Μύθοι και αλήθειες
Του Νόαμ Τσόμσκι
Η δυσοίωνη απειλή του Ιράν αναγνωρίζεται ως η πιο σοβαρή κρίση εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης Ομπάμα. Το Κογκρέσο επέκτεινε τις κυρώσεις, επιβάλλοντας ακόμη πιο αυστηρές ποινές στις ξένες εταιρίες. Η κυβέρνηση Ομπάμα επεκτείνει, ταχύτατα, τις επιθετικές δυνάμεις στο αφρικανικό νησί Ντιέγκο Γκαρσία από το οποίο η Βρετανία έχει εκδιώξει τον πληθυσμό, προκειμένου να μπορούν οι ΗΠΑ να χρησιμοποιούν τη βάση τους για επιθέσεις στη Μέση Ανατολή και στην Κεντρική Ασία. Το Ναυτικό δηλώνει ότι στέλνει ένα πλοίο υποστήριξης των υποβρυχίων που φέρουν πυραύλους «Τόμαχοκ», με πυρηνικές κεφαλές. Σύμφωνα με την εφημερίδα Sunday Herald (Γλασκώβη), ο στρατιωτικός εξοπλισμός που έχει στείλει ο Ομπάμα περιλαμβάνει 387 «διατρητικές βόμβες» που καταστρέφουν υπόγειες δομές.
Οι βόμβες αυτές είχαν σχεδιαστεί επί Μπους, αλλά η κατασκευή τους καθυστερούσε. Μόλις ανέλαβε την εξουσία ο Ομπάμα, επιτάχυνε τη διαδικασία και έτσι μπορούν να αναπτυχθούν αρκετά χρόνια νωρίτερα, με στόχο ειδικά το Ιράν.
«Τα αμερικανικά βομβαρδιστικά και οι πύραυλοι μεγάλου βεληνεκούς είναι, σήμερα, έτοιμοι να καταστρέψουν 10.000 στόχους στο Ιράν μέσα σε ελάχιστα λεπτά», λέει ο Νταν Πλες, διευθυντής του Κέντρου Διεθνών Μελετών και Διπλωματίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. «Η δύναμη πυρός των ΗΠΑ έχει τετραπλασιαστεί από το το 2003» και επί Ομπάμα επιταχύνθηκε.
Ο αραβικός Τύπος αναφέρει ότι αμερικανικός στόλος (μαζί με ένα ισραηλινό πλοίο) πέρασε από τη Διώρυγα του Σουέζ καθ’ οδόν προς τον Περσικό Κόλπο «για να εφαρμόσει τις κυρώσεις εναντίον του Ιράν και να επιβλέψει ποια πλοία καταπλέουν και αποπλέουν απ’ τη χώρα».
Τα βρετανικά και ισραηλινά ΜΜΕ αναφέρουν ότι η Σαουδική Αραβία παρέχει διάδρομο στο Ισραήλ για να βομβαρδίσει το Ιράν (η Σαουδική Αραβία το διέψευσε). Μια συνάντηση ανώτατων στρατιωτικών αξιωματούχων των ΗΠΑ και του Ισραήλ (Ντ. Πετρέους και Γκ. Ασκενάζι-αργηγού του γενικού επιτελείου) εστίασε στην «προετοιμασία του Ισραήλ και των ΗΠΑ εν όψει της πιθανότητας ενός πυρηνικού Ιράν» (Haaretz). Οι αυξανόμενες απειλές στρατιωτικής δράσης ενάντια στο Ιράν παραβιάζουν τον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και ειδικότερα το Ψήφισμα 1887 του Σ.Α., του Σεπτεμβρίου του 2009, που επαναβεβαίωσε την έκκληση προς όλα τα κράτη να επιλύουν ειρηνικά τις διαφορές που σχετίζονται με πυρηνικά θέματα. Κάποιοι αξιοσέβαστοι αναλυτές περιγράφουν την ιρανική απειλή με τρομερούς όρους.
