Μέρκελ και Σαρκοζί ζητούν τη βοήθεια της Κίνας για το EFSF, αλλά τα ανταλλάγματα θα είναι σκληρά.
Σε συμβολικό επίπεδο, τίποτε δεν είναι πιο χαρακτηριστικό για τις νέες παγκόσμιες πραγματικότητες από την εικόνα ενός Γάλλου προέδρου που τρέχει μετά τη σύνοδο κορυφής της Ευρωζώνης, την περασμένη Πέμπτη, να τηλεφωνήσει στον Κινέζο πρόεδρο Χου Τζιντάο για να του ζητήσει… δανεικά, και να συμφωνεί μαζί του ότι Κίνα και Ευρώπη θα «συνεργαστούν στενά για να διασφαλίσουν την παγκόσμια οικονομική σταθερότητα», ένα προνόμιο που μέχρι πριν λίγο είχαν μόνο οι ΗΠΑ. Την ίδια ημέρα, πριν καν στεγνώσει το μελάνι πάνω στο χαρτί της ευρωπαϊκής συμφωνίας της 27ης Οκτωβρίου, ο Κλάους Ρέγκλινγκ, «αφεντικό» του EFSF, του μηχανισμού χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, είχε πετάξει στο Πεκίνο για να ζητήσει από τις κινεζικές Αρχές να επενδύσουν στο μηχανισμό.
Οι Ευρωπαίοι ηγεμόνες προσέτρεξαν στις BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα) για βοήθεια προκειμένου η Ε.Ε. να ξεπεράσει την κρίση χρέους. Ο κόσμος αλλάζει ταχύτατα και μόνο κάτι εθελόδουλοι πολιτικοί σαν τους δικούς μας, που έχουν την εξάρτηση από τους μεγάλους της Δύσης στο DNA τους, τρέμουν ακόμη και στην ιδέα ότι δεν θα είναι στο κλαμπ του καταρρέοντος ευρώ.
Η Βραζιλία, η Ινδία και η Ρωσία δεν εξέφρασαν ενδιαφέρον. Οι Κινέζοι, με την παραδοσιακή ασιατική ευγένεια, είπαν διά στόματος του προέδρου Χου Τζιντάο ότι η «Κίνα θα βοηθήσει την Ευρώπη». Τη δήλωση την έκανε καθ’ οδόν προς τη σύνοδο του G20, στις Κάννες (3-4/11), όπου βασικό θέμα ήταν η κεφαλαιακή ενίσχυση του ΔΝΤ, με σκοπό το δανεισμό σε υπερχρεωμένες χώρες και δη της Ευρώπης. Οι αρχηγοί των 20 ανεπτυγμένων χωρών δεν συμφώνησαν επ’ αυτού και το θέμα παραπέμφθηκε στην επόμενη σύνοδο, τον Φεβρουάριο. Η προβληματική πολλών ηγετών των αναδυόμενων οικονομιών δεν πρέπει να απείχε πάρα πολύ απ’ τις φωνές που ακούγονται και μέσα στην Κίνα. «Γιατί αυτοί που τρώνε χυλό και τουρσιά να βοηθήσουν εκείνους που τρώνε φιλέτα και πίνουν γαλλικά κρασιά;» [Εύστοχη διατύπωση που αφορά βεβαίως εκείνους τους Ευρωπαίους που όντως τρέφονται έτσι, συνεπώς όχι τους εργαζόμενους.] ”Πολλοί Κινέζοι χρειάζονται χρήματα για να ζήσουν, γιατί η κυβέρνηση πρέπει να τροφοδοτήσει όσα κέρδισε ο κινεζικός λαός με το αίμα του αυτούς τους ξένους που έχουν χρήματα για να κάνουν πολέμους (όπως στο Ιράκ και τη Λιβύη), αλλά όχι για να αντιμετωπίσουν τη δική τους χρηματοπιστωτική κρίση;» ( από το άρθρο του Jian Junbo, νυν επισκέπτη καθηγητή στο London School of Economics and Political Science, της Μ. Βρετανίας, Asia Times 3/11- απ’ τον οποίο έχει δανειστεί το άρθρο αυτό τον τίτλο του).
