Ο Γιώργος Γκουντής, με το μυθιστόρημά του «Ο κάμπος – χέρια από χώμα!» το οποίο είναι εμπνευσμένο από αληθινά γεγονότα, μας δίνει μια ολοζώντανη εικόνα της Θεσσαλίας, μετά την προσάρτησή της στην Ελλάδα και την εμφάνιση των τσιφλικάδων που αγόρασαν τη γη από τους Οθωμανούς.
Ο Νικόλας Δογάνης, επιχειρηματίας με πολύ μεγάλη περιουσία, αποφασίζει κι αυτός να αποκτήσει ένα από τα μεγάλα τσιφλίκια, επιλέγοντας να εφαρμόσει μια διαφορετική τακτική διοίκησης. Στην οικογένειά του θα δημιουργηθούν πολλές συγκρούσεις με αφορμή αυτή την τακτική, αλλά με πολύ βαθύτερες αιτίες.
Στο μυθιστόρημα που χαρακτηρίζεται κι από σασπένς, θα έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τον τρόπο που δρούσαν και σκέφτονταν οι άνθρωποι της εποχής. Οι κολίγοι, οι βουλευτές κι οι υπουργοί, οι κλέφτες, οι κερδοσκόποι, οι άνθρωποι του κλήρου, οι επιστάτες… Εξαιρετικά τα πορτρέτα που σκιαγραφεί ο συγγραφέας, μέσα από τις εσωτερικές συγκρούσεις που παίρνουν δραματική μορφή, ειδικά στο πρόσωπο του ιερέα του χωριού.
Το χρήμα και η πλεονεξία διαλύουν ακόμη και τις οικογενειακές σχέσεις. Από την άλλη, ο αγώνας όλων εκείνων που θέλουν να αλλάξουν τα πράγματα είναι δύσβατος και γεμάτος αντιφάσεις.
Η λογοτεχνία με την ελευθερία που δίνει η μυθοπλασία καταφέρνει να μας μεταφέρει το κλίμα του Θεσσαλικού Κάμπου και να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε και τα όσα ακολούθησαν και έφεραν μεγάλες ανατροπές.
Το βασικό στοιχείο που με ώθησε να ασχοληθώ με τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, είναι το γεγονός πως κατά τη γνώμη μου το θέμα της αναδιανομής της θεσσαλικής γης και των συνακόλουθων δραματικών επιπτώσεων δεν έχει τύχει της ανάλογης προσοχής από το ευρύ κοινό
Πώς αποφασίσατε να τοποθετήσετε το μυθιστόρημά σας στη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο;
Καταρχάς, ο θεσσαλικός κάμπος και ιδιαίτερα ο νομός Τρικάλων είναι ο τόπος καταγωγής μου, με τον οποίο με συνδέουν έντονες παιδικές συναισθηματικές εικόνες. Εκτός όμως από αυτό, το βασικό στοιχείο που με ώθησε να ασχοληθώ με τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, είναι το γεγονός πως κατά τη γνώμη μου το θέμα της αναδιανομής της θεσσαλικής γης και των συνακόλουθων δραματικών επιπτώσεων δεν έχει τύχει της ανάλογης προσοχής από το ευρύ κοινό. Οι πολιτικές κυβερνήσεις εκείνης της εποχής ουσιαστικά «ξεπούλησαν» το θεσσαλικό πλούτο στα οργανωμένα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα της εποχής, τα οποία δημιούργησαν ακόμα τραγικότερες συνθήκες ζωής, απ’ ό,τι ίσχυαν στην τουρκοκρατία. Το ζήτημα απασχόλησε την ελληνική πολιτεία για περισσότερο από σαράντα χρόνια, αλλά καμία πολιτική δύναμη δεν είχε το θάρρος να αντιταχθεί στην επιθυμία «επιφανών» οικογενειών, κυρίως της διασποράς για συγκρότηση μεγάλης γαιοκτησίας. Αν κάποιος μελετήσει τη σχετική βιβλιογραφία θα διαπιστώσει τις θηριωδίες που έλαβαν χώρα σε ολόκληρο τον κάμπο με τις «ευλογίες» της κυβέρνησης. Το μυθιστόρημα βέβαια, είναι μυθιστόρημα και όχι ιστορική έρευνα, αλλά ακόμα και με αυτό τον τρόπο νομίζω ο αναγνώστης μπορεί να μάθει πράγματα γύρω από τη συγκεκριμένη πολύπαθη ιστορική περίοδο.
