Η κυβέρνηση έρχεται σε ολοένα δυσχερέστερη διαπραγματευτική θέση. Με άδεια ταμεία τι πόδι να πατήσεις;
Του Απόστολου Αποστολόπουλου
Δεν έχουμε λαϊκή εντολή να βγούμε από το ευρώ, επαναλαμβάνει αδιάκοπα η κυβέρνηση, από την αρχή της διαπραγμάτευσης. Τη δικαιώνουν, άλλωστε, οι δημοσκοπήσεις, γνωστής αξιοπιστίας. Ο κόσμος θέλει «ευρώ και ξερό ψωμί». Φαίνεται ότι θα τα έχουμε και τα δυο.
Η εμμονή των εταίρων σε σκληρές απαιτήσεις υποδηλώνει ότι δεν φοβούνται «βίαιες» κινήσεις από την πλευρά της κυβέρνησης, όπως εκλογές ή δημοψήφισμα, τους διαβεβαιώνει άλλωστε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Εκλογές ή δημοψήφισμα έχουν νόημα μόνο αν υπάρχει πραγματική και όχι άσφαιρη απειλή ρήξης. Οι εκλογές δεν θα αλλάξουν το συσχετισμό ισχύος Ελλάδας/εταίρων αλλά τερματίζουν τη διαπραγμάτευση: Ή πάμε σε Grexit ή θα υποχωρήσουν κατά κράτος οι εταίροι. Η κυβέρνηση ελπίζει ότι δεν θα χρειαστεί να (τους) βάλει το μαχαίρι στο λαιμό. Κι εμείς ελπίζουμε ότι δεν κάνει λάθος.
Ανώνυμοι αξιωματούχοι των εταίρων δηλώνουν ότι η Μέρκελ θέλει να βοηθήσει τον Τσίπρα επειδή τον βρίσκει συμπαθή αλλά άπειρο στη διακυβέρνηση. Τσάι και συμπάθεια, συνταγή καλής διαπραγμάτευσης. Η απειρία δεν αναιρεί τον προσωπικό σκληρό αγώνα του πρωθυπουργού και μάλλον δεν είναι η κύρια αιτία των δυσκολιών. Η κυβέρνηση, τα υψηλά στελέχη που παίρνουν τις αποφάσεις και οι υποστηρικτές τους διακατέχονται από έναν πρωτόγονο, αστόχαστο φιλοευρωπαϊσμό, κληροδοτημένο από το ΚΚΕ εσ., ειδικότερα τη σχολή Κύρκου, όπως έχω συχνά υπογραμμίσει. Ο πολιτικός τους ορίζοντας φθάνει, το πολύ, ώς τον Ρέντσι, σύγχρονη εκδοχή του τεθνεώτος ευρωκομμουνισμού. Μετά πέφτει μαύρο στον προσανατολισμό τους. Όσοι προειδοποιούσαν για την ανελέητη στάση των εταίρων θεωρήθηκαν «μάντεις κακών» και απομακρύνθηκαν. Οι «δυσάρεστες εκπλήξεις» από έναν εγνωσμένο «φίλο της Ελλάδας» αλά Γιούνκερ ήταν αναμενόμενες, οι φίλοι στις δυσκολίες φαίνονται…
«Αδύναμος κρίκος»
Δεν είναι, όμως, μόνο η απειρία και οι ιδεοληψίες η αιτία των δυσχερειών/αδιεξόδων. Η Ελλάδα στην αντιπαράθεσή της με τις Βρυξέλλες/Βερολίνο δεν έχει αποφασιστική υποστήριξη από τρίτους. Οι ΗΠΑ π.χ. δείχνουν ανοχή ή στηρίζουν ως ένα σημείο την κυβέρνηση. Ουδείς ψόγος. Μόνο απύθμενα αφελείς θα μπορούσαν να πιστέψουν ότι οποιαδήποτε κυβέρνηση και πολύ περισσότερο της Αριστεράς θα μπορούσε να ανέβει στη σκηνή χωρίς την ανοχή των επικυρίαρχων. Δηλαδή θα μπορούσε αλλά μόνο ως επαναστατική κυβέρνηση, στο πλαίσιο μιας γενικευμένης αναταραχής (π.χ. πόλεμος) οπότε συνολικά το σύστημα μετατρέπεται σε έναν τεράστιο «αδύναμο κρίκο», αδυνατεί να υπερασπιστεί τη συνοχή του και σπάει στα πιο ασθενή του σημεία.
