Τη Δευτέρα 6 Ιουλίου πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στον Πολιτιστικό και Κοινωνικό Χώρο «Παίρνω Αμπάριζα» στο Γαλάτσι, η πρώτη εκδήλωση με αφορμή τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821.
Η εκδήλωση οργανώθηκε από το «Αμπάριζα» και τον κοινωνικοπολιτιστικό φορέα «Δράση για την Κοινωνία και τον Πολιτισμό», ενώ το επόμενο διάστημα προγραμματίζεται μια σειρά ανάλογων εκδηλώσεων.
Ομιλητής στην εκδήλωση ήταν ο ιστορικός Βλάσης Αγτζίδης που παρουσίασε συνοπτικά τα βασικά χαρακτηριστικά της Επανάστασης του 1821, τους κοινωνικούς όρους που διαμορφώνονταν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τον ελλαδικό χώρο, δίνοντας έμφαση στη διεθνή επίδραση του ελληνικού ξεσηκωμού.
Την εκδήλωση παρακολούθησαν 25 άτομα, με εφαρμογή μέτρων προστασίας από τον κορωνοϊό, ενώ μεταδόθηκε ζωντανά από το διαδίκτυο. Μετά το τέλος της ομιλίας ακολούθησαν ερωτήσεις και σύντομες τοποθετήσεις.
Μπορείτε να τη δείτε στο σελίδα του «Αμπάριζα» στο acebook.com/ampariza.
Παραθέτουμε μια συνοπτική παρουσίαση της ομιλίας του Βλάση Αγτζίδη όπως μας την παρέδωσε ο ίδιος.
H διεθνής σημασία της Επανάστασης του 1821
Σύνοψη της ομιλίας στην εκδήλωση που διοργάνωσαν ο Πολιτιστικός και Κοινωνικός Χώρος «Παίρνω Αμπάριζα» και ο κοινωνικοπολιτιστικός φορέας «Δράση για την Κοινωνία και τον Πολιτισμό»
«Η Ελλάδα έγινε η πηγή έμπνευσης του διεθνούς φιλελευθερισμού, και ο φιλελληνισμός […] στη συσπείρωση της ευρωπαϊκής Αριστεράς τη δεκαετία του 1820 έπαιξε ρόλο ανάλογο με αυτόν που θα έπαιζε στο τέλος της δεκαετίας του 1930 η υποστήριξη στην Ισπανική Δημοκρατία» Eric Hobsbawm, «Η εποχή των επαναστάσεων, 1789-1848»
Η Επανάσταση του 1821 δεν ήταν ένα τοπικό γεγονός, αλλά είχε παγκόσμια σημασία. Υπήρξε μια πρώιμη εθνική επανάσταση, εμπνευσμένη από το πρότυπο της Γαλλικής, ενάντια στην ισλαμική κυριαρχία στο χώρο της Ανατολής. Είχε ιδιαίτερη σημασία γιατί ήταν αποτέλεσμα της σύγκλισης μιας ξεκάθαρης εθνικής ταυτότητας, ορατής και καταγεγραμμένης ήδη από τον 13ο αιώνα. Μιας ταυτότητας που κυριάρχησε στις ελληνικές-ρωμαίικες ελίτ της διασποράς και εν μέρει της Πόλης, εξαιτίας της εποχής της τυπογραφίας – η ελληνική της εφαρμογή άρχισε μόλις 12 χρόνια μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης και 4 της Τραπεζούντας.
Είναι το πρώτο ιστορικό γεγονός στην ευρωπαϊκή ιστορία που κατάφερε να αποτελέσει πόλο έλξης των φιλελεύθερων δημοκρατικών πνευμάτων σε μια απολυταρχική Ευρώπη, όπου μετά το τέλος των Ναπολεόντειων πολέμων είχαν επικρατήσει οι πλέον αντιδραστικές πολιτικές δυνάμεις. Το μεγάλο κίνημα των εθελοντών –που σε τέτοια έκταση ο ευρωπαϊκός χώρος θα το ζήσει στον ισπανικό εμφύλιο- με συμβολικό πρόσωπο τον μεγάλο Άγγλο ποιητή Μπάιρον, θα αποτυπώσει αυτό το φαινόμενο. Είναι γνωστά τα ονόματα 940 φιλελλήνων αγωνιστών, εκ των οποίων το ένα τρίτο σκοτώθηκε στις μάχες ή έχασε τη ζωή του από τις δύσκολες συνθήκες του αγώνα. Γνωρίζουμε και τις χώρες προέλευσης, κάτι που δείχνει τον πανευρωπαϊκό χαρακτήρα του κινήματος αλληλεγγύης: 342 από τις γερμανόφωνες χώρες, 196 Γάλλοι, 137 Ιταλοί, 99 Άγγλοι, 35 Ελβετοί, 30 Πολωνοί, 17 από τις Κάτω Χώρες, 9 Ούγγροι, 9 Σουηδοί, 9, Ισπανοί 8 Δανοί κ.ά.
