όμως, πρέπει να «ανακυκλωθούν» έντοκα ύψους 3,6 δισ., μέρος των οποίων θα πληρωθούν από τις δύο νέες παράλληλες εκδόσεις. Τα υπόλοιπα από ό,τι υπάρχει στο «ταμείο».
Αυτά, φυσικά, είναι peanuts μπροστά στα χρωστούμενα του 2015. Στον πίνακα φαίνονται οι λήξεις εντόκων και ομολόγων στη διάρκεια του νέου έτους. Μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2015 πρέπει να εξοφληθούν 7,4 δισ. ευρώ, ποσό που σχετικά εύκολα καλύπτεται και με τις καθιερωμένες εκδόσεις εντόκων, ακόμη κι αν οι δανειστές δεν δώσουν ούτε ευρώ μέχρι τον Μάρτιο. Ακολουθεί ένα τρίμηνο «ανακωχής» κι έπειτα, στο τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου καραδοκούν θηριώδεις λήξεις ύψους περίπου 23 δισ. ευρώ.
Αυτή η κατανομή του βάρους εξυπηρέτησης του χρέους ίσως εξηγεί την ψυχραιμία με την οποία οι δανειστές σπαταλούν τον πολιτικό χρόνο της κυβέρνησης Σαμαρά. Όποια κυβέρνηση κι αν βρίσκεται στο Μαξίμου το δεύτερο εξάμηνο του 2015, θα έχει να αντιμετωπίσει όχι μόνο τις νέες μνημονιακές δεσμεύσεις στις οποίες θα καταλήξουν τρόικα και κυβέρνηση Σαμαρά («τεχνική» παράταση Μνημονίου, Προληπτική Γραμμή Ενισχυμένων Όρων – ECCL– με νέο μίνι μνημόνιο), αλλά και τον εκβιασμό μιας νέας απειλής χρεοκοπίας για ομόλογα που κατά κύριο λόγο βρίσκονται στα χέρια των επίσημων δανειστών (EFSF, ΔΝΤ, ΕΚΤ) οι οποίοι θα απαιτούν την πληρωμή τους. Δίπλα σ’ αυτό το προβλέψιμο εργαλείο εκβιασμού υπάρχει, φυσικά, και το εργαλείο της χρηματοδότησης των συστημικών τραπεζών από την ΕΚΤ. Ο «τοκογλύφος» του ευρώ μπορεί ανά πάσα στιγμή να επιβάλει χρηματοδοτική ασφυξία, κόβοντας την παροχή ρευστότητας.
Παραδόξως, ο ίδιος εκβιασμός μπορεί να πάρει και αντίστροφη κατεύθυνση. Μια κυβέρνηση που θα ήθελε να χρησιμοποιήσει τα ταμεία του κράτους για τις άμεσες ανάγκες της κοινωνίας σχεδόν αυτονόητα θα υποχρεωνόταν να αρνηθεί την πληρωμή των 23 δισ. που «σκάνε» το καλοκαίρι του 2015. Η ρήξη μπορεί να πάρει χαρακτήρα chicken game, αλλά υποθέτουμε ότι κανείς δεν έχει την αυταπάτη ότι η ανάληψη της διακυβέρνησης, στις ακραίες συνθήκες που επικρατούν, θα είναι ένας ανέμελος περίπατος…
