Μοχάμεντ Ελ Μπουκίλι, ηγετικό στέλεχος του Δημοκρατικού Δρόμου:
«Η Πραγματική Δημοκρατία είναι σύνθημα επαναστατικό»
Συνέντευξη στον Πέτρο Αλ Αχμάρ
Ποια η τρέχουσα κατάσταση του Κινήματος 20 Φλεβάρη (Κ20Φ);
Αρχικά, και παράλληλα με τα γεγονότα σε Τυνησία, Αίγυπτο και Υεμένη, συμμετείχαν διάφοροι: αριστεροί, δημοκράτες, πατριώτες, ανεξάρτητοι, ισλαμιστές κ.λπ. Πιστέψαμε πως το κίνημα θα εξαπλωνόταν σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Ωστόσο, λίγους μήνες μετά διαπιστώσαμε ότι η συνδικαλιστική γραφειοκρατία απέτρεπε τη συμμετοχή των εργατών. Επίσης, η ιμπεριαλιστική παρουσία, κυρίως γαλλική και αμερικάνικη, πρόκρινε την ωμή καταστολή, για τη δημιουργία ατμόσφαιρας τρόμου και την αποθάρρυνση της συμμετοχής κάποιων κοινωνικών στρωμάτων.
Τώρα, το Κ20Φ είναι μικρότερο. Οι ισλαμιστές του κόμματος «Δικαιοσύνη και Αγαθοεργία» αποχώρησαν. Επίσης, η καθυστέρηση επίτευξης απτών αποτελεσμάτων απογοητεύει κάποιους αγωνιστές. Συνεχίζονται όμως οι μαζικές λαϊκές πορείες, σε μηνιαία τουλάχιστον βάση, σε πάνω από 60 σημεία της χώρας, με τα ίδια αιτήματα: Πραγματική Δημοκρατία – Αξιοπρέπεια – Κοινωνική Δικαιοσύνη, δηλαδή Αλλαγή. Παράλληλα, η καταστολή συνεχίζεται. Μόλις χτες συνέλαβαν ξανά ένα ράπερ που χαρακτήριζε «μαντρόσκυλα» τους αστυνομικούς διώκτες του κινήματος.
Ποιες ήταν οι βασιλικές μανούβρες για την ανάσχεση του κινήματος;
Ο βασιλιάς άμεσα, με υπόδειξη των Γάλλων, στις 9 του Μάρτη του 2011, ανακοίνωσε συνταγματική αναθεώρηση, που αποτελούσε αίτημά μας. Ορίζοντας, όμως, μια επιτροπή αναθεώρησης, κέρδισε χρόνο, ενθαρρύνοντας, παράλληλα, τις ρεφορμιστικές φωνές στο ανοιχτό μας κίνημα, που πρόκριναν και επέβαλαν μια κατάσταση αναμονής μέχρι τον Ιούλη του 2011, οπότε ανακοινώθηκαν οι τροποποιήσεις.
Επίσης, άρχισε να διαπραγματεύεται την ένταξη μετριοπαθών ισλαμιστών στην κυβέρνηση, υποσχέθηκε αυξήσεις μισθών και πάγωσε ανατιμήσεις π.χ. στα εισιτήρια. Για να ουδετεροποιήσει τα μεσαία στρώματα, πρώτον, αύξησε κάποιες ελάχιστες απολαβές τους. Έπειτα, διέδιδε τις σκηνές βίας σε Λιβύη και Αίγυπτο, ώστε να πείσει κάποιους πως η συμμετοχή στο κίνημα μπορεί να προκαλέσει το ίδιο εδώ. Τέλος, στρατολόγησε λούμπεν στοιχεία, που χτυπούν αγωνιστές μεμονωμένα, σπάνε τα οχήματά τους, μας ακολουθούν με μαχαίρια στις πορείες, ειδικά τον πρώτο καιρό, και ασκούν ψυχολογική βία φωνάζοντάς μας «αγαπάμε το βασιλιά, δεν είστε μαροκινοί».