Ποια είναι τα αληθινά γεγονότα στα οποία βασιστήκατε;
Αφορμή για τη συγγραφή υπήρξαν κάποια ημερολογιακά γραπτά ενός γιατρού που έδρασε στην περίοδο μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στον νομό Λαρίσης. Τα γραπτά αυτά περιήλθαν στην κατοχή μου εντελώς τυχαία και έμελλε να τα αξιοποιήσω μυθιστορηματικά. Φυσικά το ημερολόγιο ενός ανθρώπου δεν αποτελεί αξιόπιστη πηγή για την επιστημονική κοινότητα, ωστόσο ακόμα και ο μύθος, ο οποιοσδήποτε μύθος εμπεριέχει αλήθειες που κατά βάση τεκμηριώνονται από τις προφορικές παραδόσεις της εποχής.
Ποιους από τους ήρωες του βιβλίου σας θεωρείτε ως πιο εμβληματικούς και γιατί;
Διαβάζοντας κάποιος το βιβλίο, σίγουρα θα σταθεί στην προσωπικότητα του κεντρικού πρωταγωνιστή που είναι ο Νικόλας Δογάνης, ο πλούσιος έμπορος από τα Φάρσαλα, ο οποίος «αρπάζει» την ευκαιρία και γίνεται ένας από τους τσιφλικάδες. Ωστόσο σε κάθε μύθο οι δευτεραγωνιστές είναι αυτοί που κρατούν τα «κλειδιά» της εξέλιξης της ιστορίας. Θα μπορούσα να ξεχωρίσω την περίπτωση του νεαρού βουλευτή, του Βίκτωρα Βασταρδή, κυρίως για το όνειρο που έτρεφε, πως η πολιτική βούληση θα ήταν αυτή που θα μπορούσε να δώσει ουσιαστική λύση στο πρόβλημα των τσιφλικιών και πάλεψε για αυτό το όνειρο δίχως να υπολογίσει το πολιτικό κόστος.
Το πείραμα των λεγόμενων «δημοκρατικών» τσιφλικάδων οδήγησε κάπου;
Οι «δημοκράτες» τσιφλικάδες ήταν ελάχιστοι, μετρημένοι στα δάκτυλα των δύο χεριών και διάσπαρτοι στο θεσσαλικό κάμπο. Πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι φυσικά και είχαν ως απώτερο στόχο το κέρδος αλλά ήταν αυτοί που θεώρησαν ότι οι πιο ανθρώπινες συνθήκες ζωής για τους κολίγους θα γινόταν η λύση για την αύξηση της παραγωγής. Δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για μια πιο «δίκαιη» μοιρασιά των κερδών απ’ ό,τι οι υπόλοιποι, ίσως γιατί πίστευαν στο «φιλότιμο» των ανθρώπων του μόχθου. Το πείραμα ήταν a priori καταδικασμένο να μην βρει υποστηρικτές, διότι η ανθρώπινη πλεονεξία είναι ίδια, σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης και σε όλες τις ιστορικές περιόδους. Εξάλλου, αυτός είναι και ο λόγος που η ιστορία αναφέρει ελάχιστα γι’ αυτούς. Πρόκειται για μεμονωμένες περιπτώσεις ανθρώπων που «χάθηκαν» στη δίνη των εξελίξεων και του χρόνου.
Να αναμένουμε και συνέχεια;
Για να παραφράσω το γνωστό «κάποια βιβλία σε βρίσκουν, δεν τα βρίσκεις», έτσι θεωρώ ότι κάποια γραπτά σε βρίσκουν από μόνα τους – όπως άλλωστε συνέβη και στην περίπτωση του «Κάμπου». Θέλω να γράφω και τα γραπτά μου να μην παραμένουν ανήλια, αλλά στην τελική το αναγνωστικό κοινό είναι αυτό που αποφασίζει τη συνέχεια ή μη του μύθου.