Ο Αμιτάι Ετζιόνι προειδοποιεί ότι «Οι ΗΠΑ ή θα πρέπει να αντιμετωπίσουν το Ιράν ή να παραιτηθούν από τη Μέση Ανατολή» – τίποτε λιγότερο. Εάν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν προχωρήσει, ισχυρίζεται, η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία και άλλα κράτη θα «κινηθούν προς» τη νέα ιρανική «υπερδύναμη». Και με μια πιο νηφάλια ρητορική, αναφέρει ότι θα μπορούσε να διαμορφωθεί μια περιφερειακή συμμαχία ανεξάρτητη από τις ΗΠΑ. Στο Military Review, περιοδικό του στρατού, ο Ετζιόνι προτρέπει τις ΗΠΑ να μην επιτεθούν μόνο σε πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν αλλά και σε μη πυρηνικές στρατιωτικές θέσεις, συμπεριλαμβανομένων των υποδομών – εννοεί τις πολιτικές υποδομές της κοινωνίας. «Αυτού του είδους η στρατιωτική δράση είναι παρόμοια με τις κυρώσεις, προκαλώντας “οδύνη” με σκοπό να αλλάξει τη συμπεριφορά. Απλώς, χρησιμοποιεί πολύ πιο ισχυρά μέσα».
Αν εξαιρέσουμε αυτές τις περί οδύνης δηλώσεις, από τι ακριβώς συνίσταται η πυρηνική απειλή; Μια έγκυρη απάντηση δίνει η μελέτη του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Σπουδών, «Στρατιωτική Ισορροπία 2010», του περασμένου Απριλίου. Το σκληρό θρησκευτικό καθεστώς, αναμφίβολα, αποτελεί απειλή για το δικό του λαό, αν και δεν συνιστά τόσο μεγάλη απειλή, σε σύγκριση με τους συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή. Όμως, ο ιρανικός λαός δεν ενδιαφέρει το Ινστιτούτο. Το ενδιαφέρει η απειλή του Ιράν για την περιοχή και τον κόσμο.
Η μελέτη αποσαφηνίζει ότι η ιρανική απειλή δεν είναι στρατιωτική. Οι στρατιωτικές δαπάνες του Ιράν είναι «σχετικά χαμηλές συγκρινόμενες με τις δαπάνες των άλλων χωρών στην περιοχή» και λιγότερες από το 2% των αμερικανικών. Το ιρανικό στρατιωτικό δόγμα είναι αυστηρά «αμυντικό … σχεδιασμένο να επιβραδύνει μια εισβολή και να επιβάλει μια διπλωματική λύση στις εχθροπραξίες». Το Ιράν διαθέτει «περιορισμένη ικανότητα προβολής της δύναμής του εκτός των συνόρων του».
Ως προς το πυρηνικό του πρόγραμμα, η μελέτη αναφέρει ότι το «πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και η επιθυμία του να διατηρήσει τη δυνατότητα ανάπτυξης πυρηνικών όπλων αποτελεί βασικό στοιχείο της αποτρεπτικής στρατηγικής του».
Το ότι, όμως, η απειλή του Ιράν δεν είναι στρατιωτική, δεν σημαίνει πως θα μπορούσε να την ανεχθεί η Ουάσιγκτον. Η αποτρεπτική ικανότητα των Ιρανών θεωρείται μια μη νόμιμη υπεράσπιση της κυριαρχίας τους, η οποία παρεμβάλλεται στους παγκόσμιους σχεδιασμούς των ΗΠΑ. Και ειδικότερα απειλεί τον έλεγχο των ενεργειακών πόρων της Μέσης Ανατολής από τις ΗΠΑ, στόχο υψηλής προτεραιότητας των πολιτικών σχεδιαστών από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η απειλή του Ιράν, όμως, δεν συνίσταται απλώς στις αποτρεπτικές του δυνάμεις. Επιδιώκει να αυξήσει και την επιρροή του. Η διατύπωση του Ινστιτούτου για την απειλή είναι ότι το Ιράν «αποσταθεροποιεί» την περιοχή. Ενώ η αμερικανική εισβολή και στρατιωτική κατοχή γειτονικών χωρών «σταθεροποιεί» την περιοχή.
Πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή η αποκαλυπτική χρήση των λέξεων είναι κάτι το σύνηθες. Έτσι, ο εξέχων αναλυτής της εξωτερικής πολιτικής και πρώην εκδότης του περιοδικού Foreign Affairs, Τζέιμς Τζέις, χρησιμοποιούσε τον όρο «σταθερότητα» όταν εξηγούσε ότι για να εξασφαλιστεί «σταθερότητα» στη Χιλή ήταν αναγκαίο να «αποσταθεροποιηθεί» η χώρα (ανατρέποντας τον εκλεγμένο πρόεδρο Αλιέντε και εγκαθιστώντας τη δικτατορία του Πινοσέτ).
