Τα τετ α τετ του πρωθυπουργού με το «αφεντικό» του… βαμπίρ των αγορών και ο τοποτηρητής της τράπεζας στο ελληνικό χρέος
του Μιχάλη Σιάχου
Στις 3 Νοεμβρίου του 2009, ένα μήνα μετά τον εκλογικό θρίαμβο του ΠΑΣΟΚ κι ενώ είχε ανοίξει ο ασκός του Αιόλου για τη δημοσιονομική κρίση στην Ελλάδα, ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου συμμετείχε σε δείπνο στο ξενοδοχείο Πεντελικόν, στην Κηφισιά, με εκλεκτούς συνδαιτυμόνες: Τον πρόεδρο της Goldman Sachs Γκάρι Κον, τον επικεφαλής οικονομικών ερευνών της επενδυτικής τράπεζας Τζιμ Ο Νιλ, τον αντιπρόσωπό της στην Ελλάδα Χάρη Ηλιάδη, και τους υπουργούς Γ. Παπακωνσταντίνου, Λούκα Κατσέλη και Δημήτρη Δρούτσα.
Η συνάντηση αυτή δεν ανακοινώθηκε, βεβαίως, αλλά διέρρευσε περίπου ως επιτυχία της νεαράς κυβέρνησης στον πόλεμο κατά των ελλειμμάτων και του χρέους. Και δεν ήταν η μόνη. Όπως θύμισε δια των επτά –αναπάντητων μέχρι στιγμής- ερωτημάτων του ο Αλέκος Αλαβάνος, ο Γ. Παπανδρέου είχε μια ακόμη συνάντηση (στο υπουργείο Οικονομικών) με το «αφεντικό» της διαβόητης πλέον τράπεζας, τον ταλαντούχο κ. Κον που το 2007 απέσπασε για τις υπηρεσίες του σε εταιρείες, επενδυτές και χώρες τη σεμνή αμοιβή των 72.511.400 δολαρίων!
Οι συναντήσεις αυτές, πραγματοποιημένες δύο μήνες πριν κορυφωθεί ο παγκόσμιος σάλος για τον διαχρονικό ρόλο της Goldman Sachs στη διαχείριση του ελληνικού χρέους, αποκαλύπτουν ότι η επενδυτική τράπεζα, το «βαμπίρ των αγορών» όπως αποκαλείται πια από μερίδα του αμερικανικού τύπου, είχε ήδη διαμορφώσει εκλεκτικές συγγένειες με την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και μάλιστα στο ανώτατο επίπεδο.
Ο Π.Χριστοδούλου
Οι συγγένειες επισημοποιήθηκαν με τις αποκαλύψεις για τον ρόλο της αμερικανικής τράπεζας στο αποτυχημένο «ντιλ» για την αγορά ελληνικού χρέους από την Κίνα, στον συντονισμό του πρώτου ομολογιακού δανείου του 2010 ύψους 8 δισ. ευρώ, στην κινητοποίησή της για την οργάνωση του ταξιδιού του υπουργού Οικονομικών στο Λονδίνο τον Γενάρη, αλλά κυρίως με την τοποθέτηση του Πέτρου Χριστοδούλου στη θέση του επικεφαλής του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους.
Ο κ. Χριστοδούλου έχει διατελέσει στέλεχος της Credit Suisse, της JP Morgan και τα τελευταία χρόνια της Εθνικής Τράπεζας, ως διευθυντής διαχείρισης διαθεσίμων. Φαίνεται όμως ότι το βασικό κριτήριο επιλογής του ήταν περισσότερο η θητεία του στην Goldman Sachs, και ακόμη περισσότερο η συνεργασία του με την αμερικανική τράπεζα από το πόστο του στην Εθνική. Σε τι συνίσταται η συνεργασία αυτή; Ο Π. Χριστοδούλου, ειδικός στις αγοραπωλησίες ομολόγων, παραγώγων και στο private banking, φαίνεται ότι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο σχεδιασμό και εκτέλεση του τελευταίου swap του 2009, με το οποίο η Εθνική Τράπεζα και η Goldman Sachs «διέγραψαν» ελληνικό χρέος ύψους 5,5 δισ. ευρώ. Το swap αυτό είναι που μπήκε στο στόχαστρο των ανταγωνιστών της Goldman Sachs στις ΗΠΑ και τροφοδότησε τον τελευταίο γύρο «επιθέσεων» στα ελληνικά ομόλογα.
