Από το editorial του περιοδικού Punto Final
Η έκθεση του Βαρόμετρου της Λατινικής Αμερικής για το 2013 επιβεβαιώνει ότι η πολιτική στη Χιλή έχει πέσει μέσα στη «μαύρη τρύπα» της αδιαφορίας. Κάποτε –μόλις μισό αιώνα πριν– η Χιλή ήταν μία από τις πιο πολιτικοποιημένες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Η πολιτική ήταν καθημερινό θέμα για τους πολίτες.
Σε όλη την ήπειρο προκαλούσαν θαυμασμό τα χιλιάνικα κόμματα, η σχέση τους με τις κοινωνικές οργανώσεις, η κατάρτιση των ηγετών τους και η ποιότητα ενός δημόσιου διαλόγου που έβγαινε έξω από το Κοινοβούλιο και εμπλουτιζόταν από τη δημοσιογραφία, την ακαδημαϊκή κοινότητα και το δρόμο. Εντυπωσίαζαν επίσης η οργάνωση και η δύναμη των συνδικάτων, των οποίων οι αγώνες ενίσχυσαν την ταξική συνείδηση των εργατών.
Η Χιλή θεωρούνταν ως μια καλλιεργημένη χώρα που αύξανε τις γνώσεις της μέσα από το διάβασμα, τη μελέτη και την έρευνα. Αλλά σήμερα, ένας στους δύο Χιλιανούς δεν καταλαβαίνει αυτό που διαβάζει και το 51% δεν είναι σε θέση να κάνει απλές αριθμητικές πράξεις ούτε μπορεί να συμπληρώσει μικρής δυσκολίας αιτήσεις.
Δεν υποστηρίζουμε ότι η Χιλή υπήρξε «το ευτυχισμένο αντίγραφο της Εδέμ» (Σ.τ.Μ.: Φράση από τον Εθνικό Ύμνο της Χιλής). Οπωσδήποτε, κάτω από την επιφάνεια της κουλτούρας και του ζωντανού ενδιαφέροντος για την πολιτική, υπήρχε η βάρβαρη Χιλή της φτώχειας, της πείνας, των ασθενειών, της ανθυγιεινής κατοικίας, της ενδοοικογενειακής βίας, του αλκοολισμού και της πορνείας, στα οποία σήμερα προστίθενται τα ναρκωτικά και το τερατώδες προϊόν τους, η εγκληματικότητα της Μαφίας. Ωστόσο, ένα σημαντικό τμήμα των πολιτών –που αυξανόταν σταθερά– είχε αναλάβει με συνειδητό τρόπο την ευθύνη να κάνει πιο δίκαιη την κοινωνία στην οποία ζούσαμε.
Στο πολιτικό-εκλογικό πεδίο αυτή η διαδικασία συλλογικής ωρίμανσης και κατανόησης των δημοκρατικών ιδεών έφτασε στο απόγειό της κατά τη δεκαετία του ’70 με τις προεδρικές προτάσεις του Σαλβαδόρ Αλιέντε και του Ράντομιρ Τόμιτς.
Αυτή η πραγματικότητα έχει δραστικά αλλάξει. Την ώρα που αδελφές χώρες φτάνουν σε αξιοσημείωτα επίπεδα ενδιαφέροντος για την πολιτική, η Χιλή πληρώνει ακόμη τις συνέπειες του κοινωνικού τραύματος που προκάλεσε η στρατιωτική δικτατορία. Η κρατική τρομοκρατία ως στήριγμα μιας ολιγαρχικής αντεπανάστασης προκάλεσε μια κοινωνική και πολιτιστική αναταραχή που οδήγησε στην απότομη οπισθοδρόμηση της χιλιάνικης κοινωνίας. Μέχρι σήμερα, παραμένει ο φόβος να υποστηριχθούν θέματα που θεωρούνται δίκαια, όπως τα ίσα δικαιώματα των πολιτών. Αυτός ο φόβος έχει επιδεινωθεί από την απογοήτευση που προκάλεσαν η αμφισημία και η δειλία των κυβερνήσεων της μεταπολίτευσης.
Η προαναφερθείσα έκθεση δείχνει ότι μόνο το 17% των πολιτών εκδηλώνει κάποιο ενδιαφέρον για την πολιτική και μόνο το 63% υποστηρίζει τη Δημοκρατία. Για τη χώρα μας φαίνεται να ταιριάζει απόλυτα ο χαρακτηρισμός που αναφέρει η έκθεση: «Ένα μεγάλο τμήμα της χώρας εξακολουθεί να πιστεύει ότι είναι δυνατόν να έχουμε δημοκρατία χωρίς Κοινοβούλιο και χωρίς κόμματα».
