Σήμερα πραγματοποιούνται οι πρόωρες βουλευτικές εκλογές που προκήρυξε ο 67χρονος Σιγκέρου Ισίμπα, νέος ηγέτης του αιωνίως κυβερνώντος δεξιού «Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος» (LDP), άρα και νέος πρωθυπουργός της Ιαπωνίας. Ο Ισίμπα πήρε τη σκυτάλη από τον παραιτηθέντα Φούμιο Κισίντα εν μέσω ενός ακόμη οικονομικού σκανδάλου, όταν αποκαλύφθηκε ότι δεκάδες συντηρητικοί βουλευτές του LDP υπεξαίρεσαν τεράστια ποσά από προεκλογικές καμπάνιες, και τα έκρυψαν σε μυστικά ταμεία… Αυτό οδήγησε σε περαιτέρω κατάρρευση της δημοφιλίας της κυβέρνησης Κισίντα, η οποία είχε ήδη πληγεί από τα επακόλουθα του εγκλήματος στη Φουκουσίμα(1) και από τις αποκαλύψεις για στενή διασύνδεση φραξιών του με τη θρησκευτική σέχτα «Εκκλησία της Ενοποίησης»! Έτσι, με τις θετικές γνώμες να κατρακυλούν σε ένα εξευτελιστικό 16% στις αρχές του 2024, το LDP εξαναγκάστηκε να προβεί σε μια επικοινωνιακή απόπειρα «αυτοκάθαρσης» – μέρος της οποίας ήταν και η αλλαγή ηγεσίας. Η επικράτηση του Ισίμπα, που ήταν αντιδημοφιλής στον μηχανισμό του LDP (όχι τυχαία είχε αποτύχει και στις τέσσερις προηγούμενες προσπάθειές του να διεκδικήσει την ηγεσία) και σε τμήμα της οικονομικής ελίτ (εξ ου και η πτώση του χρηματιστηρίου του Τόκιο αμέσως μετά τη νίκη του), θεωρήθηκε «αναγκαίο κακό» προκειμένου να πειστεί η κοινή γνώμη ότι πράγματι κάτι αλλάζει.
ΣΕ ΚΑΘΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ, οι αυριανές εκλογές προκαλούν ενδιαφέρον σε πολλές πρωτεύουσες, αφού πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι η ιαπωνική ελίτ επιταχύνει τη στρατιωτική ενδυνάμωσή της και κρύβει όλο και πιο άτεχνα τις επεκτατικές βλέψεις της, παραβιάζοντας πλέον ανοιχτά τις επιταγές του φιλειρηνικού μεταπολεμικού Συντάγματος – αφού απέτυχαν οι αλλεπάλληλες προσπάθειες του LDP να το «μεταρρυθμίσει»(2). Ανταποκρίνεται έτσι στην προσπάθεια των ΗΠΑ να στήσουν ένα ασιατικό ΝΑΤΟ με πρόπλασμα την τετραμερή πολιτικοστρατιωτική ομάδα Quad, στην οποία αρχικά συμμετείχαν οι ΗΠΑ, η Ινδία, η Βρετανία και η Αυστραλία, με στόχο την ανάσχεση της Κίνας. Εντάσσεται επίσης σε μια μικρότερη τριμερή συμμαχία ΗΠΑ-Ιαπωνίας-Φιλιππίνων, ενώ εκδηλώνει την πρόθεσή της να ενταχθεί και στην AUKUS (ΗΠΑ-Βρετανία-Αυστραλία). Αλλά όλα αυτά η ιαπωνική ελίτ τα πράττει με τρόπο που αποκαλύπτει τη φιλοδοξία της να αντιμετωπιστεί πλέον ως «ίσος μεταξύ ίσων» κι όχι ως παρακολούθημα της Ουάσιγκτον. Τώρα ο νέος Ιάπωνας πρωθυπουργός προωθεί την επιθυμία της Ιαπωνίας να εκμεταλλευθεί τη σχετική αδυναμία των ΗΠΑ στην Ασία προβάλλοντας ως ισχυρός παράγοντας αποτροπής του «κινεζικού κινδύνου».