Η Επανάσταση του 1821 υπήρξε ένα κορυφαίο γεγονός που είχε κυρίως αντι-απολυταρχικά χαρακτηριστικά και ως περιεχόμενο ήταν εθνική, θρησκευτική και ταξική
Ήταν μια επανάσταση που είχε ως γενέθλια ημερομηνία την 22α Φεβρουαρίου του 1821, όταν ο Αλέξανδρος Υψηλάντης πέρασε τον Προύθο, ύψωσε τη σημαία της Επανάστασης και δύο μέρες μετά εξέδωσε την προκήρυξη-κάλεσμα «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος». Αυτό ήταν το γεγονός που πυροδότησε τις ελληνικές εξεγέρσεις σε διάφορα μέρη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με πιο πετυχημένη απ’ όλες αυτή του Μοριά. Σε κάθε μέρος του ελληνικού κόσμου θα υπάρξουν επαναστατικές κινήσεις, ενώ η οθωμανική καταστολή θα είναι σκληρή. Σφαγές, διώξεις και τυφλή βία θα είναι η απάντηση μιας σκληρής, θρησκευτικής και απολυταρχικής εξουσίας εναντίον των ρωμαίικων πληθυσμών σε όλη την έκταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Συνοψίζοντας, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η Επανάσταση του 1821 υπήρξε ένα κορυφαίο γεγονός που είχε κυρίως αντι-απολυταρχικά χαρακτηριστικά και ως περιεχόμενο ήταν:
Εθνική, ως έχουσα ηγεσία εμπνευσμένη από τη Γαλλική Επανάσταση, που κατάφερε να μετεξελίξει σε κυρίαρχη ιδεολογία την από την εποχή της Άλωσης αντίληψη, περιορισμένη έως τότε σε κύκλους διανοουμένων –της Διασποράς αλλά και του Φαναριού–, ότι «είμαστε εθνικά Έλληνες». Μια άποψη που στις εποχές πριν από την Άλωση είχε οδηγήσει σε μια παράδοξη εμφάνιση των Ελλήνων ως έθνους, με τη νεωτερική σημασία του όρου (δηλαδή με σαφές πολιτικό πρόγραμμα) αιώνες πριν από τη νεωτερικότητα. Αυτό το γεγονός, μαζί με κάποια άλλα εξίσου παράδοξα για τους ιστορικούς και κοινωνικούς επιστήμονες που ασχολούνται με το φαινόμενο του έθνους, οδήγησε τον ίδιο τον Ε. Gelner να μιλήσει για εξαιρέσεις από τον κανόνα και για έθνη που από την προβιομηχανική εποχή διατηρούν «αρχαίους ομφαλούς»…
Θρησκευτική, των χριστιανών κατά των κυρίαρχων μουσουλμάνων, γιατί ήταν δεύτερης και τρίτης κατηγορίας πολίτες, υφιστάμενοι πλείστες όσες διακρίσεις ένεκα του θρησκεύματός τους.
Ταξική, των απόκληρων, πολύμορφων από άποψη καταγωγής Ρωμιών, γιατί οι Ρωμιοί ήταν οι οικονομικά δυναστευόμενοι μέσα από την απλοϊκή μουσουλμανική δομή που καθόριζε τις ενδοοθωμανικές σχέσεις.
(*) Ο Βλάσης Αγτζίδης είναι διδάκτωρ σύγχρονης Ιστορίας-μαθηματικός,
kars1918.wordpress.com
