«Τίποτα δεν χάνεται πραγματικά, όσο εμείς το θυμόμαστε…»
Τη μορφή της Μαρίας Κοσμά την ανακαλούν με συγκίνηση τα οικεία της πρόσωπα, πάνω απ’ όλα, ενώ με το έργο της συγκινούνται και κυρίως το εκτιμούν εκείνοι που δούλεψαν μαζί της αλλά και όσοι αναγνώρισαν το πάθος, την αισθαντικότητα και την αυθεντικότητά της για την επιστήμη της Aρχαιολογίας.
Δεν είναι τυχαία, λοιπόν, η αφιέρωση και η αναφορά στη μνήμη της από την τελευταία περιοδική έκδοση του Επιγραφικού και Νομισματικού Μουσείου της Αθήνας η οποία αφιερώνεται στη μνήμη της γλυκύτατης αρχαιολόγου, της δικής μας Μαρίας, που έφυγε ξαφνικά και αδόκητα από τη ζωή.
Αναδημοσιεύουμε το βιογραφικό της, όπως, παρουσιάζεται στην εν λόγω έκδοση:
«Η Μαρία Κοσμά σπούδασε Aρχαιολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Από το 1993 δούλεψε ως αρχαιολόγος στην ΚΑ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (Νάξος, Σάμος) και στη συνέχεια στην Α΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων Αθηνών). Το 2006 τοποθετήθηκε ως μόνιμη αρχαιολόγος στην ΙΑ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, όπου υπηρέτησε μέχρι τον Οκτώβριο του 2014. Υπηρέτησε ως προϊσταμένη του Τμήματος Αρχαιολογικών Χώρων, Μνημείων και Αρχαιογνωστικής Έρευνας στις Εφορείες Αρχαιοτήτων Εύβοιας και Βοιωτίας. Από το 2013 υπήρξε συνδιευθύντρια της ανασκαφικής έρευνας στην Πλακαρή Καρύστου, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Vu του Άμστερνταμ.
Το διοικητικό, ερευνητικό και επιστημονικό της έργο είναι πολύπλευρο. Κατά την υπηρεσία της στην ΙΑ΄ ΕΠΚΑ, είχε ως περιοχή ευθύνης αρχικά την Καρυστία και από τα τέλη του 2011 τη Χαλκίδα και τη Σκύρο, υπήρξε υπεύθυνη για τη λειτουργία τεσσάρων μουσείων (Χαλκίδας, Ερέτριας, Καρύστου και Σκύρου) ενώ μερίμνησε για την κήρυξη και αναοριοθέτηση κηρύξεων αρχαιολογικών χώρων στην Καρυστία και τη Χαλκίδα. Σημαντικό υπήρξε το ανασκαφικό της έργο, μέσα από τη διενέργεια σωστικών ανασκαφών στις περιοχές αρμοδιότητας. Ως πιο σημαντικές κρίνονται η ανακάλυψη μέρους τους τείχους της αρχαίας Χαλκίδας (2012-2014) και του νεκροταφείου της 3ης χιλιετίας στα Νέα Στύρα (2009-2013). Την τελευταία τριετία συμμετείχε εκ μέρους της ΙΑ΄ ΕΠΚΑ σε εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό με τη συγγραφή κειμένων και λημμάτων.
Συμμετείχε, επίσης, σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια με πλήθος ανακοινώσεων, οι βασικότερες από τις οποίες αφορούν στα πήλινα προσωπεία από το Ιερό της Άρτεμης Ορθείας στη Σπάρτη και σε ειδικά ευρήματα από σωστικές ανασκαφές που διενήργησε.
Η σημαντική συμβολή της στην προώθηση της επιστημονικής γνώσης έγκειται στην ανακάλυψη των μνημειακών τάφων στα Νέα Στύρα της Εύβοιας, που αποτέλεσαν και εφαλτήριο για μια σειρά ανακοινώσεων, καθιστώντας σαφές ότι η θέση αποτελεί ένα σημαντικό κέντρο της Πρώιμης Χαλκοκρατίας στην Εύβοια».
