Το «λιγότερο κράτος» που επιβάλλουν οι κυβερνήσεις καίει δάση και ανθρώπους. Του Λεωνίδα Σακλαμπάνη.
Η πρόσφατη πυρκαγιά στον Βαρνάβα, από την οποία ακόμη 8.000 στρέμματα παραδόθηκαν στις φλόγες, κατέδειξε πως το πάθημα του 2007 δεν έχει γίνει μάθημα για κανένα από τα κόμματα εξουσίας. Το παράδειγμα των πυρκαγιών που κατακαίουν τα δάση, τις κατοικίες, με τελικό θύμα τον ίδιο τον άνθρωπο, είναι πολύ χαρακτηριστικό για να διαπιστωθεί η κοινή στάση και ο κοινός τρόπος διαχείρισης που με ζηλευτή συνέπεια ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. υπηρετούν τα τελευταία χρόνια με αποκορύφωμα την τελευταία τριετία.
Κάθε χρόνο, με την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, παρακολουθούμε τον εκάστοτε πρωθυπουργό να παρευρίσκεται σε μία από τις πυροσβεστικές υπηρεσίες της Αττικής, να μιλά με παχιά λόγια για τον τρόπο που η κυβέρνηση έχει προετοιμάσει την κρατική μηχανή για την κατάσβεση των πυρκαγιών, εν συνεχεία να καιγόμαστε, ανακαλύπτοντας τις ελλείψεις σε όλα τα επίπεδα, με το τελικό στάδιο της «παράστασης» να κλείνει -επίσης- με παχιές δηλώσεις κατά των εμπρηστών και την κλασική πλέον έκφραση «όπου ήταν δάσος θα ξαναγίνει δάσος». Πολύ χαρακτηριστική φράση, η οποία συνδέει άμεσα τις μνήμες του 2007 με αυτές της προηγούμενης εβδομάδας.
Αυτή η θεατρική παράσταση, λοιπόν, με πρωταγωνιστές πρωθυπουργούς, υπουργούς και στελέχη είναι που προσπαθεί να κρύψει τους «κομπάρσους» (πυροσβέστες) και την έλλειψη «σκηνικών» (βλέπε πρόληψη), η οποία από το 2007, στην καλύτερη των περιπτώσεων, παραμένει στα ίδια επίπεδα ενώ σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, ελέω και ΔΝΤ, έχει διογκώσει το πρόβλημα. Πρόληψη, πλήρωση των κενών, σχεδιασμός είναι οι τρεις τομείς στους οποίους, σύμφωνα με τους αξιωματικούς της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας (Π.Υ.), η κρατική παρέμβαση παραμένει άφαντη, ρίχνοντας τις ευθύνες σε «αόρατους» εμπρηστές ή στις κολόνες της ΔΕΗ.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Δρόμου, σήμερα στην Π.Υ.τα κενά σε έμψυχο δυναμικό αγγίζουν τις 4.000, αναγκάζοντας πυροσβέστες (μόνιμους και συμβασιούχους) να υπερβαίνουν δυνάμεις για να ανταποκριθούν στοιχειωδώς.
Έτσι, από τα 13.000 άτομα που θα έπρεπε να επανδρώνουν τις πυροσβεστικές υπηρεσίες σήμερα υπηρετούν περίπου 9.000 με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην περίπτωση μεγάλων πυρκαγιών.
Παράλληλα, τα επίγεια μέσα φτάνουν τα 1.900, εκ των οποίων το 40% είναι πάνω από 15 χρονών! Συνολικά, φέτος, η Πυροσβεστική επανδρώθηκε με 40 (ολόκληρα) οχήματα, όταν η τελευταία φορά που η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να ενισχύσει σημαντικά και ουσιαστικά το έργο των πυροσβεστών ήταν το 2004 -για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, δηλαδή- προχωρώντας στην αγορά περίπου 800 πυροσβεστικών οχημάτων.
