Σκοτεινές προφητείες
Σχεδόν ενάμιση μήνα από τη σύνοδο των 27 που υποτίθεται ότι θα έβαζε «τελεία» στην κρίση της Ευρωζώνης κάθε θετική προσδοκία για την αποτελεσματικότητα της απόφασής της έχει εξανεμιστεί. Σε σημείο ώστε οι δημοφιλείς προφήτες της συντέλειας του καπιταλιστικού κόσμου, όπως ο Νουριέλ Ρουμπινί, να προβλέπουν όχι απλώς επιδείνωση του κλίματος τους επόμενους μήνες, αλλά την «τέλεια οικονομική καταιγίδα το 2013». Με επίκεντρο, φυσικά, την παρατεινόμενη κρίση της Ευρωζώνης και την παγκόσμια διάχυσή της, με επιβράδυνση της ανάπτυξης σε Κίνα και αναδυόμενες αγορές, επιστροφή των ΗΠΑ στην ύφεση, αλλά και μια στρατιωτική περιπέτεια με το Ιράν.
Το τελευταίο στοιχείο της «προφητείας» είναι ένα σοβαρό κρατούμενο. Δεν θα είναι η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που οι ηγετικές ελίτ των δύο πλευρών του Ατλαντικού θα επιχειρήσουν να εκτονώσουν τις οικονομικές και κοινωνικές εντάσεις με έναν πολεμικό τυχοδιωκτισμό. Ήδη συσσωρεύεται επικίνδυνη και εκρηκτική πρώτη ύλη στη γεωπολιτική αναμέτρηση για την τύχη του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία, στη ρητορική του Ισραήλ κατά του Ιράν, στα περίεργα τρομοκρατικά περιστατικά στην Κύπρο και στη Βουλγαρία. Οι ηγεσίες της Ευρωζώνης, τουλάχιστον των χωρών που δεν έχουν χάσει ιμπεριαλιστικό «χάπενινγκ» τα τελευταία 22 χρόνια και εκ πρώτης όψεως ομφαλοσκοπούν, στην πραγματικότητα είναι στην καρδιά των διεργασιών για την αναδιάταξη της γεωπολιτικής ισχύος στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, Μέσης και Εγγύς Ανατολής. Κι ενώ αδυνατούν να διαχειριστούν την «ατελή καταιγίδα» της Ευρωζώνης, συνωθούνται στην ουρά για την Κιβωτό πριν από την «τέλεια καταιγίδα» του 2013.
Πειρασμός εθνικισμού
Σε γενικές γραμμές μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι όσο πυκνώνουν τα περιστατικά και οι ενδείξεις αποτυχίας των οικονομικών πολιτικών, όσο περισσότερο η ακραία λιτότητα ενισχύει την κοινωνική δυσφορία και οργή, ενώ ταυτόχρονα αδυνατεί να επαναφέρει μια ισορροπία στο «σύστημα», τόσο περισσότερο οι πολιτικές ηγεσίες αναζητούν διέξοδο σε τυχοδιωκτικές επιλογές. Για παράδειγμα, η γερμανική ηγεσία εξακολουθεί να παίζει δυνατά το χαρτί του «εθνικού εγωισμού» προκειμένου να διαβεί τον Ρουβίκωνα των εκλογών του 2013. Ενώ η γερμανική Βουλή ενέκρινε με συντριπτική πλειοψηφία την βοήθεια στην Ισπανία, το 52% των Γερμανών τασσόταν αναφανδόν εναντίον της στις δημοσκοπήσεις. Στο ίδιο κλίμα πολλοί «Βόρειοι» πολιτικοί αντιγράφουν ο ένας τον άλλον δηλώνοντας «οργισμένοι με τους Έλληνες που όλο ζητούν χρήματα» – τελευταία, χθες, η Αυστριακή υπουργός Οικονομικών Μαρία Φέκτερ. Ακόμη και ο «τεχνοκράτης» Μόντι κατέφυγε σε μια εντελώς «εθνική ανάγνωση» που εκτόξευσαν το ιταλικό χρέος στο ιστορικό ρεκόρ 1,9 τρισ. ευρώ και διατηρούν στα ύψη το κόστος δανεισμού. Κάνοντας εκκλήσεις για την υπεράσπιση της «αξιοπρέπειας της χώρας», καταλόγισε σε άλλους τη «μετάδοση της κρίσης» στην Ιταλία και ζήτησε από τους Ιταλούς να ανεχθούν τα μέτρα λιτότητας για να μην αναγκαστεί η χώρα να προσφύγει στο μηχανισμό διάσωσης.
Αλλά, ο πατριωτισμός των Ιταλών, των Γερμανών, των Ισπανών, των Ελλήνων δημιουργεί ένα παράδοξο συναισθηματικό και ιδεολογικό φορτίο στην Ευρωζώνη που προδιαθέτει μάλλον για τη διάλυσή της, παρά για την ενοποίησή της. Οι ηγετικές ελίτ της Ε.Ε. βρίσκονται σε μια σχιζοειδή ισορροπία μεταξύ εθνικισμού και χρηματοπιστωτικού «διεθνισμού». Στο όνομα των οποίων στοχοποιούνται άλλοτε οι «επαίτες εταίροι» και άλλοτε ο «εσωτερικός εχθρός». Είτε είναι οι Ισπανοί διαδηλωτές που διαλύονται με πλαστικές σφαίρες, είτε είναι οι απεργοί της «Χαλυβουργίας», όπου τα ΜΑΤ ανέλαβαν να υπερασπίσουν το «δικαίωμα στην εργασία». Εκεί εξαντλήθηκε η επίδειξη «πυγμής» από τη συγκυβέρνηση. Στον Ντράγκι, που έβγαλε «απαγορευτικό» για τα ελληνικά ομόλογα στραγγαλίζοντας πιστωτικά τη χώρα για το καλοκαίρι και καταστρέφοντας -κύριος οίδε- πόσες χιλιάδες θέσεις εργασίας σε ένα μήνα, θα στείλουν μάλλον λουλούδια…
