Στα… νύχια του Μνημονίου και η «χώρα-θαύμα» – Τριγμοί στο πολιτικό σύστημα – Πώς διαμορφώνονται τα δεδομένα ενόψει των προεδρικών εκλογών του Φεβρουαρίου. ΚΥΠΡΟΣ, της Ανδρούλας Γεωργιάδου
Ήταν ο άριστος «μαθητής» στη διάρκεια της ενταξιακής πορείας της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και ήταν η μόνη υποψήφια προς ένταξη χώρα που δεν χρησιμοποίησε κοινοτικά κονδύλια στη διάρκεια της εναρμόνισης. Όλοι είχαν να λένε για το κυπριακό θαύμα…
Σήμερα η ευημερούσα Κύπρος βρέθηκε στη δίνη της παγκόσμιας και δη της πανευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης και αποτελεί την τέταρτη χώρα-μέλος της Ευρωζώνης, που αποτάθηκε στον Μηχανισμό Στήριξης, ζητώντας βοήθεια. Όλοι τώρα λένε πως η Κύπρος πάει για νέο παγκόσμιο ρεκόρ, αφού φαίνεται πως θα χρειαστεί το μεγαλύτερο, αναλογικά, πακέτο στήριξης, παγκοσμίως, μετά την περίπτωση της Ινδονησίας το 1997. Το θαύμα, που έγινε εφιάλτης…
Μετά από έξι μήνες σκληρής διαπραγμάτευσης της κυπριακής κυβέρνησης με την τρόικα έχει επιτευχθεί, κατ’ αρχήν, συμφωνία και το κυπριακό μνημόνιο έτυχε μιας πρώτης εξέτασης στο Eurogroup της 3ης Δεκεμβρίου και πιο ενδελεχούς συζήτησης στις 13 Δεκεμβρίου. Οριστική συμφωνία θα υπάρξει μόλις καθοριστεί επακριβώς το ύψος του ποσού, που θα απαιτηθεί για την ανακεφαλαιοποίηση των κυπριακών τραπεζών και το οποίο θα κρίνει κατά πόσο το δημόσιο χρέος της Κύπρου είναι βιώσιμο, σύμφωνα με τα κριτήρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Η προκαταρκτική εκτίμηση του Οίκου Πίμκο, που ανέλαβε τη μελέτη του θέματος, κάνει λόγο για ποσό κοντά στα 9 με 10 δισεκατομμύρια ευρώ. Τα 9 δισ. αποτελούν οριακό δείκτη, αφού με τα 10 δισ. θεωρείται ότι το χρέος υπερβαίνει το 120% του ΑΕΠ και σε μια τέτοια περίπτωση το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δηλώνει ότι δεν θα συμμετάσχει στη δανειοδότηση. H Financial Times έκανε λόγο, προσφάτως, για παγκόσμιο φαινόμενο, δεδομένου ότι η συνολική αξία της κυπριακής οικονομίας δεν υπερβαίνει τα 18 δισεκατομμύρια ευρώ…
Πώς, λοιπόν, η Κύπρος της ευημερίας αλλά και της προοπτικής να καταστεί σε λίγα χρόνια το πλουσιότερο κράτος της Ευρώπης λόγω φυσικού αερίου, έφθασε να χτυπά την πόρτα του Μηχανισμού Στήριξης και να εντάσσεται σε πρόγραμμα οδυνηρής λιτότητας που, όπως αποδείχθηκε ήδη στις χώρες με μνημόνια, οδηγεί σε πιο βαθιά ύφεση και ανεργία, χωρίς να αποκαθιστά την «ευημερία των αριθμών»;
Κρίση εισαγόμενη
Είναι ηλίου φαεινότερον πως η κυπριακή κρίση είναι σε συντριπτικό βαθμό εισαγόμενη… Τα διαρθρωτικά προβλήματα της κυπριακής οικονομίας δεν ήταν τέτοιου μεγέθους που να οδηγούσαν σε μνημονιακή πολιτική. Η αναπόφευκτη σύνδεση της κυπριακής με την ελληνική οικονομία προκάλεσε τις διαδοχικές υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της Κύπρου τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα και αυτή η Ρωσία που πέρυσι παραχώρησε δάνειο 2,5 δισ. στη Λευκωσία, να απορρίψει ουσιαστικά το αίτημα της κυπριακής κυβέρνησης για νέο δάνειο 5 δισ., παραπέμποντας στην τρόικα.
Όλοι αναγνωρίζουν πως η οδυνηρή περιπέτεια της Ελλάδας με τα απανωτά μνημόνια και η απεριόριστη φιλολογία που αναπτύχθηκε γύρω από την ενδεχόμενη χρεοκοπία της και έξοδό της από την Ευρωζώνη, συμπαρέσυρε και την Κύπρο στον αμείλικτο πόλεμο των αυτόκλητων Οίκων Αξιολόγησης, που καθορίζουν την «ψυχολογία» των αγορών, χωρίς να υπάρχει πραγματικός λόγος, ιδιαίτερα σε μια στιγμή που άρχισαν ήδη οι γεωτρήσεις στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνης της και τα εντοπισθέντα κοιτάσματα υδρογονανθράκων ξεπέρασαν τις αρχικές εκτιμήσεις.