Διαπράξατε κάποια λάθη ως Κίνημα;
Βρισκόμασταν ενώπιον διλήμματος: θέλαμε το Κίνημα ανοιχτό. Όμως, το καθεστώς έστελνε ανθρώπους του στις συνελεύσεις για να μας διασπά. Χανόταν χρόνος, συζητώντας πράγματα δευτερεύοντα, γιατί αν αρνιόμασταν, ακούγαμε ότι «είμαι μαροκινός, θέλω την Αλλαγή, αφήστε με να μιλήσω». Άλλοι, δε, πρότειναν προωθημένες μορφές πάλης, όπως την άμεση κήρυξη πολιτικής ανυπακοής για την οποία δεν είμαστε αρκετά οργανωμένοι – και, παράλληλα, δημιούργησε και μια ατμόσφαιρα φόβου, με πολλούς που διαφωνούσαν να αποχωρούν. Επίσης, αν και δουλέψαμε αρκετά στο Facebook, δεν εργαστήκαμε ικανοποιητικά για τη γνωστοποίηση του αγώνα διεθνώς.
Επιπρόσθετα, με τη συμμετοχή των ισλαμιστών στο κίνημα εξαρχής, πιστέψαμε πως θα συνέχιζαν τον αγώνα τουλάχιστον μέχρις ενός σημείου. Όμως αυτοί εξαφανίστηκαν μόλις οι μετριοπαθείς ισλαμιστές μπήκαν στην κυβέρνηση. Αυτό δημιούργησε αρνητική ατμόσφαιρα και ενίσχυσε την παραφιλολογία. Ακόμα, δεν επιτύχαμε τη δημιουργία πανεθνικού συντονιστικού, γιατί κάποιοι τη θεωρούσαν πρόωρη ή αναρωτιόνταν για τον τρόπο σχηματισμού του. Πιστέψαμε πως αν θέταμε το ζήτημα εκλογής του, θα διχαζόταν το κίνημα. Γενικά, επικράτησε αναρχία.
Πώς βιώνει το Μαρόκο την παγκόσμια κρίση; Παράλληλα με τη σχετική αποκλιμάκωση του Κινήματος, αυτή σας κατευθύνει στη στροφή στους οικονομικούς αγώνες;
Καταρχήν, το Κ20Φ προκάλεσε αβεβαιότητα στα ξένα κεφάλαια που επιβράδυναν ή και ανέστελλαν τις επενδύσεις τους – ιδιαίτερα εταιρείες όπως η Peugeot-Renault, που έφευγαν για Ασία. Οι δε μαροκινοί επιχειρηματίες τοποθέτησαν κεφάλαια σε τράπεζες του εξωτερικού. Επίσης, καθυστέρησε η αναθεώρηση της συμφωνίας με την ΕΕ για την Αλιεία.
Η μαροκινή οικονομία είναι βαθιά εξαρτώμενη από τις οικονομίες της ΕΕ, ιδιαίτερα τη γαλλική, την ισπανική και τη βελγική. Έτσι, η παγκόσμια κρίση γίνεται διπλά αισθητή. Συνεπώς, οι οικονομικοί αγώνες ανθίζουν. Αυτοί, όμως, συνδέονται με τους πολιτικούς. Π.χ. αγωνιζόμαστε ενάντια στην κατασκευή Υπερταχείας Σιδηροδρομικής Γραμμής Ταγγέρης- Καζαμπλάνκα, που ανέλαβαν χωρίς μειοδοτικό διαγωνισμό προσκείμενες στο Σαρκοζί εταιρίες, ως ανταμοιβή για τη βοήθεια στη «σύγχρονη μοναρχία» για την αντιμετώπιση του Κ20Φ.
Εξάλλου, το Κίνημα, μιλώντας για Κοινωνική Δικαιοσύνη, δηλαδή μείωση ή και εξάλειψη των ανισοτήτων, είχε εξαρχής μια «οικονομική» πτυχή, όχι μόνο πολιτική και «δικαιωματική». Οι οικονομικοί αγώνες είναι συμπληρωματικοί των πολιτικών. Πρόσφατα, δε, προκηρύχτηκε πανεθνική απεργία. Βεβαίως, εξαιτίας της γραφειοκρατίας, έγινε πολύ καθυστερημένα, καθώς θα έπρεπε να συμβαδίζει με το Κ20Φ.
