Των Κώστα Λαπαβίτσα και Άντι Στόρεϊ.
Στην Ιρλανδία, μετά την Ελλάδα, συγκροτήθηκε Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου του χρέους. Στη Διεθνή Συνάντηση της Αθήνας για το Χρέος θα γίνει ανταλλαγή ιδεών για το πώς θα αντιμετωπιστεί το δημόσιο χρέος σε όλη την Ευρώπη, με πρωταγωνιστές την κοινωνία και τα λαϊκά κινήματα.
Στην Ιρλανδία, μετά την Ελλάδα, συγκροτήθηκε Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου του χρέους. Στη Διεθνή Συνάντηση της Αθήνας για το Χρέος θα γίνει ανταλλαγή ιδεών για το πώς θα αντιμετωπιστεί το δημόσιο χρέος σε όλη την Ευρώπη, με πρωταγωνιστές την κοινωνία και τα λαϊκά κινήματα.
Οι χρηματοπιστωτικές αγορές απαίτησαν και πέτυχαν την επιβολή εκτεταμένης λιτότητας στην περιφέρεια της Ευρωζώνης -Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία- για να αντιμετωπιστεί το δημόσιο χρέος. Οι αγορές έχουν εκδηλώσει επίσης ανησυχίες για τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βρετανία και την Ιαπωνία, υψώνοντας φωνές για μέτρα λιτότητας. Το δημόσιο χρέος φαίνεται να λειτουργεί σα μάσκα πίσω από την οποία βρίσκεται ένας σκιώδης κόσμος πιστωτών στους οποίους είναι υποθηκευμένες ολόκληρες οικονομίες.
Μπορούμε να αφαιρέσουμε αυτήν τη μάσκα; Έχει γίνει σε άλλες χώρες μέσω του λογιστικού ελέγχου του χρέους. Στη Βραζιλία, στο Εκουαδόρ και αλλού, πρωτοβουλίες τέτοιου είδους ξεδιάλυναν το δίχτυ της μυστικότητας γύρω από το χρέος και βοήθησαν να αποκαλυφθεί ποιος δάνεισε σε ποιον, πότε και για ποιο σκοπό. Συνήθως προβλέπεται ότι τουλάχιστον ένα μέρος του χρέους θα βρεθεί «μη νομιμοποιημένο» και συνεπώς μπορεί να υπάρξει άρνησή του.
Το Εκουαδόρ αποτελεί εντυπωσιακό παράδειγμα. Το 2007 ο πρόεδρος Κορέα συγκρότησε μια Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου του χρέους η οποία το 2008 ανέφερε ότι μέρος του χρέους της χώρας ήταν όντως μη νομιμοποιημένο και είχε προκαλέσει «ανυπολόγιστη βλάβη» στο λαό και στο περιβάλλον του Εκουαδόρ. Ακολούθως η τιμή του μη νομιμοποιημένου χρέους κατέρρευσε στις αγορές και το Εκουαδόρ απαλλάχθηκε απ’ αυτό εύκολα.
Παρά τις προβλέψεις για οικονομική καταστροφή η χώρα σημείωσε ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης της τάξης του 3,7% το 2010 και οι προβλέψεις μιλούν για άνω του 5% το 2011. Η σημασία του παραδείγματος του Εκουαδόρ για την τρέχουσα συζήτηση στην Ευρώπη είναι προφανής.
Γι’ αυτό ακριβώς άρχισε τον περασμένο Μάρτιο μια καμπάνια για τη συγκρότηση ελληνικής Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου του χρέους με την υποστήριξη οργανώσεων πολιτών, συνδικάτων και πολιτικών κομμάτων. Μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της ήταν το γύρισμα του ντοκιμαντέρ «Χρεοκρατία/Debtocracy» που το έχουν δει ένα εκατομμύριο άνθρωποι. Σε μια χώρα που νιώθει ταπεινωμένη και αποθαρρυμένη η καμπάνια αυτή πρόσφερε μια κάποια ελπίδα. Η λαϊκή απήχηση ήταν τόση ώστε ένας υπουργός, με ένα ουδόλως συνετό σχόλιο, αποδοκίμασε την υπόθεση του λογιστικού ελέγχου του χρέους ισχυριζόμενος πως εξισώνει την Ελλάδα με τις «μπανανίες της Λατινικής Αμερικής».