Από την άλλη, η αλόγιστη έκθεση των κυπριακών τραπεζών στην αγορά της Ελλάδας και η φόρτωση ελληνικών ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά και το κούρεμα του ελληνικού χρέους, στο οποίο ηθικά η Κύπρος δεν μπορούσε παρά να συναινέσει, προκάλεσαν δυσβάστακτο βάρος στα δημόσια οικονομικά. Βεβαίως, η αντιπολίτευση καταλογίζει στην κυβέρνηση ότι δεν φρόντισε να απαιτήσει από τις Βρυξέλλες εξασφάλιση της Κύπρου, δεδομένης της ζημιάς που θα υφίστατο το κυπριακό χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Ο υπουργός Οικονομικών, Βάσος Σιαρλής, πήγε στο Eurogroup της 13ης Δεκεμβρίου, έχοντας στις αποσκευές του την έγκριση -με διαδικασία εξπρές από τη Βουλή- 25 μνημονιακών νομοσχεδίων, προκαλώντας την ευαρέσκεια των Γιούνγκερ, Ρεν, Σόιμπλε και λοιπών εταίρων… Και την ίδια ώρα, την οργή των πιο ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, όπως οι πολύτεκνοι, οι ανάπηροι, οι εξαπατημένοι επενδυτές σε αξιόγραφα τραπεζών, οι οποίοι εκτόνωσαν την απόγνωσή τους ρίχνοντας πέτρες, αβγά και τομάτες στο κτίριο της Βουλής. Αυτό ήταν το πρώτο οργισμένο ξέσπασμα μετά το παρατεταμένο μούδιασμα των Κυπρίων πολιτών μπροστά στην επερχόμενη λαίλαπα…
Όπως και στα υπόλοιπα κράτη-θύματα της πολιτικής εξαθλίωσης που επιβάλλει η τρόικα, έτσι και το κυπριακό μνημόνιο προνοεί ακρωτηριασμό του κοινωνικού κράτους, κουτσούρεμα μισθών, συντάξεων και ωφελημάτων, αύξηση του ορίου αφυπηρέτησης και μια φορολογική χιονοστιβάδα, αρχής γενομένης από την 1η Ιανουαρίου του 2013, που θα ενταθούν το 2014.
Απ’ το ρωσικό σωσίβιο στο μνημόνιο
Σε αντίθεση με την Ελλάδα, οι Κύπριοι πολίτες αλλά και η πολιτική ηγεσία, στην πλειονότητά τους, φαίνεται ότι αποδέχθηκαν το δίλημμα «μνημόνιο ή χρεοκοπία». Η κυβέρνηση του αριστερού Δημήτρη Χριστόφια επιχείρησε να παρακάμψει την τρόικα, αναζητώντας σωσίβιο στη Ρωσία, προκαλώντας και την μήνιν της αντιπολίτευσης, κυρίως του ΔΗΣΥ, που τον επέκρινε για αδράνεια στη λήψη μέτρων και για έλλειψη διορατικότητας, όταν σημείωνε πως η Κύπρος θα βγεί αλώβητη από την κρίση. Μετά την αποτυχία της εξασφάλισης του ρωσικού δανείου, ο πρόεδρος Χριστόφιας αποδέχθηκε με βαριά καρδιά τη διαπραγμάτευση με την τρόικα και μπήκε στη λογική του Μνημονίου, εξακοντίζοντας ωστόσο μύδρους με κάθε ευκαιρία προς την πολιτική αυτή, αλλά και κατηγορώντας την αξιωματική αντιπολίτευση του Νίκου Αναστασιάδη ότι του ασκούσε πιέσεις να αποδεχθεί το Μνημόνιο.
Οι πολιτικές αντιπαραθέσεις, που ελάχιστα απασχολούν τις μάζες των πολιτών, κορυφώνονται, καθώς στη δύσκολη αυτή συγκυρία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η προεκλογική εκστρατεία για τις προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου.
Σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις, βέβαιος νικητής των εκλογών, είτε ενός είτε δύο γύρων, φέρεται ο Νίκος Αναστασιάδης, πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού, που υποστηρίζεται από το ΔΗΚΟ, ενώ ο υποψήφιος που υποστηρίζεται από το ΑΚΕΛ Σταύρος Μαλάς και ο υποψήφιος που υποστηρίζεται από την ΕΔΕΚ Γιώργος Λιλλήκας δίνουν μάχη για τη δεύτερη θέση.
Και, βεβαίως, βάσει των δημοσκοπήσεων, παρατηρείται σε συντριπτικό βαθμό απαξίωση της πολιτικής και των πολιτικών κομμάτων από τους πολίτες, καθώς ετοιμάζονται να «στρώσουν» τη ζωή τους σε συνθήκες σκληρής λιτότητας για τα επόμενα 4-5 χρόνια, πληρώνοντας τα εγκληματικά λάθη των τραπεζών και καταλογίζοντας ευθύνες λίγο ή πολύ σε όλους, κυβέρνηση και αντιπολίτευση…