Στα ίδια επίπεδα με το 2007 βρίσκεται και ο στόλος των εναέριων μέσων, με τη σημείωση, φυσικά, πως από τότε έχουν περάσει και 3 χρόνια πτήσεων.
Έτσι η Πυροσβεστική Υπηρεσία καλύπτεται συνολικά από 39 αεροσκάφη, εκ των οποίων τα 31 είναι άνω των 20 ετών!
Πιο συγκεκριμένα, από τα 21 αεροσκάφη τύπου CL τα 13 είναι πάνω από 20 χρονών, επί της ουσίας απαρχαιωμένα και σε πολλές περιπτώσεις μη λειτουργικά. Το δράμα όμως για τους πιλότους της Πολεμικής Αεροπορίας και την Πυροσβεστική Υπηρεσία αφορά κυρίως τα 18 αεροσκάφη τύπου PZL (Πετζετέλ), τα οποία είναι άνω των 30 ετών! Τα συγκεκριμένα εκ Πολωνίας αεροσκάφη δεν έχουν τη δυνατότητα άντλησης νερού ενώσω βρίσκονται στον αέρα, παρά μόνο όταν προσγειωθούν, με αποτέλεσμα την τεράστια καθυστέρηση στην πυρόσβεση.
Συνολικά, λοιπόν, τα 18 PZL εκτός από το ότι είναι επικίνδυνα για τη σωματική ακεραιότητα του πληρώματος δεν μπορούν να συνδράμουν με την αποτελεσματικότητα που απαιτούν οι συνθήκες σε περίπτωση μεγάλης πυρκαγιάς.
Καθηλωμένα ελικόπτερα
Το μεγάλο φαγοπότι φαίνεται πως παιζόταν στο θέμα των ιδιόκτητων ελικοπτέρων, κάτι που έγινε αντιληπτό και στις πρόσφατες πυρκαγιές του Βαρνάβα, όπου η Π.Υ. χρησιμοποίησε ελικόπτερα του στρατού και της αστυνομίας για το συντονισμό της πυρόσβεσης!
Έτσι, σύμφωνα με πληροφορίες, 5 ελικόπτερα βρίσκονται καθηλωμένα στο Ελληνικό, καθώς το κλείσιμο της Ολυμπιακής και της υπηρεσίας συντήρησης, συνάμα με δύο άγονους διαγωνισμούς από τον Αύγουστο του 2009, έχουν αφήσει καθηλωμένα τα ελικόπτερα.
«Είχαμε κάνει δύο διαγωνισμούς, οι οποίοι δεν έβγαλαν ανάδοχο και τώρα, επειδή έμειναν σε ακινησία για 8 μήνες, ο ανάδοχος που βρέθηκε τελικά θα πρέπει να κάνει τον πλήρη τεχνικό έλεγχο. Και αυτό απαιτεί χρόνο», αναφέρει στο Δρόμου αξιωματικός της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Μέχρι το τέλος του καλοκαιριού θα είναι έτοιμα, συμπεραίνουμε εμείς.
Μηδενική πρόληψη
«Την πρόληψη την έχουν άλλοι κι εμείς την καταστολή. Και αυτό είναι ένα ζήτημα. Θέλει μελέτη. Η πρόληψη και η καταστολή να ενωθούν κάτω από έναν ενιαίο φορέα. Τώρα το πώς θα γίνει είναι θέμα πολιτικής απόφασης και μελέτης. Η γνώση που έχουν οι δασάρχες είναι απαραίτητη, αλλά εδώ μπαίνουν κι άλλοι παράμετροι. Ποιος θα έχει τον ένα φορέα, ποιος θα ελέγχει τον άλλο», δηλώνει με νόημα αξιωματικός της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, ο οποίος ζει κάθε χρόνο τις πυρκαγιές.