Ως παράδειγμα ευρωπαϊκής αλληλεγγύης αρκετές οργανώσεις, μεταξύ των οποίων οι Action from Ireland, Irish Debt and Development Coalition και το συνδικάτο Unite ξεκίνησαν στις 4 Μαΐου τη δική τους προσπάθεια για λογιστικό έλεγχο του χρέους στην Ιρλανδία. Πανεπιστημιακοί με ειδίκευση στα οικονομικά, στα χρηματοπιστωτικά, στο δίκαιο και σε σχετικούς επιστημονικούς τομείς επιφορτίζονται με την ευθύνη να εξετάσουν τους δημόσιους λογαριασμούς για να αντιμετωπίσουν αρκετά ζητήματα. Προς ποιον οφείλεται το χρέος των τραπεζών; Πότε συνήφθη; Πιο συγκεκριμένα, αυτό έγινε πριν ή μετά την παροχή εγγυήσεων προς τις τράπεζες εκ μέρους της κυβέρνησης το Σεπτέμβριο του 2008; Πότε πρέπει να αποπληρωθεί το χρέος; Πόσο έχει ήδη αποπληρωθεί και προς ποιον;
Παράλληλα η ελληνική καμπάνια κάνει βήματα για την έναρξη των δικών της ερευνών. Ποιο είναι το νομικό καθεστώς του χρέους που συνομολογήθηκε με τις βοηθητικές υπηρεσίες της Goldman Sachs, μια συμφωνία που παρουσίασε το δημόσιο δανεισμό ως συναλλαγή παραγώγων; Πόσο νόμιμο είναι το χρέος που χρηματοδοτεί ακόμη περισσότερες προμήθειες όπλων σε μία από τις πιο στρατιωτικοποιημένες χώρες του κόσμου; Πάνω απ’ όλα, πόσο νομιμοποιημένο είναι το τεράστιο δάνειο των 110 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ, το οποίο, όπως ισχυρίζονται, χρειάζεται προκειμένου να «διασωθεί» η χώρα με τίμημα τα σφοδρά μέτρα λιτότητας και περικοπών των δημόσιων δαπανών; Το δάνειο δεν ακολούθησε τη συνήθη διαδικασία περί σύναψης συμφωνίας δημόσιου χρέους, συμπεριλαμβανομένης της έγκρισης του ελληνικού Κοινοβουλίου.
Αυτές οι προκαταρκτικές έρευνες θα τεκμηριώσουν την απαίτηση για πλήρη, δημοκρατικό λογιστικό έλεγχο και για την ανάγκη αντίδρασης της χώρας στο πρόβλημα του χρέους. Τέλος, είναι αναγκαία η πλήρης πρόσβαση στα στοιχεία του χρέους, η αρμοδιότητα εξέτασης μαρτύρων, ακόμη και η δυνατότητα έρευνας σε τραπεζικούς λογαριασμούς. Σ’ αυτήν τη βάση οι ορθά συγκροτημένες επιτροπές λογιστικού ελέγχου θα μπορούσαν να προβούν σε αξιόπιστες συστάσεις για το χρέος που είναι μη νομιμοποιημένο ή απλώς μη βιώσιμο. Στη συνέχεια το κυρίαρχο κράτος θα μπορούσε να προχωρήσει στις κατάλληλες ενέργειες στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η άρνηση του χρέους και η παύση πληρωμών.
