Σχεδόν σε καθημερινή βάση προκύπτει κάποιο νέο πρόβλημα
Του Robert Hunziker *
Όσο περνάει ο καιρός, ένα ξεκάθαρο μήνυμα προκύπτει από το καταστροφικό σενάριο για τις εξελίξεις στο πυρηνικό εργοστάσιο Daiichi στη Φουκουσίμα. Ένα μήνυμα που λέει ότι, έτσι και χαθεί ο έλεγχος σε μια τέτοια μονάδα, η πορεία δεν μπορεί παρά να είναι συνεχώς επιδεινούμενη… μέχρι να φθάσει στο απόλυτο κακό. Μοιάζει με το κουτί της Πανδώρας, αφού δεν υπάρχει κανένας τρόπος να μπει τέλος στην ανεξέλεγκτη τρέλα της σχάσης του ατόμου.
Η αχίλλειος πτέρνα
Τέσσερα χρόνια εμπειρίας από τη Φουκουσίμα προσφέρουν πλήθος στοιχείων ότι η σχάση ατόμων για το βράσιμο νερού είναι ξεκάθαρος και απόλυτος παραλογισμός. Βέβαια οι μονάδες πυρηνικής ενέργειας κατασκευάζονται ακριβώς γι’ αυτό: για να βράζουν νερό. Ναι, να βράζουν νερό, τόσο απλό είναι – αλλά ταυτόχρονα εξαιρετικά περίπλοκο. Αντιθέτως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια δεν βράζει νερό, δεν είναι περίπλοκη και ποτέ θανατηφόρα (όπως γνωρίζει καλά η Γερμανία).
Καθώς ξεδιπλώνεται η ιστορία της Φουκουσίμα, γίνεται όλο και πιο μπερδεμένη και πολύ πιο εφιαλτική. Γράφουν χαρακτηριστικά οι Japan Times στις 30 Οκτωβρίου: «Τα εξαιρετικά υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας και η αδυναμία να γίνουν αντιληπτές οι λεπτομέρειες σχετικά με το λιωμένο πυρηνικό καύσιμο, καθιστούν αδύνατη την καταγραφή της πορείας της προγραμματισμένης απενεργοποίησης των αντιδραστήρων στο εργοστάσιο».
Η πικρή αλήθεια πίσω από κάθε μεγάλη πυρηνική καταστροφή είναι αποκαλυπτική: «αδύνατο για την εταιρεία να υπολογίσει την πορεία της προγραμματισμένης της απενεργοποίησης…». Μια αλήθεια που αποκαλύπτει την αχίλλειο πτέρνα της διαδικασίας σχάσης-θέρμανσης (fission-to-heat process): αρκεί ένα μικρό λάθος για να γίνει θανάσιμα επικίνδυνη και, το πιθανότερο, ανεξέλεγκτη!
Μόλυνση σε θανατηφόρα επίπεδα
Παράλληλα, καθώς ολόκληρο το συγκρότημα της μονάδας πυρηνικής ενέργειας Daiichi στη Φουκουσίμα είναι ευάλωτο σε επαναλαμβανόμενα ατυχήματα, δυσκολίες και διάφορες τεχνικές αδυναμίες, όλο και κάποιο διαφορετικό πρόβλημα προκύπτει σε καθημερινή βάση. Προβλήματα που είναι πάντα μεγάλα, ποτέ μικρά.
Για παράδειγμα, σύμφωνα με τους Japan Times στο ίδιο φύλλο: «Επικίνδυνα επίπεδα ραδιενέργειας, της τάξης των 9,4 βαθμών Sieverts, εντοπίστηκαν έξω από τη δεξαμενή ανάσχεσης του αντιδραστήρα 2 στη Φουκουσίμα. Οι έλεγχοι σταματούν».
Η εταιρεία TEPCO, στην οποία ανήκει η μονάδα της Φουκουσίμα, εντόπισε επίσης θανατηφόρα επίπεδα ραδιενέργειας και έξω από τον αντιδραστήρα 1. Το ίδιο δημοσίευμα αναφέρει σε άλλο σημείο: «Άτομα που εκτίθενται στα μέγιστα επίπεδα ραδιενέργειας για 45 περίπου λεπτά θα πεθάνουν». Θάνατος σε 45 λεπτά!
Η ισχύς που περιέχεται σε 9,4 Sieverts (Sv) είναι τεράστια. Ένα Sievert ραδιενέργειας κανονικά θεωρείται πολύ μεγάλη δόση, που προκαλεί άμεσα συμπτώματα προσβολής από ραδιενέργεια. Καθώς όμως επίπεδα πάνω από 1 Sievert συναντώνται σπάνια, αν όχι ποτέ, στην καθημερινή ζωή, τα στάνταρ που χρησιμοποιεί η πυρηνική βιομηχανία για να μετρήσει τη ραδιενέργεια είναι τα millisieverts (mSv = ένα χιλιοστό ενός Sievert) και τα microsieverts (uSv = ένα εκατομμυριοστό ενός Sievert).
Ενδεικτικά, η έκθεση σε 8 Sieverts προκαλεί έντονη ναυτία και πονοκεφάλους, υψηλό πυρετό, μεγάλη αδυναμία και ποσοστό θανάτων 100% μέσα σε ένα διάστημα από 10 λεπτά έως 48 ώρες (Πηγή: Οδηγός Επιβίωσης από τη Ραδιενέργεια – Radiation Survival Guide).