Ο Jian Junbo επισημαίνει ότι η Κίνα, διπλωματικά, απάντησε μεν θετικά, όμως δεν πρόκειται να συνεισφέρει τα ζητούμενα κεφάλαια, αν οι επενδύσεις της στο μηχανισμό χρηματοπιστωτικής σταθερότητας δεν είναι «ασφαλείς και καρποφόρες». Και βεβαίως χωρίς τα κατάλληλα ανταλλάγματα. Όπως είπε ένας άλλος Κινέζος αξιωματούχος της νομισματικής επιτροπής της Κεντρικής Τράπεζας της Κίνας, Λι Νταοκί. «Το τελευταίο που θα ήθελε η Κίνα θα ήταν προσφέρει τον πλούτο της και να θεωρείται απλώς μια βουβή πηγή χρήματος» (Spiegel online 3/1).
|Το είδος των ανταλλαγμάτων θα αποτελέσει αντικείμενο σοβαρής διαμάχης. Αψευδής μαρτυρία είναι η αντίδραση του προέδρου των Γερμανών βιομηχάνων, Χανς Πέτερ Κάιτελ, ο οποίος δήλωσε στο Spiegel (ό.π.) ότι «Εάν εμείς στην Ευρώπη οργανώσουμε τη σταθεροποίηση του ευρώ με τρόπο που θα επιτρέπει σε κράτη να ασκούν πολιτική επιρροή απέξω, θα κάνουμε μεγάλο λάθος», φοβούμενος άραγε τι; Την ευρεία πρόσβαση της Κίνας στις αγορές της Ευρώπης, τον ισχυρό κινεζικό ανταγωνισμό; Πιο κυνικοί οι Financial Times γράφουν: «Το Πεκίνο θα αποσπάσει τίμημα ανάλογο με την απελπισία των Ευρωπαίων».
Οι Σαρκοζί και Μέρκελ, βεβαίως, δεν χτυπούν στου κουφού την πόρτα. Η Ε.Ε. των 27 είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Κίνας (ύψος διμερούς εμπορίου 480 δισ. δολ.). Την Κίνα τη συμφέρει να σταθεροποιηθεί η Ευρωζώνη, αφού βλέπει το ευρώ ως μέσο ελέγχου του δολαρίου, όπως επίσης τη συμφέρει να μη στηρίζει τα συναλλαγματικά αποθέματά της αποκλειστικά σε δολάρια. Επίσης εκτιμά, πιθανώς, ότι η κρίση χρέους μπορεί να έχει επιπτώσεις στην εμπορική συνεργασία, να ενταθεί ο ανταγωνισμός, να μειωθούν οι ευρωπαϊκές επενδύσεις στην Κίνα και να ενισχυθούν τάσεις προστατευτισμού (δασμοί π.χ.) που μπορεί να τη βλάψουν, μιας και, ακόμη τουλάχιστον, είναι μια κατά κύριο λόγο εξαγωγική οικονομία. Ωστόσο, όλα αυτά αντισταθμίζονται, από την άλλη, από το ότι, καθώς φαίνεται, σταδιακά στρίβει το τιμόνι προς την εσωτερική κατανάλωση, που σημαίνει ότι θα μπορούσε να εξασφαλίσει τη συνέχιση των ρυθμών ανάπτυξής της, ακόμη κι αν υποστεί υποχώρηση στο εξωτερικό εμπόριο και στις ξένες επενδύσεις.
Αν και υπάρχει, λοιπόν, μια βάση αμοιβαίου οφέλους στην έκκληση των Μέρκελ -Σαρκοζί για κινεζικές επενδύσεις στον EFSF, αυτή που σήμερα αναζητά εναγωνίως χρηματοδότηση είναι η Ε.Ε. Από τα 440 δισ. ευρώ με τα οποία προικίστηκε ο EFSF μέχρι το 1 και πλέον τρισ. που θα χρειαστεί για να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές πιέσεις προς την Ισπανία και την Ιταλία υπάρχει μια άβυσσος. Το ερώτημα είναι αν η Κίνα θα δεχθεί και υπό ποιους όρους να ρίξει τα χρήματά της σ’ αυτή την άβυσσο. Προς το παρόν, καμιά μαζική επένδυση σε ομόλογα χωρών της Ευρωζώνης –πλην των γερμανικών και ίσως ορισμένων άλλων– δεν είναι ασφαλής και ο χειρισμός της κρίσης χρέους εκ μέρους των ευρωπαϊκών αρχών, που βυθίζει τις χώρες στην ύφεση και εισάγει κινεζικά μεροκάματα στην Ευρώπη, δεν εξασφαλίζει τις εγγυήσεις που ίσως θα ήθελαν οι Κινέζοι.
Για την Κίνα υφίστανται επίσης ορισμένοι επιπρόσθετοι λόγοι πολιτικής υφής. Όσο οι Ευρωπαίοι ιθύνοντες αγνοούν το κινεζικό αίτημα να αναγνωριστεί η Κίνα ως πλήρης οικονομία της αγοράς και να άρουν τους περιορισμούς στην εξαγωγή υψηλής τεχνολογίας και το εμπάργκο πώλησης όπλων, οι Κινέζοι δεν θα έχουν κανένα κίνητρο να χρηματοδοτήσουν μαζικά τα ευρωπαϊκά χρέη, παρά τα φιλικά λόγια και τις ρεβεράντζες. Ή, όπως λέει και ο Jian Junbo, «Στο κάτω κάτω, στις διεθνείς σχέσεις δεν υπάρχουν μόνιμες φιλίες – μόνο μόνιμα εθνικά (δηλαδή οικονομικά, γεωπολιτικά κ.ά.) συμφέροντα». Ο Κινέζος οικονομολόγος λέει την αλήθεια για τον σημερινό καπιταλιστικό κόσμο, την οποία συσκοτίζουν οι περί φιλίας αερολογίες που ακούμε τόσο συχνά από τους Ευρωπαίους «εταίρους» και τους τοπικούς κομματάρχες τους.