Τα κινήματα για λογιστικό έλεγχο του χρέους έχουν επίσης να επιτελέσουν μια σημαντική εκπαιδευτική λειτουργία σε όλη την Ευρώπη. Οι λαοί των χωρών του πυρήνα, της Γερμανίας συμπεριλαμβανομένης, δε φαίνεται να έχουν αντιληφθεί ακόμη ότι τα δάνεια που δίνονται από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ δε διασώζουν τους άσωτους μεσογειακούς λαούς και τους Κέλτες. Στην πραγματικότητα διασώζουν τις τράπεζες που ενεπλάκησαν στον επικερδή και ανεύθυνο δανεισμό καθ’ όλη τη δεκαετία του 2000. Αυτό θα είναι ένα θέμα της διεθνούς συνάντησης στην Αθήνα στις 6, 7 και 8 Μαΐου. Συμμετέχοντες απ’ όλο τον κόσμο θα ανταλλάξουν ιδέες για το πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί το ευρωπαϊκό δημόσιο χρέος. Ύστερα από τρία και πλέον χρόνια κρίσης εμφανίζονται επιτέλους κινήματα βάσης ενάντια στην αρπάγη του χρέους, τη λιτότητα και το νεοφιλελευθερισμό σ’ όλη την Ευρώπη.
Μπορούμε να αφαιρέσουμε αυτήν τη μάσκα; Έχει γίνει σε άλλες χώρες μέσω του λογιστικού ελέγχου του χρέους. Στη Βραζιλία, στο Εκουαδόρ και αλλού, πρωτοβουλίες τέτοιου είδους ξεδιάλυναν το δίχτυ της μυστικότητας γύρω από το χρέος και βοήθησαν να αποκαλυφθεί ποιος δάνεισε σε ποιον, πότε και για ποιο σκοπό. Συνήθως προβλέπεται ότι τουλάχιστον ένα μέρος του χρέους θα βρεθεί «μη νομιμοποιημένο» και συνεπώς μπορεί να υπάρξει άρνησή του.
Το Εκουαδόρ αποτελεί εντυπωσιακό παράδειγμα. Το 2007 ο πρόεδρος Κορέα συγκρότησε μια Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου του χρέους η οποία το 2008 ανέφερε ότι μέρος του χρέους της χώρας ήταν όντως μη νομιμοποιημένο και είχε προκαλέσει «ανυπολόγιστη βλάβη» στο λαό και στο περιβάλλον του Εκουαδόρ. Ακολούθως η τιμή του μη νομιμοποιημένου χρέους κατέρρευσε στις αγορές και το Εκουαδόρ απαλλάχθηκε απ’ αυτό εύκολα.
Παρά τις προβλέψεις για οικονομική καταστροφή η χώρα σημείωσε ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης της τάξης του 3,7% το 2010 και οι προβλέψεις μιλούν για άνω του 5% το 2011. Η σημασία του παραδείγματος του Εκουαδόρ για την τρέχουσα συζήτηση στην Ευρώπη είναι προφανής.
Γι’ αυτό ακριβώς άρχισε τον περασμένο Μάρτιο μια καμπάνια για τη συγκρότηση ελληνικής Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου του χρέους με την υποστήριξη οργανώσεων πολιτών, συνδικάτων και πολιτικών κομμάτων. Μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της ήταν το γύρισμα του ντοκιμαντέρ «Χρεοκρατία/Debtocracy» που το έχουν δει ένα εκατομμύριο άνθρωποι. Σε μια χώρα που νιώθει ταπεινωμένη και αποθαρρυμένη η καμπάνια αυτή πρόσφερε μια κάποια ελπίδα. Η λαϊκή απήχηση ήταν τόση ώστε ένας υπουργός, με ένα ουδόλως συνετό σχόλιο, αποδοκίμασε την υπόθεση του λογιστικού ελέγχου του χρέους ισχυριζόμενος πως εξισώνει την Ελλάδα με τις «μπανανίες της Λατινικής Αμερικής».