Το ζωτικό για τη φύση και την ανθρώπινη ζωή θέμα της πρόληψης έχει αφεθεί στην τύχη του, για ακόμη μία χρονιά. Φέτος, ωστόσο, οι επιπτώσεις του ΔΝΤ και του «Καλλικράτη» χτύπησαν την πόρτα των δήμων, μειώνοντας τα κονδύλια για την πυροπροστασία κατά 26,4% σε σχέση με το 2009. Το συνολικό ποσό που δόθηκε στην Τοπική Αυτοδιοίκηση άγγιξε τα 23 εκατομμύρια ευρώ, όταν πέρσι έφτασε στα 31,27 εκατομμύρια ευρώ.
Με τα χρήματα αυτά οι δήμαρχοι και οι κοινοτάρχες είναι υποχρεωμένοι να προχωρήσουν στον καθαρισμό των δασών και τον έλεγχο των χωματερών, να προμηθευτούν ή να ενισχύσουν τον εξοπλισμό του δήμου με βυτιοφόρα, καύσιμα κ.λπ., όπως και να εξοφλήσουν τις τυχόν υπερωρίες του προσωπικού.
Βέβαια, σε όλα αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε και τα κριτήρια με τα οποία η ΓΓΠΠ επιλέγει το ύψος των κονδυλίων για τους δήμους. Πέρυσι, για παράδειγμα, ο δήμος της Αθήνας έφτασε να καρπώνεται όσα χρήματα πήρε ένας ολόκληρος νομός της χώρας! Παράλληλα, ανύπαρκτος είναι ο ελεγκτικός μηχανισμός, ο οποίος θα έπρεπε να ξέρει πού και πώς διοχετεύτηκαν αυτά τα χρήματα.
Σε χειρότερη μοίρα βρίσκονται τα δασαρχεία της χώρας.
Συνήθως επανδρώνονται με ελάχιστο προσωπικό, ενώ ο καθαρισμός των δασικών δρόμων δεν πραγματοποιείται στις περισσότερες των περιπτώσεων. Σύμφωνα μάλιστα με το νεοσύστατο υπουργείο Περιβάλλοντος, το κονδύλι για την ενίσχυση των δασαρχείων αγγίζει τα 5 εκατομμύρια ευρώ, χωρίς όμως μέχρι και σήμερα να έχουν φτάσει στα ταμεία των υπηρεσιών…
Ο ρόλος των ΜΜΕ
Θυμίζοντας ημέρες Απρίλη, όταν ο πρωθυπουργός έβαζε τη χώρα στη λαιμητόμο του ΔΝΤ, δημοσιογραφικά παπαγαλάκια βγήκαν για ακόμη μία φορά στα παράθυρα και τις στήλες των εφημερίδων για να υποστηρίξουν το έργο της κυβέρνησης.
Το ευαίσθητο θέμα των πυρκαγιών, το οποίο μπορεί να κινητοποιήσει και να αφυπνίσει σε ένα βαθμό την κοινωνία, είναι επικίνδυνο στις μέρες μας, οπότε η πλήρης στήριξη των μηχανισμών του κράτους είναι καθολική από τα αστικά ΜΜΕ. Έτσι, σύμφωνα με τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα, «ο συντονισμός λειτούργησε έγκαιρα και αποτελεσματικά», ξεχνώντας μάλλον πως ακόμη 8.000 στρέμματα κάηκαν. Παράλληλα, και επειδή οι εμπρηστές πλέον έχουν αποτυπωθεί στην κοινή γνώμη με τα συμφέροντα των εργολάβων και αυτών που τελικά χτίζουν στα καμένα, ο νέος στόχος ήταν οι πυλώνες της ΔΕΗ.