Οι Ευρωπαίοι ηγεμόνες προσέτρεξαν στις BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα) για βοήθεια προκειμένου η Ε.Ε. να ξεπεράσει την κρίση χρέους. Ο κόσμος αλλάζει ταχύτατα και μόνο κάτι εθελόδουλοι πολιτικοί σαν τους δικούς μας, που έχουν την εξάρτηση από τους μεγάλους της Δύσης στο DNA τους, τρέμουν ακόμη και στην ιδέα ότι δεν θα είναι στο κλαμπ του καταρρέοντος ευρώ.
Η Βραζιλία, η Ινδία και η Ρωσία δεν εξέφρασαν ενδιαφέρον. Οι Κινέζοι, με την παραδοσιακή ασιατική ευγένεια, είπαν διά στόματος του προέδρου Χου Τζιντάο ότι η «Κίνα θα βοηθήσει την Ευρώπη». Τη δήλωση την έκανε καθ’ οδόν προς τη σύνοδο του G20, στις Κάννες (3-4/11), όπου βασικό θέμα ήταν η κεφαλαιακή ενίσχυση του ΔΝΤ, με σκοπό το δανεισμό σε υπερχρεωμένες χώρες και δη της Ευρώπης. Οι αρχηγοί των 20 ανεπτυγμένων χωρών δεν συμφώνησαν επ’ αυτού και το θέμα παραπέμφθηκε στην επόμενη σύνοδο, τον Φεβρουάριο. Η προβληματική πολλών ηγετών των αναδυόμενων οικονομιών δεν πρέπει να απείχε πάρα πολύ απ’ τις φωνές που ακούγονται και μέσα στην Κίνα. «Γιατί αυτοί που τρώνε χυλό και τουρσιά να βοηθήσουν εκείνους που τρώνε φιλέτα και πίνουν γαλλικά κρασιά;» [Εύστοχη διατύπωση που αφορά βεβαίως εκείνους τους Ευρωπαίους που όντως τρέφονται έτσι, συνεπώς όχι τους εργαζόμενους.] ”Πολλοί Κινέζοι χρειάζονται χρήματα για να ζήσουν, γιατί η κυβέρνηση πρέπει να τροφοδοτήσει όσα κέρδισε ο κινεζικός λαός με το αίμα του αυτούς τους ξένους που έχουν χρήματα για να κάνουν πολέμους (όπως στο Ιράκ και τη Λιβύη), αλλά όχι για να αντιμετωπίσουν τη δική τους χρηματοπιστωτική κρίση;» ( από το άρθρο του Jian Junbo, νυν επισκέπτη καθηγητή στο London School of Economics and Political Science, της Μ. Βρετανίας, Asia Times 3/11- απ’ τον οποίο έχει δανειστεί το άρθρο αυτό τον τίτλο του).
Ο Jian Junbo επισημαίνει ότι η Κίνα, διπλωματικά, απάντησε μεν θετικά, όμως δεν πρόκειται να συνεισφέρει τα ζητούμενα κεφάλαια, αν οι επενδύσεις της στο μηχανισμό χρηματοπιστωτικής σταθερότητας δεν είναι «ασφαλείς και καρποφόρες». Και βεβαίως χωρίς τα κατάλληλα ανταλλάγματα. Όπως είπε ένας άλλος Κινέζος αξιωματούχος της νομισματικής επιτροπής της Κεντρικής Τράπεζας της Κίνας, Λι Νταοκί. «Το τελευταίο που θα ήθελε η Κίνα θα ήταν προσφέρει τον πλούτο της και να θεωρείται απλώς μια βουβή πηγή χρήματος» (Spiegel online 3/1).
|Το είδος των ανταλλαγμάτων θα αποτελέσει αντικείμενο σοβαρής διαμάχης. Αψευδής μαρτυρία είναι η αντίδραση του προέδρου των Γερμανών βιομηχάνων, Χανς Πέτερ Κάιτελ, ο οποίος δήλωσε στο Spiegel (ό.π.) ότι «Εάν εμείς στην Ευρώπη οργανώσουμε τη σταθεροποίηση του ευρώ με τρόπο που θα επιτρέπει σε κράτη να ασκούν πολιτική επιρροή απέξω, θα κάνουμε μεγάλο λάθος», φοβούμενος άραγε τι; Την ευρεία πρόσβαση της Κίνας στις αγορές της Ευρώπης, τον ισχυρό κινεζικό ανταγωνισμό; Πιο κυνικοί οι Financial Times γράφουν: «Το Πεκίνο θα αποσπάσει τίμημα ανάλογο με την απελπισία των Ευρωπαίων».
