Οι πρόωρες κάλπες της προηγούμενης Κυριακής στην Πορτογαλία έβγαλαν οριακή μεν, αλλά απόλυτη πλειοψηφία σε έδρες για τον «σοσιαλιστή» πρωθυπουργό Αντόνιο Κόστα: το μπόνους της ενισχυμένης αναλογικής του έδωσε 117 στις 230 έδρες με ποσοστό 41,7%. «Θρίαμβος» αναφωνούν τα ΜΜΕ, και αγαλλιάζει η ευρωκρατία – που στον Κόστα έχει βρει τον άνθρωπό της: αυτόν που εφαρμόζει έναν μνημονιακό ορντοφιλελευθερισμό με… ανθρώπινο πρόσωπο, αυτόν που έκοψε τα φτερά της λαϊκής ανάτασης των αρχών της προηγούμενης δεκαετίας, αυτόν, τέλος, που ξανάστειλε την πορτογαλική Αριστερά στη γωνία αφού την ξεζούμισε. Για τους πανηγυρίζοντες, μικρή σημασία έχει ότι η αποχή παρέμεινε σε υψηλότατα επίπεδα: σχεδόν 45% μαζί με τα λευκά και άκυρα. Η συνεχιζόμενη βουβή απονομιμοποίηση ολόκληρου του πολιτικού συστήματος χάθηκε μέσα στα πυροτεχνήματα.
Ο Κόστα κατάφερε όχι μόνο να ξεφορτωθεί τα άχρηστα πλέον (αφού όμως πρώτα διαπαιδαγώγησαν τη βάση τους στη χρησιμότατη για το σύστημα λογική του «μικρότερου κακού») αριστερά δεκανίκια του Μπλόκου και του Κ.Κ., αλλά και να διατηρήσει «την εύνοια του Βερολίνου και των Βρυξελλών ως χρησιμότερος της Κεντροδεξιάς»*. Η τελευταία αύξησε λίγο, αλλά όχι αρκετά, το ποσοστό της, πέφτοντας θύμα του έτερου κατορθώματος της πορτογαλικής Κεντροαριστεράς: της θεαματικής ανόδου του ακροδεξιού κόμματος «Chega!» («Αρκετά!»), το οποίο αναδείχθηκε τρίτη κοινοβουλευτική δύναμη. Κάποια ακόμη στοιχεία πριν περάσουμε σε μερικές πιο ενδιαφέρουσες, ίσως, επισημάνεις: σημαντική άνοδο σημείωσε το ακραίο νεοφιλελεύθερο κόμμα του «επιτυχημένου μπίζνεσμαν» Ζοάο ντε Φιγκεϊρέδο, ενώ καθίζηση υπέστησαν τόσο τα μικρότερα συντηρητικά κόμματα (τροφοδοτώντας την Ακροδεξιά και τον Φιγκεϊρέδο) όσο και το «πράσινο» ΡΑΝ.
Ανεπίδεκτοι μαθήσεως
Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Κόστα υποβοήθησε την άνοδο της Ακροδεξιάς, με στόχο ακριβώς να αποκλείσει την πιθανότητα επιστροφής της Κεντροδεξιάς στη διακυβέρνηση. Το τάχα παράδοξο, να κλείνει δηλαδή ένας «σοσιαλιστής» το μάτι στους ακροδεξιούς, δεν συνιστά βέβαια πρωτοτυπία: πρώτος διδάξας ήταν ο Γάλλος «σοσιαλιστής» πρόεδρος Μιτεράν, που στη δεκαετία του 1980 έκανε πλάτες στον Λεπέν για να αποδυναμώσει την τότε κεντροδεξιά αξιωματική αντιπολίτευση – μια τακτική που έφερε σύντομα τα γνωστά εκπληκτικά αποτελέσματα… Αυτά όμως είναι λεπτομέρειες για τους Πορτογάλους κυβερνώντες, αφού έτσι ενίσχυσαν τη θέση τους, χωρίς να έχουν πια ανάγκη την κοινοβουλευτική στήριξη της Αριστεράς.
Όσον αφορά την τελευταία, θα έχει τώρα την ευκαιρία να… μην αναστοχαστεί πώς, από το 16% του 2019 (και το 19% του 2015), κατέληξε κάτω από το 9%: πού να βρεθεί ώρα για αυτοκριτική και επανεξέταση της αυτοκτονικής γραμμής που ακολουθεί από το 2015 όταν τώρα «ξαφνικά» ορθώνεται απέναντί της ο χρησιμότατος ακροδεξιός μπαμπούλας; Πιθανά τόσο το Μπλόκο όσο και το Κ.Κ. να περιπέσουν σε έναν νοσταλγικό αντιφασισμό, συνοδευόμενο από τις κλασικές αποφάνσεις περί της πολιτικής ανωριμότητας των πληβείων που «δεν καταλαβαίνουν» και «παρασύρονται» είτε στην αποχή είτε στην Ακροδεξιά. Οπωσδήποτε, θα χρειαστεί κάποιος καιρός ωσότου διευκρινιστεί αν η ασθένεια είναι ανίατη.
* «Χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου» (φύλλο 575).