Συμμετείχατε ως άτομα στο Κ20Φ. Τι απαντάτε σε όσους λένε πως δεν είναι ρόλος των κομμουνιστών αυτός;
Συμμετείχαμε εξαρχής, στοχεύοντας στην καλύτερη οργάνωσή του. Ταυτόχρονα, όμως, συμμετείχαν άτομα χωρίς πολιτική-κομματική εμπειρία. Αν συμμετείχαμε ανοιχτά, αυτοί οι άνθρωποι θα έφευγαν, υποψιαζόμενοι καπέλωμα. Έτσι, επιλέξαμε το άνοιγμα στους ανθρώπους κάθε προσανατολισμού. Αυτό δεν μας εμπόδισε εσωκομματικά να συζητούμε ακόμα ως πρώτο θέμα το πώς θα υποστηρίξουμε ενεργά το κίνημα, πώς ή αν μπορούσαμε να το ριζοσπαστικοποιήσουμε άμεσα. Απαντήσαμε αρνητικά καθώς, αν το επιχειρούσαμε, θα διασπούσαμε το κίνημα. Συζητούσαμε πώς να κάνουμε τον κόσμο να συμμετέχει και πώς να παλέψει ενάντια στη γραφειοκρατία, ώστε οι εργατικές μάζες να προσχωρήσουν, όπως στην Τυνησία ή την Αίγυπτο, έστω και καθυστερημένα. Ήταν λάθος η οργάνωση του κινήματος χωρίς να του προσδώσουμε άμεσα αριστερή απόχρωση; Νομίζω όχι, γιατί ακόμα και τώρα, κόσμος μη αριστερός, που μπορεί μην είναι έτοιμος να ενταχθεί, μπορεί να το κάνει αργότερα ή να φτιάξει κάτι δικό του, συνεχίζει να αγωνίζεται.
Ο ρόλος των κομμουνιστών είναι χρήσιμος. Είναι η οργανωτική τους εμπειρία για την κινητοποίηση κόσμου ή τη διάδοση των ιδεών της ελευθερίας, που είναι ιδέες κομμουνιστικές, χωρίς να μιλούν εντός του κινήματος ευθέως για τον κομμουνισμό, και η με κάθε τρόπο υποστήριξή του. Εμείς π.χ. αρχίσαμε συλλογή χρημάτων για τη λογιστική-τεχνική υποστήριξή του. Συνεπώς, αν και τα συνθήματα του Κ20Φ δεν ήταν ευθέως αριστερά, ας θυμόμαστε πως η αριστερά επίσης υπερασπίζεται τη δημοκρατία. Όταν μιλάμε για Πραγματική Δημοκρατία στο Μαρόκο, σημαίνει πως θέλουμε την ανατροπή του βασιλικού καθεστώτος. Αυτό, στην πραγματικότητα, είναι κάτι το επαναστατικό.
Η Αραβική Άνοιξη άλλαξε τους συσχετισμούς δυνάμεων στην περιοχή;
Ο συσχετισμός έχει αλλάξει υπέρ των λαών. Όμως, ο ιμπεριαλισμός κατάφερε μέχρι στιγμής να περιορίσει το εύρος της αλλαγής, που θα μπορούσε να ήταν πιο ριζοσπαστικό, με αριστερό και σοσιαλιστικό προσανατολισμό, κάνοντάς την τυπική, ελέγξιμη και ρεφορμιστική. Σε ενδοϊμπεριαλιστικό, δε, επίπεδο, δεν υπήρξε ριζική αλλαγή, εξαιρουμένου ίσως αυτού που πάει να γίνει στη Συρία, καθώς συνεργάζονται για τη διατήρηση του ιμπεριαλισμού στην περιοχή. Π.χ. υπάρχουν οι συμφωνίες Ισραήλ-Αιγύπτου, των οποίων τη διατήρηση ο ιμπεριαλισμός επιθυμεί. Ωστόσο, είναι μια διαδικασία που μπορεί να πάρει χρόνια. Το σημαντικό είναι πως οι άνθρωποι έχουν πλέον σπάσει το φόβο.