Το Τσερνόμπιλ είναι ένα κλασικό παράδειγμα της ισχύος της ραδιενέργειας. Αμέσως μετά την έκρηξη (1986), τα επίπεδα ραδιενέργειας μέσα στην αίθουσα ελέγχου έφθασαν τα 300 Sv/ώρα, που σημαίνει ότι όσοι μολύνθηκαν πέθαναν μέσα σε ένα με δύο λεπτά. Μετά από 25 ολόκληρα χρόνια, τα επίπεδα ραδιενέργειας στην ίδια αίθουσα ανέρχονταν ακόμη σε 30-34 Sv/ώρα, επίπεδο που προκαλεί θάνατο μέσα σε 10-20 λεπτά.
Η εταιρία σηκώνει τα χέρια ψηλά…
Δεν προκαλεί λοιπόν έκπληξη ότι είναι αδύνατον για την εταιρία TEPCO να σχεδιάσει την απενεργοποίηση της μονάδας πυρηνικής ενέργειας Daiichi στη Φουκουσίμα. Πλέον, εγείρεται το ερώτημα εάν και κατά πόσον είναι εφικτή η απενεργοποίηση αυτή καθαυτή. Κανείς δεν γνωρίζει αν αυτό θα είναι ποτέ εφικτό.
Επιπλέον, σύμφωνα με το δημοσίευμα των Japan Times, η TEPCO σχεδίαζε να ξεκινήσει ελέγχους μέσα στη δεξαμενή ανάσχεσης τον Αύγουστο, χρησιμοποιώντας ένα τηλεχειριζόμενο ρομπότ. Όμως «τα υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας ματαίωσαν τους ελέγχους». Οι φήμες (που δεν έχουν επιβεβαιωθεί επίσημα) λένε ότι τα ιλιγγιώδη επίπεδα ραδιενέργειας «τηγάνισαν» το ρομπότ.
Δυστυχώς δεν παρατηρείται ραδιενέργεια μόνο έξω από τον αντιδραστήρα 1, αλλά εξίσου υψηλά επίπεδα έχουν βρεθεί σε σωλήνωση στον αντιδραστήρα 2. Ο αντιδραστήρας 2 είναι αυτός όπου ο καυτός λιωμένος ραδιενεργός πυρήνας δεν έχει ακόμα εντοπιστεί. Όμως με τόσες μεγάλες ποσότητες ραδιενέργειας σε ολόκληρο το συγκρότημα της Φουκουσίμα, πώς είναι δυνατόν οι εργαζόμενοι να εντοπίσουν έναν λιωμένο πυρηνικό πυρήνα που ίσως να έχει ήδη διεισδύσει στην επικαλυμμένη με ατσάλι δεξαμενή ανάσχεσης, εισχωρώντας στο έδαφος;
Σε περίπτωση ολικής κατάρρευσης, κανείς δεν γνωρίζει τι πρέπει να πράξει στη συνέχεια. Δεν υπάρχει εγχειρίδιο οδηγιών. Το πιθανότερο είναι ότι δεν μπορεί να γίνει τίποτα αναστρέψιμο μόλις ένας λιωμένος πυρήνας έχει εισχωρήσει στο έδαφος, επειδή τα θανατηφόρα ισότοπα εξαπλώνονται ανεξέλεγκτα παντού στον περιβάλλοντα χώρο, στη γη και στα ύδατα. Μετά λοιπόν τι γίνεται;
Δεν ξέρουν τι να κάνουν!
Σε τελική ανάλυση, είναι πολύ πιθανό ότι στη Φουκουσίμα δεν υπάρχει τελική ανάλυση. Πληροφορίες που έρχονται από την Ιαπωνία υποδηλώνουν ότι η προοπτική καθαρισμού και απενεργοποίησης της μονάδας πυρηνικής ενέργειας Daiichi περιορίζονται πάρα πολύ από τα εξαιρετικά υψηλά επίπεδα της ραδιενέργειας και την αδυναμία αντίληψης όλων των λεπτομερειών για το λιωμένο πυρηνικό καύσιμο. Τι θα μπορούσε να είναι χειρότερο απ’ αυτό;
Υποσημείωση: Η Κίνα σχεδιάζει να κατασκευάσει «γρήγορα και φθηνά» 400 μονάδες πυρηνικής ενέργειας μέσα στις προσεχείς δεκαετίες! Αυτό αναφέρει ο Oliver Tickell σε πρόσφατο άρθρο του στο CounterPunch, και αναρωτιέται αν κάτι τέτοιο συνιστά απειλή παγκόσμιας καταστροφής. Η απάντηση είναι: ΝΑΙ!
* Ο Robert Hunziker ([email protected]) είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος σε θέματα περιβάλλοντος. Τα κείμενά του μεταφράζονται και δημοσιεύονται σε δεκάδες έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ. Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στο περιοδικό CounterPunch (www.counterpunch.org). Ο Δρόμος δημοσίευσε σχετικά πρόσφατα και άλλο κείμενό του για το ίδιο θέμα (φ.270, σελ. 15).
Μετάφραση: Ελεάννα Ροζάκη