Ο ΙΣΙΜΠΑ ΒΛΕΠΕΙ καλύτερα από κάθε προκάτοχό του ότι σήμερα οι ΗΠΑ είναι υποχρεωμένες να προσφεύγουν σε τέτοια συμμαχικά σχήματα αφού αδυνατούν πλέον, παρά τις ασύλληπτες στρατιωτικές δαπάνες τους(3), να ανταποκριθούν αποτελεσματικά σε δύο πολεμικές συγκρούσεις ταυτόχρονα – πόσο μάλλον σε τρεις (π.χ. Ουκρανία, Μέση Ανατολή, Ταϊβάν). Έτσι τοποθετείται όλο και πιο τολμηρά: «Η αποστολή μου είναι να ανεβάσω τη συμμαχία Ιαπωνίας-ΗΠΑ στο επίπεδο της συμμαχίας ΗΠΑ-Ηνωμένου Βασιλείου. Για να επιτευχθεί αυτό, η Ιαπωνία πρέπει να έχει τη δική της στρατιωτική στρατηγική και να γίνει ανεξάρτητη από άποψη ασφάλειας, μέχρι να είναι πρόθυμη να μοιραστεί τη δική της στρατηγική και τακτική επί ίσοις όροις με τις ΗΠΑ»(4). Το ερώτημα είναι βέβαια αν η Ουάσιγκτον θεωρεί ότι αυτό ενισχύει τα «ζωτικά της συμφέροντα» στην Ασία – ή μήπως τα υπονομεύει; Διότι λίγο να ξύσει κανείς τον κάθε Ισίμπα, θα βρει τον «παλιό καλό» γιαπωνέζικο μιλιταρισμό και επεκτατισμό, που νιώθει όλο και πιο άβολα υπό την περιοριστική ομπρέλα των αδυνατισμένων ΗΠΑ. Έτσι ο νέος Ιάπωνας πρωθυπουργός φτάνει να ζητά «συνδιοίκηση» των αμερικανικών στρατευμάτων επί ιαπωνικού εδάφους, ή και «αντισταθμιστική» στάθμευση ιαπωνικών στρατευμάτων στην αμερικανική νήσο Γκουάμ!
ΦΥΣΙΚΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΙΑ άμεσα απαιτούμενη προϋπόθεση για να αναπτυχθεί περαιτέρω αυτή η στρατηγική της ιαπωνικής ελίτ, που εύλογα προκαλεί αντιδράσεις στο Πεκίνο (αλλά όχι μόνο): μια σαφής επικράτηση του LDP στις αυριανές εκλογές, ώστε να υπάρξει συνέχεια στην ενιαία γραμμή των προηγούμενων δεξιών κυβερνήσεων. Ο στόχος αυτός σκοντάφτει στην αυξανόμενη αντίδραση ικανού τμήματος των πολιτών της χώρας, που υποφέρουν από το κυρίαρχο οικονομικό μοντέλο, έχουν σοκαριστεί από την προφανή ανικανότητα διαχείρισης της Φουκουσίμα και, τέλος, δεν επιθυμούν την επιστροφή στα «αυτοκρατορικά μεγαλεία». Έτσι εξηγείται η ανάδειξη και ενίσχυση προοδευτικών και φιλειρηνικών ρευμάτων ιδίως την τελευταία δεκαετία, που στέρησαν από το LDP την απόλυτη πλειοψηφία στις κάλπες. Βέβαια αυτό αντισταθμίστηκε από έναν εξωφρενικό εκλογικό νόμο, που δίνει τη μερίδα του κοινοβουλευτικού λέοντος στο πρώτο κόμμα, ανεξάρτητα από το ποσοστό του. Σε όλες πάντως τις δημοσκοπήσεις φαίνεται ότι το ποσοστό του LDP, που ήταν 48% το 2021, θα μειωθεί. Να δούμε αν θα μειωθεί αρκετά για να ανασχέσει τα επικίνδυνα σχέδια της ιαπωνικής ελίτ.
(1) Τα βήματα προς το διαρκές έγκλημα (φύλλο 646).
(2) Βλ. μεταξύ άλλων Επιστροφή στο μέλλον; (φύλλο 596) και Ποιο φιλειρηνικό Σύνταγμα; (φύλλο 620).
(3) Περισσότερα από 16 τρισεκατομμύρια δολάρια στο διάστημα 2001-2023!
(4) Ομιλία στο Hudson Institute: «Το μέλλον της εξωτερικής πολιτικής της Ιαπωνίας» (www.hudson.org, 25/9/2024).