Σύμφωνα με τα όσα μεταφέρουν στο Δρόμο αξιωματικοί της Πυροσβεστικής και πυροσβέστες, που έχουν βρεθεί σε πυρκαγιές, κανείς δεν μπορεί a priori να αποκλείσει αυτό το ενδεχόμενο για την πρόσφατη πυρκαγιά του Βαρνάβα. Όμως το έργο -και σε αυτή την περίπτωση- έχει ξαναπαιχτεί και μάλιστα το 2007, όταν ο κρατικός μηχανισμός αποδείχτηκε γυμνός σε όλα του τα επίπεδα.
Έτσι, το 2007, και ενώ ο κόσμος έβγαινε στους δρόμους για να διαμαρτυρηθεί συνολικά για το κάψιμο χιλιάδων στρεμμάτων, σπιτιών και ανθρώπων, οι… πυλώνες της ΔΕΗ βρέθηκαν στο στόχαστρο της διεύθυνσης αντιμετώπισης εγκλημάτων για τις πυρκαγιές σε Πάρνηθα, Στεφανή και Ταΰγετο. Άψογο επιχείρημα για όλους τους ενδιαφερόμενους.
Στις 19 Ιουλίου του 2010, ωστόσο, και ενώ το ζήτημα των πυλώνων της ΔΕΗ λειτουργούσε ως ανάχωμα στην οργή του κόσμου, μία είδηση πέρασε μάλλον στα ψιλά. Αυτή που απαλλάσσει τη ΔΕΗ, σύμφωνα με το πόρισμα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, για τις πυρκαγιές σε δασικές εκτάσεις σε Πάρνηθα, Στεφάνη και Ταΰγετο το 2007…
Αιώνιοι όμηροι
Οι συμβασιούχοι πυροσβέστες εκτός πλέον της αβεβαιότητας για το εργασιακό τους μέλλον, από τη φετινή -αντιπυρική- περίοδο, που βρέθηκαν στη θέση τους, έχουν να αντιμετωπίσουν και τη μείωση των επιδομάτων, με το μισθό να φτάνει στα 740 ευρώ.
«Οι συμβασιούχοι παραμένουμε ακόμη όμηροι», αναφέρει αρχικά ο κ. Φαραντάκης, αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συμβασιούχων Πυροσβεστών, αποτυπώνοντας ακόμη μία απάντηση στο ερώτημα «γιατί καιγόμαστε, τελικά;». «Σε πολλές υπηρεσίες είναι καλά τα οχήματα, σχεδόν καινούργια», δηλώνει ο ίδιος στην ερώτησή μας για την επάρκεια στα επίγεια μέσα, σημειώνοντας, όμως, πως υπάρχουν υπηρεσίες με επικίνδυνο εξοπλισμό, αποκαλύπτοντάς μας ακόμη μία πτυχή του ζητήματος: «Πρόσφατα επισκέφτηκα το Απολλώνιο Κλιμάκιο της Ρόδου. Εκεί τα οχήματα είναι πάνω από 40 χρονών! Αν δείτε το καρούλι, το λάστιχο, αν ξεδιπλώσει, δεν ξαναδιπλώνει, το πιστόλι στο λάστιχο είναι δεμένο με σύρμα…
Πρόκειται για κινητά φέρετρα για τους συμβασιούχους πυροσβέστες, διότι, ξέρετε, το 90% των πληρωμάτων στα πυροσβεστικά οχήματα αποτελείται από συμβασιούχους. Οι μόνιμοι δεν δέχονται να μπουν σε αυτά τα οχήματα κι έτσι την πληρώνουν οι συμβασιούχοι, οι οποίοι φοβούνται για τη δουλειά τους… Ο μόνιμος μπορεί να κάνει μια αναφορά για το απαρχαιωμένο και επικίνδυνο όχημα.
Ο συμβασιούχος, όμως, φοβάται τις αναφορές, που μπορεί να του στοιχίσουν ακόμη και τη δουλειά του, αν κι εμείς, ως ομοσπονδία, τους έχουμε επισημάνει να μη διακινδυνεύουν τη ζωή τους με τέτοια οχήματα και να αρνούνται να επιβαίνουν»…
