Γράφαμε στο προηγούμενο φύλλο της εφημερίδας για τη θεατρική παράσταση, το «Φλάι» και τα όσα συγκλονιστικά αποκομίζει ο θεατής…
Λίγες μέρες αργότερα βρέθηκα σε ένα άλλο θέατρο, το «Αλκμήνη» και είχα την αίσθηση μιας συνέχειας. Έτσι, παρά τις συνήθειες της στήλης θέλησα να κρατήσω το νήμα στο θέατρο και να μιλήσω γι’ αυτόν τον εξαιρετικό μονόλογο που μας παρουσίασε η ηθοποιός Μαρία Μαλταμπέ με την «Κίτρινη Ταπετσαρία».
Αν βρεθείτε στο θέατρο χωρίς αν έχετε διαβάσει πως πρόκειται για διασκευή του κλασικού διηγήματος της γοτθικής λογοτεχνίας το οποίο έχει γραφτεί το 1890 από την Σάρλοτ Πέρκινς Γκίλμαν , θα πιστέψετε πως γράφτηκε στις μέρες μας.
Μια γυναίκα που βιώνει την επιλόχεια κατάθλιψη, απομονωμένη σε ένα εξοχικό σπίτι, σε ένα δωμάτιο με κίτρινη ταπετσαρία που αντιπροσωπεύει όλα αυτά που την παγιδεύουν…
Η θεατρική διασκευή είναι της Κατερίνας Λουκίδου και η σκηνοθεσία της Francesca Minutoli.
Με τα πολλά θέματα που ανοίγει αυτή η εξαιρετική παράσταση, σκέφτηκα πως το καλύτερο θα ήταν να συζητήσω με τη σκηνοθέτιδα και την ηθοποιό. Σας μεταφέρω εδώ αυτόν τον διάλογο:
Γιατί αποφασίσατε να ανεβάσετε το συγκεκριμένο έργο;
Francesca Minutoli: Πριν ένα χρόνο σχεδόν, η Μαρία μου μίλησε για το κείμενο της Γκίλμαν, το οποίο την είχε εντυπωσιάσει έντονα. Εκείνη την εποχή, η Μαρία και εγώ δουλεύαμε πάνω σε ένα άλλο έργο τα «Καμένα λουλούδια στο παρτέρι» του Ugo Betti και είχε αναπτυχθεί μεταξύ μας μια ισχυρή εργασιακή και προσωπική επικοινωνία. Δεν ήταν δύσκολο να καταλάβω γιατί της άρεσε τόσο πολύ αυτό το κείμενο και η προθυμία μου να την ακολουθήσω σε αυτή την περιπέτεια ήταν άμεση.
«Η Κίτρινη Ταπετσαρία» είναι το ταξίδι μιας γυναίκας προς την αυτογνωσία: των αναγκών της, των επιθυμιών της, των δυσκολιών της… της δύναμής της. Των «ναι» και των «όχι» της. Είναι μια υπαρξιακή ιστορία, μια αναζήτηση, μια κραυγή καταγγελίας. Βρήκαμε στο κείμενο πολλά από τα ερωτήματα και τα εμπόδια που, ως γυναίκες, αντιμετωπίσαμε και συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε στη ζωή μας. Συνειδητοποιήσαμε, επίσης, πόσο πολύ αυτή δεν ήταν μια αποκλειστικά προσωπική ιστορία. Θέλαμε να κάνουμε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους μέρος αυτής της εμπειρίας. Τελικά, νομίζω πως οδηγηθήκαμε από την ανάγκη να δώσουμε φωνή στον εαυτό μας και σε όλους εκείνους που, συνειδητά ή όχι, αγωνίζονται να το κάνουν.
Αν και γραμμένο τον 19ο αιώνα μοιάζει εξαιρετικά σύγχρονο. Πού το αποδίδετε αυτό;
Μαρία Μαλταμπέ: Γιατί δυστυχώς ακόμη και σήμερα μας απασχολούν τα ίδια θέματα. Πρόκειται για μια ιστορία που δεν παλιώνει γιατί η πατριαρχία είναι βαθιά ριζωμένη μέσα μας.
Η σύγχρονη γυναίκα ακόμη εγκλωβίζεται σε έμφυλα στερεότυπα, εξακολουθεί να διεκδικεί την ισότιμη συμπεριφορά και αναγνώριση στον επαγγελματικό της χώρο, βρίσκεται υπό συνεχή κρίση ακόμη και για το πως θα ντυθεί μήπως και «προκαλέσει». Το σώμα της γυναίκας είναι ευάλωτο, συχνά εκτίθεται σε σωματική κακοποίηση που φτάνει μέχρι και την γυναικοκτονία, φαινόμενο που «ανθίζει» τρομακτικά στις μέρες μας.
