Η πολιτική λιτότητας και η ανάγκη της Αριστερής Ενότητας. Της Μαρίνας Πρεντούλη.
Η οικονομική κρίση του 2008 και η νεοφιλελεύθερη στροφή των Σοσιαλ-Δημοκρατικών κομμάτων κάνουν άμεση την ανάγκη μιας αριστερής κοινοβουλευτικής πρότασης που θα βάλει τέλος στις καταστροφικές συνέπειες της πολιτικής της λιτότητας, τόσο στις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου όσο και σε αυτές του Βορρά, όπως η Μεγάλη Βρετανία. Προς αυτήν την κατεύθυνση δυο κινήσεις αξίζουν προσοχής στη βρετανική πολιτική σκηνή, μετά την ήττα των Εργατικών στις εκλογές του 2010 και τις συστηματικές περικοπές των κοινωνικών παροχών από την κυβέρνηση συνασπισμού Συντηρητικών και Φιλελευθέρων.
Η πρώτη συνίσταται στην εσωκομματική διαμάχη μεταξύ «δεξιάς» και «αριστερής» πτέρυγας του Εργατικού Κόμματος. Η τελευταία αντιτίθεται στις πιέσεις που δέχεται η ηγεσία του κόμματος για υιοθέτηση του γενικότερου πλαισίου λιτότητας και πρεσβεύει ότι μόνο μια ριζοσπαστική οικονομική πρόταση θα εξασφαλίσει στους Εργατικούς ένα πλατύ μέτωπο υποστήριξης. Πολλοί βουλευτές και μέλη των Εργατικών αντιτίθενται έμπρακτα στις περικοπές (όπως αυτές του Εθνικού Συστήματος Υγείας, των πυροσβεστικών σταθμών και άλλων κοινωνικών παροχών) ενώ τα προσκείμενα στο Εργατικό Κόμμα συνδικάτα προτρέπουν σε δυναμικότερη αντίσταση.
Η δεύτερη κίνηση προέρχεται από την Αριστερά και πρόκειται για το ιδρυτικό συνέδριο του νέου κόμματος Left Unity (Αριστερή Ενότητα) στις 30 Νοέμβρη του 2013. Η προσπάθεια άρχισε τον Μάρτιο του 2013, όταν ο σκηνοθέτης Κεν Λοουτς με αφορμή την τελευταία του ταινία Το πνεύμα του ‘45 έκανε έκκληση για το σχηματισμό ενός νέου πολιτικού κόμματος της Αριστεράς. Η ταινία αναφέρεται στα επιτεύγματα της βρετανικής μεταπολεμικής γενιάς που με τη δημιουργία του κράτους πρόνοιας έκανε πιο ανθρώπινες τις συνθήκες διαβίωσης των απλών πολιτών. Αυτό το ίδιο κράτος πρόνοιας δέχεται τώρα επίθεση από την κυβέρνηση συνασπισμού. Σύμφωνα με τα ιδρυτικά μέλη του Left Unity, καθώς οι συνθήκες διαβίωσης εκατομμυρίων πολιτών επιδεινώνονται και το Εργατικό Κόμμα αδυνατεί να προβάλει αντίσταση στη νεοφιλελεύθερη πολιτική, τις ιδιωτικοποιήσεις και την καταστροφή του κράτους πρόνοιας, η ανάγκη για τη δημιουργία ενός νέου αριστερού κόμματος είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Μέσα σε ένα ιστορικό πλαίσιο συμμαχιών, διασπάσεων και περιορισμένων εκλογικών επιτυχιών της ευρύτερης Αριστεράς, το Left Unity αποπειράται να δημιουργήσει ένα σοσιαλιστικό-αριστερό μέτωπο ισότητας και δικαιοσύνης ενάντια στη νεοφιλελεύθερη επέλαση. Στόχος του να ενώσει διαφορετικές εκφράσεις τις ριζοσπαστικής και σοσιαλιστικής πολιτικής σκηνής του Ηνωμένου Βασιλείου, συμπεριλαμβανομένων των συνδικαλιστικών και συνεταιριστικών οργανώσεων, των απλών ανθρώπων, και των διαφόρων κινηματικών δραστηριοτήτων και εκστρατειών. Το ιδρυτικό συνέδριο του Νοέμβρη έθεσε τις γενικές γραμμές λειτουργίας, τις βασικές αρχές και τους στόχους του νέου κόμματος. Ένα δεύτερο συνέδριο την άνοιξη του 2014 θα αποφασίσει για την ηγεσία του Left Unity. Σε αυτό το πρώτο συνέδριο αποφασίστηκε ότι το νέο κόμμα δεν θα λειτουργήσει ως συνασπισμός διαφορετικών οργανώσεων, αλλά θα είναι ανοιχτό προς τα μέλη άλλων οργανώσεων (ένα μέλος, μια ψήφος) εφόσον, φυσικά, αποδέχονται τις βασικές αρχές του κόμματος. Τέσσερις βασικές πλατφόρμες εξέφρασαν τις διαφορετικές ιδεολογικές/πολιτικές τοποθετήσεις των μελών. Η Αριστερή Πλατφόρμα, η οποία και κέρδισε την πλειοψηφία στο συνέδριο, πρότεινε τη δημιουργία ενός πλατιού σοσιαλιστικού, περιβαλλοντολογικού και φεμινιστικού κόμματος με ποσοστώσεις φύλου. Η Σοσιαλιστική Πλατφόρμα τόνισε την επάρκεια του σοσιαλισμού ως κεντρικής ιδεολογίας εναντίον του καπιταλιστικού συστήματος. Η Επαναστατική/Κομμουνιστική Πλατφόρμα τόνισε τον επαναστατικό χαρακτήρα που πρέπει να έχει το κόμμα, ενώ η Πλατφόρμα της Ταξικής Πάλης επικεντρώθηκε στο ρόλο της γενικής απεργίας ως μέσο κατάρριψης της υπάρχουσας κυβέρνησης.