Ως παράδειγμα ευρωπαϊκής αλληλεγγύης αρκετές οργανώσεις, μεταξύ των οποίων οι Action from Ireland, Irish Debt and Development Coalition και το συνδικάτο Unite ξεκίνησαν στις 4 Μαΐου τη δική τους προσπάθεια για λογιστικό έλεγχο του χρέους στην Ιρλανδία. Πανεπιστημιακοί με ειδίκευση στα οικονομικά, στα χρηματοπιστωτικά, στο δίκαιο και σε σχετικούς επιστημονικούς τομείς επιφορτίζονται με την ευθύνη να εξετάσουν τους δημόσιους λογαριασμούς για να αντιμετωπίσουν αρκετά ζητήματα. Προς ποιον οφείλεται το χρέος των τραπεζών; Πότε συνήφθη; Πιο συγκεκριμένα, αυτό έγινε πριν ή μετά την παροχή εγγυήσεων προς τις τράπεζες εκ μέρους της κυβέρνησης το Σεπτέμβριο του 2008; Πότε πρέπει να αποπληρωθεί το χρέος; Πόσο έχει ήδη αποπληρωθεί και προς ποιον;
Παράλληλα η ελληνική καμπάνια κάνει βήματα για την έναρξη των δικών της ερευνών. Ποιο είναι το νομικό καθεστώς του χρέους που συνομολογήθηκε με τις βοηθητικές υπηρεσίες της Goldman Sachs, μια συμφωνία που παρουσίασε το δημόσιο δανεισμό ως συναλλαγή παραγώγων; Πόσο νόμιμο είναι το χρέος που χρηματοδοτεί ακόμη περισσότερες προμήθειες όπλων σε μία από τις πιο στρατιωτικοποιημένες χώρες του κόσμου; Πάνω απ’ όλα, πόσο νομιμοποιημένο είναι το τεράστιο δάνειο των 110 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ, το οποίο, όπως ισχυρίζονται, χρειάζεται προκειμένου να «διασωθεί» η χώρα με τίμημα τα σφοδρά μέτρα λιτότητας και περικοπών των δημόσιων δαπανών; Το δάνειο δεν ακολούθησε τη συνήθη διαδικασία περί σύναψης συμφωνίας δημόσιου χρέους, συμπεριλαμβανομένης της έγκρισης του ελληνικού Κοινοβουλίου.
Αυτές οι προκαταρκτικές έρευνες θα τεκμηριώσουν την απαίτηση για πλήρη, δημοκρατικό λογιστικό έλεγχο και για την ανάγκη αντίδρασης της χώρας στο πρόβλημα του χρέους. Τέλος, είναι αναγκαία η πλήρης πρόσβαση στα στοιχεία του χρέους, η αρμοδιότητα εξέτασης μαρτύρων, ακόμη και η δυνατότητα έρευνας σε τραπεζικούς λογαριασμούς. Σ’ αυτήν τη βάση οι ορθά συγκροτημένες επιτροπές λογιστικού ελέγχου θα μπορούσαν να προβούν σε αξιόπιστες συστάσεις για το χρέος που είναι μη νομιμοποιημένο ή απλώς μη βιώσιμο. Στη συνέχεια το κυρίαρχο κράτος θα μπορούσε να προχωρήσει στις κατάλληλες ενέργειες στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η άρνηση του χρέους και η παύση πληρωμών.
Τα κινήματα για λογιστικό έλεγχο του χρέους έχουν επίσης να επιτελέσουν μια σημαντική εκπαιδευτική λειτουργία σε όλη την Ευρώπη. Οι λαοί των χωρών του πυρήνα, της Γερμανίας συμπεριλαμβανομένης, δε φαίνεται να έχουν αντιληφθεί ακόμη ότι τα δάνεια που δίνονται από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ δε διασώζουν τους άσωτους μεσογειακούς λαούς και τους Κέλτες. Στην πραγματικότητα διασώζουν τις τράπεζες που ενεπλάκησαν στον επικερδή και ανεύθυνο δανεισμό καθ’ όλη τη δεκαετία του 2000. Αυτό θα είναι ένα θέμα της διεθνούς συνάντησης στην Αθήνα στις 6, 7 και 8 Μαΐου. Συμμετέχοντες απ’ όλο τον κόσμο θα ανταλλάξουν ιδέες για το πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί το ευρωπαϊκό δημόσιο χρέος. Ύστερα από τρία και πλέον χρόνια κρίσης εμφανίζονται επιτέλους κινήματα βάσης ενάντια στην αρπάγη του χρέους, τη λιτότητα και το νεοφιλελευθερισμό σ’ όλη την Ευρώπη.
(Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύτηκε στον Guardian στις 5/5/2011).
Σχόλια