Αυτή η ακραία αδιαφορία για την πολιτική εκδηλώνεται στη Χιλή εδώ και καιρό χωρίς το πολιτικό σύστημα να αναφέρεται σ’ αυτήν. Πέρυσι η έκθεση του Δημοκρατικού Ελέγχου, μια εθνική μελέτη της κοινής γνώμης, στην οποία συμμετείχαν διάφοροι οργανισμοί, έδειχνε προς την ίδια κατεύθυνση: μόνο το 31% των Χιλιανών ενδιαφέρεται κάπως για την πολιτική και το 50% κατηγορηματικά παραδέχεται ότι δεν έχει κανενός είδους ενδιαφέρον για την πολιτική. Ωστόσο, κανείς από τον μικρόκοσμο της πολιτικής δεν φάνηκε να ανησυχεί. Κανείς δεν θέλει να παραδεχθεί τον προαναγγελθέντα θάνατο των θεσμών. Αυτός ο θάνατος θα είναι κάτι πολύ υγιεινό για τη Δημοκρατία γιατί αυτοί οι θεσμοί δημιουργήθηκαν από μία τυραννία και συντηρήθηκαν από την ανηθικότητα.
Το φαινόμενο αυτό έγινε ακόμη πιο σαφές στις δημοτικές εκλογές της 28ης Οκτωβρίου του περασμένου έτους. Η αποχή έφτασε το 60% – περισσότερο από οκτώ εκατομμύρια πολίτες. Το 22% δήλωσε ότι με αυτόν τον τρόπο θέλησε να δείξει την απόρριψή του στην πολιτική και το πολιτικό σύστημα. Η αποχή έφτασε στα δέκα εκατομμύρια στις προκριματικές εκλογές του φετινού Ιουλίου. Όλα τα κόμματα πανηγύρισαν την «υψηλή» συμμετοχή και το 53% της Μισέλ Μπατσελέτ. Αλλά απέφυγαν να αναγνωρίσουν ότι ψήφισαν 2 εκατομμύρια λιγότεροι από όσους στις προεδρικές εκλογές του 2009, τις οποίες κέρδισε ο Πινιέρα, όταν ο εκλογικός κατάλογος δεν είχε αυξηθεί κατά 5 εκατομμύρια με την αυτόματη εγγραφή.
Παρ’ ότι η σύγκληση μιας Συντακτικής Συνέλευσης, εκλεγμένης από το λαό, είναι ο μοναδικός τρόπος να ξεπεραστεί αυτή η κρίση, το πολιτικό σύστημα συνεχίζει να αρνείται είτε με τεχνάσματα –στην περίπτωση της Νέας Πλειοψηφίας– είτε με ξεκάθαρη άρνηση –στην περίπτωση της Δεξιάς– να ανοίξει τις πύλες σε μια δημοκρατική λύση. Στην πιο δημοκρατική που υπάρχει: μία Συντακτική Συνέλευση που θα ετοιμάσει και θα προτείνει στο λαό ένα νέο Σύνταγμα που θα βάλει τέλος στην περίοδο της ολιγαρχικής κυριαρχίας που άνοιξε το πραξικόπημα.
Οι εκλογές της Κυριακής στις 17 του Νοέμβρη θα μιλήσουν. Ας ετοιμαστούμε να ακούσουμε τη φωνή του Λαού.
(1) Το σημείωμα δημοσιεύθηκε εννιά μέρες πριν από τις εκλογές της περασμένης Κυριακής και τα αποτελέσματα δείχνουν ότι επιβεβαιώθηκε απολύτως
Μετάφραση: Νατάσσα Ακριβάκη
Η κεντροαριστερή Μπατσελέτ κερδίζει συντριπτικά τον α’ γύρο
Η Μισέλ Μπατσελέτ και η Εβελίν Ματέι πέρασαν στο δεύτερο γύρο στις προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν στη Χιλή την περασμένη Κυριακή. Στις προεδρικές εκλογές, πρωταγωνίστησε η αποχή με ποσοστό 50,7%, καθώς συμμετ είχαν μόνο 6,5 εκατομμύρια ψηφοφόροι σε σύνολο 13,5 εκατομμυρίων, κάτι που προκαλεί ερωτηματικά σχετικά με τον αληθινό νικητή. Να σημειώσουμε πως είναι η πρώτη φορά που ίσχυσε ο νόμος της προαιρετικής ψήφου. Ο δεύτερος γύρος θα διεξαχθεί στις 15 Δεκεμβρίου. Αν και η αντιστοιχία συμμαχιών με τις προηγούμενες προεδρικές δεν είναι απόλυτη καθώς κάποια μικρότερα κόμματα δεν συμμετέχουν στους συνασπισμούς του 2013 και οι υποψήφιοι είναι διαφορετικοί, η βασική αντιπαράθεση κεντροδεξιάς- κεντροαριστεράς παραμένει.