Οι ΗΠΑ προφανώς θεωρούν, σωστά, ότι δεν θα κινδυνεύσει το καθεστώς από μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ ενώ αντιθέτως η Γερμανία και γενικότερα η Ε.Ε. θα αντιμετωπίσουν σοβαρό πονοκέφαλο. Όπως και έγινε. Ωστόσο, η Γερμανία είναι ασύγκριτα πολυτιμότερη από την Ελλάδα στη διαμάχη των ΗΠΑ με τη Ρωσία και επομένως τα όρια της αμερικανικής υποστήριξης προς την Αθήνα είναι λίαν περιορισμένα. Η νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική της λιτότητας είναι δευτερεύων παράγοντας. Από την ευημερία στη λιτότητα, οι οικονομικές πολιτικές αλλάζουν. Δεν αλλάζει το καθεστώς της εξάρτησης, ανεπηρέαστο από παχιές ή ισχνές αγελάδες. Η Ρωσία και η Κίνα θέλουν την Ελλάδα εντός ευρώ (βλ. Ίσκρα 6/6 σχετικό άρθρο) και η Ρωσία ειδικά δεν θέλει σύγκρουση με το Βερολίνο.
Εξανεμίζεται το διπλό μήνυμα στήριξης
Η κυβέρνηση, με έλλειμμα στρατηγικής, δεν κατάλαβε εξαρχής ότι μόνο μια «κεραυνοβόλα» διαπραγμάτευση σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο θα μπορούσε να έχει θετική κατάληξη. Τώρα επαίρεται ότι είναι συνεπής στις πληρωμές της αδειάζοντας τα κρατικά Ταμεία. Με αποτέλεσμα να έρχεται σε ολοένα δυσχερέστερη διαπραγματευτική θέση. Με άδεια Ταμεία τι πόδι να πατήσεις; Το μόνο που απομένει είναι να τεθούν οριστικές (επιτέλους) θέσεις, ιδίως για το χρέος, λέγοντας με σαφήνεια ότι αν δεν γίνουν δεκτές ως έχουν θα πάμε σε εκλογές. Η άλλη διαφημιζόμενη λύση, της κυβέρνησης «εθνικής σωτηρίας» (με Ποτάμι κ.λπ.), μπορεί ασφαλώς να γίνει. Υπάρχουν πάντα κάποιοι που δεν τους τρομάζει το ρεζίλι των Σαμαροβενιζέλων.
Το επιχείρημα της «λαϊκής εντολής» είναι αβάσιμο. Η κυβέρνηση άλλοτε έλεγε καμία θυσία για το ευρώ και άλλοτε ήταν θιασώτης της παραμονής στην Ευρωζώνη. Η κυβέρνηση έκανε την τελική επιλογή, όχι ο κόσμος. Η επιλογή (το εντός ευρώ) ήταν ενδεχομένως σωστή, αλλά αυτό δεν σημαίνει αυτομάτως και σωστή διαπραγμάτευση. Η «λαϊκή εντολή» δεν είναι στατική, εξαρτάται από την κατεύθυνση της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση έχει ευρύτερη στήριξη από την εκλογική επειδή αντιστέκεται. Υποχωρώντας, εξανεμίζει το διπλό μήνυμα της λαϊκής στήριξης: ναι στο ευρώ αλλά και καλό αποτέλεσμα.
Τρεις παρατηρήσεις
Θα κλείσουμε με τρεις παρατηρήσεις:
1.Οι ξένοι θέλουν, λέει, να πληρώνουν φόρους και οι πλούσιοι. Κάλλιστα! Πληρώνω φόρους σημαίνει νομιμότητα. Πλήττω τη διαφθορά σημαίνει σύγκρουση με συμφέροντα. Γιατί τόσους μήνες είναι στο απυρόβλητο όσοι λαδώθηκαν από τους ξένους που μας κατηγορούν ότι δεν αγγίζουμε τους πλούσιους; Αδράνεια, φόβος, συναλλαγή, συμβιβασμός, πιέσεις;
2. Η κυβέρνηση διαπραγματεύεται σε πολιτικό επίπεδο αλλά παραβλέπει ότι π.χ. η αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά (του Αιγαίου) έχει προφανή, ισχυρή πολιτική διάσταση, εκτός της οικονομικής. Τηλέφωνα δεν έχουν στην κυβέρνηση; Γιατί δεν ενημερώθηκε ο υπουργός Άμυνας για τον ΦΠΑ στα νησιά;
3. Ποια σχέση έχει η σωτηρία της χώρας και η δίκαιη ανακατανομή εισοδήματος με το δικαίωμα των σούπερ μάρκετ να πωλούν μη συνταγογραφούμενα φάρμακα; Δεν είναι απλώς πράξη υπέρ ορισμένων (ελληνικών και ξένων) συμφερόντων;