Η παράδοση επιρροής της Goldman Sachs στις ελληνικές κυβερνήσεις έχει μια προϊστορία σχεδόν 15 χρόνων. Η ειδική της σχέση με το ΠΑΣΟΚ ανάγεται στο 1998, όταν η αμερικανική επενδυτική τράπεζα άρχισε να «προπονεί» την Ελλάδα για ένταξη στην ΟΝΕ με το ανάλογο «μασάζ» στη διαχείριση του χρέους. Η σχέση επισημοποιείται από το 2001, με το πρώτο swap (συμφωνία ανταλλαγής χρέους ή επιτοκίου) ύψους 1 δισ. δολαρίων για το οποίο η «αμοιβή» της Goldman Sachs έφτασε τα 300 εκατ. δολάρια! Από τις δέκα εκδόσεις ομολόγων αυτής της δεκαετίας διά χειρός Goldman Sachs η τράπεζα υπολογίζεται ότι έβγαλε πάνω από 700 εκατ. ευρώ.
Αλλά δεν ήταν η μόνη πηγή πλούτου για τη «μεγάλη μας σύμβουλο» που κληροδοτήθηκε χωρίς προσκόμματα και στη γαλάζια διακυβέρνηση και, μάλιστα, σε νέα επικερδή πεδία, τις εξαγορές και τις ιδιωτικοποιήσεις. Η Goldman Sachs ήταν παρούσα και στην εξαγορά της τουρκικής Finansbank από την Εθνική (λέγεται ότι κι εδώ ήταν ζωτικός ο ρόλος του κ. Χριστοδούλου), και στις διαπραγματεύσεις με την Deutsche Telekom και τη MIG για το ξεπούλημα του ΟΤΕ στο γερμανικό μονοπώλιο, και στην (ατυχή) απόπειρα μετοχοποίησης του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου.
Διπλό παιχνίδι
Η Goldman Sachs φαίνεται ότι είναι ο μόνος παράγοντας που διασφαλίζει τη… συνέχεια του κράτους στη δικομματική εναλλαγή. Κι ίσως γι’ αυτό να γνώριζε καλύτερα από τους γεμάτους όρεξη για «αλλαγή» πράσινους κυβερνήτες το ρίσκο της επερχόμενης δημοσιονομικής κατάρρευσης. Έχοντας εξασφαλίσει ότι θα είναι ο προνομιακός συνομιλητής, σύμβουλος και διαχειριστής του ελληνικού χρέους έπαιξε το διπλό ρόλο και του σωτήρα και του ολετήρα. Το πιο αποκαλυπτικό στοιχείο αυτού του διπλού ρόλου είναι το εξής: Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ένα μήνα πριν τις εκλογές, η Goldman Sachs συνασπίστηκε με την JP Morgan και 12 ακόμη αμερικανικές τράπεζες και μέσω της άγνωστης εταιρείας Markit Group με έδρα το Λονδίνο ενθάρρυνε τους παίκτες της αγοράς να στοιχηματίσουν στις πιθανότητες χρεοκοπίας της Ελλάδας και 3-4 ακόμη αδύναμων χωρών της ευρωζώνης. Δημιούργησαν λοιπόν ένα δείκτη με την ονομασία iTraxxSovX Western Europe για την αγορά CDS (αγορά ασφαλίστρων κινδύνου για τους επενδυτές κρατικών ομολόγων). Όσο εγγύτερος εμφανίζεται ο κίνδυνος χρεοκοπίας μιας χώρας, τόσο τα κρατικά ομόλογα μένουν στα αζήτητα, κι άλλο τόσο υψηλότερες είναι οι αποδόσεις των CDS.
Το Paulson hedge fund
Έτσι, η Goldman Sachs, ενώ συνομιλούσε στην Αθήνα με τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς για τις επόμενες εκδόσεις ομολόγων και για τεχνικές απόκρυψης του χρέους 6 δισ. των νοσοκομείων, την ίδια στιγμή συνιστούσε στους μεγάλους πελάτες της την άγρια επίθεση στο ελληνικό χρέος μέσω της αγοράς των CDS. Για τους καλύτερους πελάτες της, μάλιστα, που κατέχουν το 1/6 του ελληνικού χρέους εξασφάλισε… πρώτο τραπέζι πίστα στο θέαμα της σφαγής. Έφερε εκπροσώπους του Paulson hedge fund, ενός από τα κερδοσκοπικά ταμεία που ευθύνονται για την εκτόξευση του spread των ελληνικών ομολόγων μέχρι τις 430 μονάδες, τους οργάνωσε επαφές με τραπεζίτες και κρατικούς παράγοντες, προφανώς για να διαπιστώσουν ιδίοις όμμασι ότι έχουν να κάνουν με εύκολα και πρόθυμα θύματα. Το όφελος μόνο της Goldman Sachs από το διπλό παιχνίδι των τελευταίων υπολογίζεται μέχρι στιγμής σε ποσό άνω των 2 δισ. ευρώ. Και μέχρι την «υποταγή» στο ΔΝΤ έπεται θερμή συνέχεια.