Στο έργο, η γυναίκα αυτή είναι θύμα συνεχούς gaslighting και μάλιστα στην πολύ ευαίσθητη περίοδο της λοχείας. Η υποδόρια χειριστική συμπεριφορά του συζύγου της δικαιολογείται πάντα αφού είναι «για το καλό της». Της συνταγογραφούνται χάπια, απομονώνεται από τον κοινωνικό της περίγυρο ενώ της απαγορεύεται να γράφει παρότι είναι συγγραφέας. Πάντα «για το καλό της».
Παλεύει μόνη της σε ένα δωμάτιο να ακουστεί η δική της φωνή, να διεκδικήσει την ελευθερία και την αυτονομία της, να ορίσει η ίδια τον εαυτό της και την ζωή της όπως θέλει αυτή. Και τα καταφέρνει. Αυτό το ταξίδι προς την συνειδητοποίηση του αληθινού εαυτού μας είναι, νομίζω, πάντα σύγχρονο.
Ποιες ήταν οι δυσκολίες της θεατρικής διασκευής – σκηνοθετικής απόδοσης;
Francesca Minutoli: Όσον αφορά τη θεατρική διασκευή, η Κατερίνα Λουκίδου, η οποία την ανέλαβε, θα πρέπει φυσικά να μιλήσει γι’ αυτήν. Υπήρξε μια αρχική φάση ομαδικής αναζήτησης και συζήτησης ως προς το τι θέλαμε να τονίσουμε ή, αντίθετα, να αφαιρέσουμε από το πρωτότυπο κείμενο, αλλά στην πραγματικότητα διατηρήθηκε περίπου το 80% του κειμένου της Γκίλμαν, με ιδιαίτερη προσοχή στα θέματα εκείνα που μας φάνηκαν πιο επίκαιρα και πιο επείγοντα. Από εκεί και πέρα η Κατερίνα, με την εμπειρία και την ευαισθησία της έδωσε θεατρική μορφή στο έργο της Γκίλμαν, το οποίο, ούτως ή άλλως, είχε ήδη όλα τα απαραίτητα χαρακτηριστικά για να μεταφερθεί στη σκηνή.
Όσον αφορά τη σκηνοθετική πλευρά, ομολογώ ότι ακολούθησε μια αρκετά φυσική, αρμονική πορεία. Υπήρξε ως βάση μια βαθιά ανάλυση του κειμένου, η οποία για μένα παραμένει πάντα θεμελιώδης και προπαρασκευαστική της σκηνοθεσίας, και από εκεί και πέρα το έργο χτίστηκε με μια φυσική ροή. Χρειάστηκε αρκετός χρόνος για να λύσουμε το σκηνογραφικό ζήτημα, το οποίο είναι σημαντικό στη συγκεκριμένη περίπτωση: δεν μπορούσαμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι έπρεπε επί σκηνής να υπάρχει μια ταπετσαρία ως κάτι ζωντανό, με το οποίο η Μαρία θα μπορούσε να αλληλοεπιδράσει. Σε κάθε περίπτωση, μου ήταν εξαρχής αρκετά σαφές τι ήθελα να πω και πώς. Όταν σε οδηγεί μια έντονη ανάγκη, ακόμη και τα εμπόδια λύνονται εύκολα.
Πόσο επίπονο είναι για τον ηθοποιό το ανέβασμα ενός τέτοιου μονολόγου;
Μαρία Μαλταμπέ: Αρχικά με συνεπήρε τόσο το κείμενο, που δεν σκέφτηκα τίποτα σε σχέση με τη δυσκολία του να «ανέβει» στη σκηνή. Όταν συνειδητοποίησα τι πάω να κάνω τρόμαξα λίγο καθώς είναι η πρώτη φορά που δουλεύω μονόλογο. Αλλά δεν τα παράτησα, με κινούσε η ιστορία πολύ έντονα. Είχα βαθιά πίστη στο κείμενο. Και είχα έναν αντικειμενικό σκοπό: να πω την ιστορία αυτής της γυναίκας που δεν έχει ούτε καν όνομα στο έργο. Μπορεί να είναι κάθε μια από μας και όλες μαζί. Θέλω να ευχαριστήσω εδώ τη Φραντζέσκα για την τόσο δημιουργική συνεργασία. Αυτή η παράσταση είναι ένα ταξίδι που το οραματιστήκαμε και το φτάσαμε ως εδώ, χέρι με χέρι.
INFO
Θεατρική Διασκευή: Κατερίνα Λουκίδου
Σκηνοθεσία: Francesca Minutoli
Πρωταγωνιστεί: Μαρία Μαλταμπέ
Μουσική: Γιώργος Βαρσαμάκης
Σκηνικά-κοστούμια: Βαγγέλης Αγναντόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Άνθη Ευσταθοπούλου
Θέατρο Αλκμήνη, Αλκμήνης 8-12, Κ. Πετράλωνα/ Στάση μετρό Κεραμεικός
Ημέρα και ώρα παραστάσεων: Πέμπτη 21:00
Το κείμενο της παράστασης κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κάπα Εκδοτική
