Τα διαχειριστικά όρια του ΠΑΣΟΚ έχουν εξαντληθεί. Ο Παπανδρέου γνωρίζοντας τα δεδομένα της ακολουθούμενης πολιτικής που έχει επιβάλει η τρόικα και αντιλαμβανόμενος πλέον ότι η επομένη των εκλογών δεν σώνει την «παρτίδα» έθεσε τον κυνικό εκβιασμό, ο οποίος, όμως, όπως όλα δείχνουν, έχει πίσω του μια ειλημμένη απόφαση.
Γνωρίζει πολύ καλά ο πρωθυπουργός και το περιβάλλον του, που κινεί τα νήματα, ότι κανένας από τους οικονομικούς στόχους που ευαγγελίζονται δεν είναι πλέον εφικτός και ο προϋπολογισμός του 2011 είναι κυριολεκτικά στον αέρα. Γνωρίζει πολύ καλά, επίσης, ότι τα δεδομένα στην Ε.Ε. αλλάζουν για τις «προβληματικές» χώρες, με αστάθμητο αλλά καθοριστικό παράγοντα και τον παγκόσμιο νομισματικό πόλεμο που βρίσκεται σε εξέλιξη. Παρά, λοιπόν, τους όποιους επικοινωνιακούς λεονταρισμούς, μπροστά στο κυβερνητικό επιτελείο υψώνεται ένα ανυπέρβλητο αδιέξοδο. Με μόνο χειροπιαστό μέχρι τώρα αποτέλεσμα την ισοπέδωση της κοινωνίας, ο Παπανδρέου γνωρίζει πολύ καλά ότι η κυβέρνηση δεν αντέχει την επιβολή νέων, ακόμα πιο σκληρών μέτρων, τα οποία οι πάντες ομολογούν ότι θα απαιτηθούν για την εκταμίευση και της τρίτης δόσης του δανείου. Άκρως αποκαλυπτικό της κατάστασης είναι και το γεγονός ότι η επαναδιαπραγμάτευση του χρέους πλέον φαντάζει δεδομένη, ακόμα και για τους υμνητές της τρόικας και όλο και κερδίζει θέσεις στην ατζέντα της επικαιρότητας. Η επιβολή νέων μέτρων και η επαναδιαπραγμάτευση του χρέους δεν θα είναι απλά ομολογία παταγώδους αποτυχίας, αλλά θα αποτελέσουν και τη θρυαλλίδα της κοινωνικής έκρηξης που υποβόσκει.
Όλα δείχνουν ότι ο πρωθυπουργός είναι «αναγκασμένος» να πάει σε εκλογές. Η κοινωνική πραγματικότητα που διαμορφώνεται -έτσι όπως και όσο θα εκφραστεί και στις αυριανές εκλογές- δεν αφήνει πολλά περιθώρια χειρισμών. Αν και το ΠΑΣΟΚ τα κατάφερε καλά μέχρι τώρα, αποκαλύπτοντας δυνατότητες που ξάφνιασαν δυσάρεστα τους πάντες, η μεταστροφή της κοινής γνώμης εναντίον του επικυρώνει το τέλος αυτής της δυναμικής, σηματοδοτώντας επίσης το τέλος της πρώτης μεταμνημονιακής φάσης των πολιτικών εξελίξεων.
Το ΠΑΣΟΚ σχεδιάζει ν’ ανανεώσει τις δυνατότητές του μαζί με τις ισορροπίες του πολιτικού σκηνικού. Το σενάριο μιας κυβέρνησης εθνικής σωτηρίας, που θα κληθεί να διαχειριστεί τον περαιτέρω στραγγαλισμό της κοινωνίας και της χώρας, ενεργοποιώντας και τα πιο συντηρητικά κοινωνικά αντανακλαστικά έρχεται όλο και πιο κοντά.