«International Government Sachs»
Government Sachs είναι το δεύτερο προσωνύμιο που αποδίδουν οι Αμερικανοί στην Goldman Sachs, εκτός από την αδιαμφισβήτητη ιδιότητά της ως βαμπίρ των αγορών. Και ο λόγος είναι προφανής. Έχοντας διορίσει τους εκλεκτούς της υπουργούς Οικονομικών των ΗΠΑ στις κυβερνήσεις της τελευταίας εικοσαετίες, εδραιώνει πλέον τις σχέσεις διαπλοκής και στην Ευρώπη. Η διαχρονική, παγκόσμια κυβέρνηση της Goldman Sachs περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τους εξής:
– Χένρι Πόλσον, υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Μπους, διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας.
– Ρόμπερ Ρούμπιν, υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Κλίντον, πρόεδρος της τράπεζας.
– Λόρενς Σάμερς, σύμβουλος Κλίντον, Μπους και Ομπάμα με ετήσιες απολαβές τουλάχιστον 2 εκατ. δολαρίων για… ωριαίες διαλέξεις του στην Goldman κι άλλες επενδυτικές τράπεζες.
– Ουίλιαμ Ντάντλεϊ, πρόεδρος FED Νέας Υόρκης, επικεφαλής οικονομολόγος της Morgan.
– Μάριο Ντράγκι, διοικητής της κεντρικής τράπεζας Ιταλίας. Αντιπρόεδρος Ευρώπης της Goldman.
– Ότμαρ Ισινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ, διεθνής σύμβουλος της Morgan.
Λίστα ατελεύτητη…
«Εκατό χρόνια φούσκες»
Γιατί οι Αμερικανοί τα έχουν βάλει με τη Goldman Sachs; Πρώτον για λόγους ανταγωνισμού. Στην κορύφωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης ποδοπάτησε τους άλλους ελέφαντες. Ενώ πουλούσε στους πελάτες της τα «σαπάκια» των στεγαστικών δανείων υψηλού ρίσκου, παρασκηνιακά στοιχημάτιζε στη ραγδαία πτώση των τιμών των ακινήτων. Όταν η χρηματοπιστωτική κρίση κορυφώθηκε έπεισε τον άνθρωπό της στην κυβέρνηση Χένρι Πόλσον να αφήσει τους ανταγωνιστές της Lehman Brothers και Bear Stern να καταρρεύσουν.
Μετά τη χρεοκοπία τους, ο άνθρωπός της στην κυβέρνηση έκανε στροφή 180 μοιρών και πρόσφερε πακέτο βοήθειας από το οποίο η Goldman Sachs τσέπωσε 13 δισ. δολάρια. Extra bonus πήρε και από το πακέτο 182 δισ. για τη σωτηρία της ασφαλιστικής AIG. Οι προνομιακές της σχέσεις με την εξουσία και τις αποφάσεις της έχουν προκαλέσει την οξεία αντίδραση του λοιπού αμερικανικού τραπεζικού κατεστημένου. Εξού και ο καταιγισμός αποκαλύψεων για τον ρόλο της στο ελληνικό χρέος.
Σε ένα χαρακτηριστικό δημοσίευμά του, το life style περιοδικό Rolling Stone, απονέμει στην Goldman Sachs τον… τίτλο του βαμπίρ των αγορών και υπενθυμίζει την εμπλοκή της σε όλες τις μεγάλες φούσκες του 20ου αιώνα: Στην κρίση του 1929, στη φούσκα των dot.com του 1999, στο ράλι του πετρελαίου το 2008, στη στεγαστική τρέλα της δεκαετίας του ’90 και –στο έσχατο έπαθλό της- στη μεγάλη αγορά εμπορίου ρύπων (350 εκατ. δολαρίων) που ανοίγει στις ΗΠΑ με τη νέα πολιτική Ομπάμα κατά της κλιματικής αλλαγής.