Το εγχείρημα του Left Unity βρίσκεται ακόμα σε αρχικό στάδιο. Δεν υπάρχει ακόμα εκλογική στρατηγική και είναι μάλλον απίθανο να πάρει μέρος στις Ευρωεκλογές το Μάιο του 2014. Όσο για τις βουλευτικές εκλογές του 2015, η γενική πρόβλεψη είναι ότι θα προσπαθήσει να αναμετρηθεί εκλογικά σε επιλεγμένες περιφέρειες. Ανεξάρτητα, όμως, από την εκλογική τύχη του νέου κόμματος, η αναγκαιότητα μιας αριστερής πολιτικής πρότασης κατά της λιτότητας και των περικοπών είναι εμφανής τόσο στο Εργατικό κόμμα όσο και στην ευρύτερη βρετανική Αριστερά.
* Η Μαρίνα Πρεντούλη διδάσκει Πολιτικές Επιστήμες και Πολιτική Επικοινωνιολογία
στο University of East Anglia, UK
Μια ιστορία διασπάσεων, συμμαχιών και περιορισμένης εκλογικής επιτυχίας
Ιστορικά, η προσπάθεια δημιουργίας σοσιαλιστικών και αριστερών κομμάτων στη Μεγάλη Βρετανία είναι αδιάλειπτη από τις αρχές του 20ού αιώνα. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Μεγάλης Βρετανίας ιδρύθηκε το 1920 με απόφαση της Τρίτης Διεθνούς. Ο αριθμός των μελών του έφτασε στο απόγειό του στη δεκαετία του ’40 όταν κυμαινόταν μεταξύ 30-60.000 και οδήγησε στην εκλογή δυο κομμουνιστών βουλευτών στις εκλογές του 1945. Με τη διάλυση του Κομμουνιστικού Κόμματος στη δεκαετία του ’90, οι τροτσκιστικές οργανώσεις Socialist Workers Party και Socialist Party κυριάρχησαν στο χώρο τις Αριστεράς (αν και σημαντικά πιο αποδυναμωμένες σε σχέση με τη δεκαετία του ’70). Την ίδια δεκαετία, και συγκεκριμένα το 1996, ο Arthur Scargill (πρώην ηγέτης του συνδικαλιστικού κινήματος) ίδρυσε το Socialist Labour Party πάνω σε σοσιαλιστικά ιδεώδη, υπερασπίζοντας το δημόσιο χαρακτήρα των βασικών οργανισμών κοινής ωφέλειας (μεταφορές, ενέργεια, ύδρευση). Διαδοχικές διασπάσεις οδήγησαν στην αποδυνάμωσή του τη δεκαετία του 2000.
Κύκλοι διασπάσεων, δημιουργίας συμμαχιών και εν συνεχεία νέων διασπάσεων χαρακτηρίζουν τα εκλογικά και μη εγχειρήματα της βρετανικής Αριστεράς. Το 2001, οι ζυμώσεις αυτές οδήγησαν στη δημιουργία του Socialist Alliance και αργότερα, το 2004, στη δημιουργία του κόμματος Respect με αρχηγό τον George Galloway, ο οποίος επανεξελέγη στο Κοινοβούλιο το 2005 με το συγκεκριμένο κόμμα.