Πρέπει, όμως, να σημειωθεί ότι το ΠΑΣΟΚ γνωρίζει, επίσης, πολύ καλά πως η διαχείριση των εξελίξεων απαιτεί ευρύτερο ιδεολογικό, πολιτικό πλάνο, ανανεωμένο και εκλογικά επικυρωμένο εντός του οποίου θα μετατεθούν όλα τα ζητήματα ουσίας και θα νομιμοποιηθούν τα ιδεολογήματα-υποστηρίγματα των νέων αντιλαϊκών και αντικοινωνικών επιλογών. Το ΠΑΣΟΚ έχει επίγνωση της εγγενούς δυνατότητάς του για ανασυγκρότηση. Χρησιμοποιεί αυτή τη δυνατότητα και είναι μάλιστα στρατηγικό εργαλείο των σχεδιασμών του. Έχει επεξεργασμένες πλευρές ενός διαχειριστικού σχεδίου (όσο κι αν φαίνεται παράξενο) σε βαθμό αρτιότερο από οποιοδήποτε άλλο πολιτικό κόμμα αυτή τη στιγμή. Ο Παπανδρέου και η ομάδα του ελέγχουν τα πράγματα στο ΠΑΣΟΚ, εξασφαλίζοντας ένα παράγοντα υπεροχής έναντι των λοιπόν κομμάτων και δελφίνων, τέτοιο που να επιτρέπει την είσοδο στη νέα φάση με όρους πρωτοβουλιών. Μέσα απ’ όλα αυτά και συνεκτιμώντας τις δημοσκοπήσεις το ΠΑΣΟΚ αποφάσισε: Πάμε για εκλογές.
Η εκλογική τακτική ορίστηκε από το κατεπείγον και τα στενά περιθώρια που αφήνουν οι αφετηριακές επιλογές. Ο ωμός, απρεπής εκβιασμός προς το εκλογικό σώμα, που έχει το δικό του πολιτικό κόστος υπαγορεύτηκε από την ανάγκη συσπείρωσης και ανακοπής των εκλογικών διαρροών. Η αντίθεση της τρόικας στις εκλογές συνεκτιμήθηκε (άλλωστε η αντιμνημονιακή μετατόπιση του Σαμαρά τους άφησε χωρίς εναλλακτική) και θα αξιοποιηθεί προπαγανδιστικά όταν θα προβάλει σαν αναγκαία η εικόνα του πρωθυπουργού-διαπραγματευτή. Όταν, δηλαδή, χρειαστεί να παρθούν αποστάσεις από την τρόικα και να ενισχυθεί η εικόνα μιας αυτόνομης δυνατότητας. Άλλωστε ο ΓΑΠ παίζει δραστήρια στο πεδίο των ευρωπαϊκών ανταγωνισμών αλλά και στο πεδίο των επιδιώξεων των ΗΠΑ απέναντι στην Ευρώπη.
Τέλος, οι χειρισμοί του ΠΑΣΟΚ αντιμετωπίζουν ένα επιπλέον καθοριστικό συντελεστή δυσκολίας, που αφορά την Αριστερά και το ρόλο της. Ένα ρόλο που καθορίζεται όχι από την αυταρέσκεια που η ίδια επιφυλάσσει για τον εαυτό της αλλά από την επιμονή του λαού να τη στηρίζει και να την ξαναβάζει στα πράγματα με τρόπο υπέρτερο των δυνατοτήτων της.
Όλα δείχνουν ότι ο πρωθυπουργός είναι «αναγκασμένος» να πάει σε εκλογές. Η κοινωνική πραγματικότητα που διαμορφώνεται -έτσι όπως και όσο θα εκφραστεί και στις αυριανές εκλογές- δεν αφήνει πολλά περιθώρια χειρισμών. Αν και το ΠΑΣΟΚ τα κατάφερε καλά μέχρι τώρα, αποκαλύπτοντας δυνατότητες που ξάφνιασαν δυσάρεστα τους πάντες, η μεταστροφή της κοινής γνώμης εναντίον του επικυρώνει το τέλος αυτής της δυναμικής, σηματοδοτώντας επίσης το τέλος της πρώτης μεταμνημονιακής φάσης των πολιτικών εξελίξεων.