Οι Σαρκοζί και Μέρκελ, βεβαίως, δεν χτυπούν στου κουφού την πόρτα. Η Ε.Ε. των 27 είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Κίνας (ύψος διμερούς εμπορίου 480 δισ. δολ.). Την Κίνα τη συμφέρει να σταθεροποιηθεί η Ευρωζώνη, αφού βλέπει το ευρώ ως μέσο ελέγχου του δολαρίου, όπως επίσης τη συμφέρει να μη στηρίζει τα συναλλαγματικά αποθέματά της αποκλειστικά σε δολάρια. Επίσης εκτιμά, πιθανώς, ότι η κρίση χρέους μπορεί να έχει επιπτώσεις στην εμπορική συνεργασία, να ενταθεί ο ανταγωνισμός, να μειωθούν οι ευρωπαϊκές επενδύσεις στην Κίνα και να ενισχυθούν τάσεις προστατευτισμού (δασμοί π.χ.) που μπορεί να τη βλάψουν, μιας και, ακόμη τουλάχιστον, είναι μια κατά κύριο λόγο εξαγωγική οικονομία. Ωστόσο, όλα αυτά αντισταθμίζονται, από την άλλη, από το ότι, καθώς φαίνεται, σταδιακά στρίβει το τιμόνι προς την εσωτερική κατανάλωση, που σημαίνει ότι θα μπορούσε να εξασφαλίσει τη συνέχιση των ρυθμών ανάπτυξής της, ακόμη κι αν υποστεί υποχώρηση στο εξωτερικό εμπόριο και στις ξένες επενδύσεις.
Αν και υπάρχει, λοιπόν, μια βάση αμοιβαίου οφέλους στην έκκληση των Μέρκελ -Σαρκοζί για κινεζικές επενδύσεις στον EFSF, αυτή που σήμερα αναζητά εναγωνίως χρηματοδότηση είναι η Ε.Ε. Από τα 440 δισ. ευρώ με τα οποία προικίστηκε ο EFSF μέχρι το 1 και πλέον τρισ. που θα χρειαστεί για να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές πιέσεις προς την Ισπανία και την Ιταλία υπάρχει μια άβυσσος. Το ερώτημα είναι αν η Κίνα θα δεχθεί και υπό ποιους όρους να ρίξει τα χρήματά της σ’ αυτή την άβυσσο. Προς το παρόν, καμιά μαζική επένδυση σε ομόλογα χωρών της Ευρωζώνης –πλην των γερμανικών και ίσως ορισμένων άλλων– δεν είναι ασφαλής και ο χειρισμός της κρίσης χρέους εκ μέρους των ευρωπαϊκών αρχών, που βυθίζει τις χώρες στην ύφεση και εισάγει κινεζικά μεροκάματα στην Ευρώπη, δεν εξασφαλίζει τις εγγυήσεις που ίσως θα ήθελαν οι Κινέζοι.
Για την Κίνα υφίστανται επίσης ορισμένοι επιπρόσθετοι λόγοι πολιτικής υφής. Όσο οι Ευρωπαίοι ιθύνοντες αγνοούν το κινεζικό αίτημα να αναγνωριστεί η Κίνα ως πλήρης οικονομία της αγοράς και να άρουν τους περιορισμούς στην εξαγωγή υψηλής τεχνολογίας και το εμπάργκο πώλησης όπλων, οι Κινέζοι δεν θα έχουν κανένα κίνητρο να χρηματοδοτήσουν μαζικά τα ευρωπαϊκά χρέη, παρά τα φιλικά λόγια και τις ρεβεράντζες. Ή, όπως λέει και ο Jian Junbo, «Στο κάτω κάτω, στις διεθνείς σχέσεις δεν υπάρχουν μόνιμες φιλίες – μόνο μόνιμα εθνικά (δηλαδή οικονομικά, γεωπολιτικά κ.ά.) συμφέροντα». Ο Κινέζος οικονομολόγος λέει την αλήθεια για τον σημερινό καπιταλιστικό κόσμο, την οποία συσκοτίζουν οι περί φιλίας αερολογίες που ακούμε τόσο συχνά από τους Ευρωπαίους «εταίρους» και τους τοπικούς κομματάρχες τους.
Αριάδνη Αλαβάνου
Σχόλια