Το ΠΑΣΟΚ σχεδιάζει ν’ ανανεώσει τις δυνατότητές του μαζί με τις ισορροπίες του πολιτικού σκηνικού. Το σενάριο μιας κυβέρνησης εθνικής σωτηρίας, που θα κληθεί να διαχειριστεί τον περαιτέρω στραγγαλισμό της κοινωνίας και της χώρας, ενεργοποιώντας και τα πιο συντηρητικά κοινωνικά αντανακλαστικά έρχεται όλο και πιο κοντά.
Πρέπει, όμως, να σημειωθεί ότι το ΠΑΣΟΚ γνωρίζει, επίσης, πολύ καλά πως η διαχείριση των εξελίξεων απαιτεί ευρύτερο ιδεολογικό, πολιτικό πλάνο, ανανεωμένο και εκλογικά επικυρωμένο εντός του οποίου θα μετατεθούν όλα τα ζητήματα ουσίας και θα νομιμοποιηθούν τα ιδεολογήματα-υποστηρίγματα των νέων αντιλαϊκών και αντικοινωνικών επιλογών. Το ΠΑΣΟΚ έχει επίγνωση της εγγενούς δυνατότητάς του για ανασυγκρότηση. Χρησιμοποιεί αυτή τη δυνατότητα και είναι μάλιστα στρατηγικό εργαλείο των σχεδιασμών του. Έχει επεξεργασμένες πλευρές ενός διαχειριστικού σχεδίου (όσο κι αν φαίνεται παράξενο) σε βαθμό αρτιότερο από οποιοδήποτε άλλο πολιτικό κόμμα αυτή τη στιγμή. Ο Παπανδρέου και η ομάδα του ελέγχουν τα πράγματα στο ΠΑΣΟΚ, εξασφαλίζοντας ένα παράγοντα υπεροχής έναντι των λοιπόν κομμάτων και δελφίνων, τέτοιο που να επιτρέπει την είσοδο στη νέα φάση με όρους πρωτοβουλιών. Μέσα απ’ όλα αυτά και συνεκτιμώντας τις δημοσκοπήσεις το ΠΑΣΟΚ αποφάσισε: Πάμε για εκλογές.
Η εκλογική τακτική ορίστηκε από το κατεπείγον και τα στενά περιθώρια που αφήνουν οι αφετηριακές επιλογές. Ο ωμός, απρεπής εκβιασμός προς το εκλογικό σώμα, που έχει το δικό του πολιτικό κόστος υπαγορεύτηκε από την ανάγκη συσπείρωσης και ανακοπής των εκλογικών διαρροών. Η αντίθεση της τρόικας στις εκλογές συνεκτιμήθηκε (άλλωστε η αντιμνημονιακή μετατόπιση του Σαμαρά τους άφησε χωρίς εναλλακτική) και θα αξιοποιηθεί προπαγανδιστικά όταν θα προβάλει σαν αναγκαία η εικόνα του πρωθυπουργού-διαπραγματευτή. Όταν, δηλαδή, χρειαστεί να παρθούν αποστάσεις από την τρόικα και να ενισχυθεί η εικόνα μιας αυτόνομης δυνατότητας. Άλλωστε ο ΓΑΠ παίζει δραστήρια στο πεδίο των ευρωπαϊκών ανταγωνισμών αλλά και στο πεδίο των επιδιώξεων των ΗΠΑ απέναντι στην Ευρώπη.
Τέλος, οι χειρισμοί του ΠΑΣΟΚ αντιμετωπίζουν ένα επιπλέον καθοριστικό συντελεστή δυσκολίας, που αφορά την Αριστερά και το ρόλο της. Ένα ρόλο που καθορίζεται όχι από την αυταρέσκεια που η ίδια επιφυλάσσει για τον εαυτό της αλλά από την επιμονή του λαού να τη στηρίζει και να την ξαναβάζει στα πράγματα με τρόπο υπέρτερο των δυνατοτήτων της.
Μιχάλης Σιάχος
Σχόλια
