Είναι απαραίτητο να συζητηθεί το «τι ανάπτυξη θέλουμε;» Βασικός πυλώνας του όποιου προγραμματισμού, που δυστυχώς δεν έγινε ποτέ ουσιαστικά για τη χώρα μας, είναι η ανάπτυξη να συμβάλει στα παρακάτω.
α) Στην αντιστροφή της στρεβλής πορείας ανάπτυξης μόνο του τριτογενή τομέα της ελληνικής οικονομίας και μετατροπής της χώρας σε μια θάλασσα εισαγωγών. Η αποδιάρθρωση του παραγωγικού ιστού της χώρας είναι από τις βασικές αιτίες εκτόξευσης του χρέους, εξάρτησης της χώρας, ερήμωσης της υπαίθρου, απαξίωσης και καταστροφής παραγωγικών δυνατοτήτων του τόπου μας και των ανθρώπων. Επομένως, η όποια ανάπτυξη οφείλει να εμπεριέχει και να στηρίζει ένα σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας.
β) Στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας με αξιοπρεπείς μισθούς, συνθήκες δουλειάς και ασφάλιση. Είναι προφανές πως η όποια ανάπτυξη περιγράφεται στις «μνημονιακές» πολιτικές με την εξομοίωση των μισθών των Ελλήνων με αυτούς της Βουλγαρίας θα δημιουργήσει (κι αυτό αμφίβολο βέβαια) ευημερία στους αριθμούς, κέρδη σε κάποιες εταιρίες, συνεχίζοντας όμως την πορεία εξαθλίωσης της κοινωνίας δημιουργώντας εργαζόμενους μεν αλλά φτωχούς δε.
γ) Η ανάπτυξη και η παραγωγική ανασυγκρότηση θα πρέπει να κινούνται στο πλαίσιο της Συνταγματικής Αρχής (άρθρο 24) για την προστασία του φυσικού, πολιτιστικού περιβάλλοντος, των μνημείων και των παραδοσιακών περιοχών. Οφείλουμε όλοι να κατανοήσουμε ότι το περιβάλλον στη χώρα μας δεν είναι ένα εμπόδιο για τις επενδύσεις, που πρέπει με διαδικασίες fast track να υπερβούμε. Το περιβάλλον είναι δημόσιος πλούτος, ο οποίος είναι απροστάτευτος, είναι η κληρονομιά μας προς τις επόμενες γενιές. Δυστυχώς, όμως, πολλές παρεμβάσεις που γίνονται είναι καταστροφικές και μη επανορθώσιμες. Το περιβάλλον κινδυνεύει να καταστραφεί από έναν κοντόφθαλμο σχεδιασμό, που σε προτεραιότητα βάζει το ιδιωτικό συμφέρον και κυρίως το συμφέρον μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων.
Επομένως, ο όποιος σχεδιασμός οφείλει να είναι ολοκληρωμένος και κριτήρια του θα πρέπει να είναι: α) το δημόσιο συμφέρον, η υπεράσπιση και προστασία του φυσικού πλούτου, β) η ανάπτυξη που αξιοποιεί τοπικά συγκριτικά πλεονεκτήματα, γ) η ανάπτυξη σε τέτοια μεγέθη και με τέτοιο τρόπο που δεν αλλοιώνει τη φυσιογνωμία μιας περιοχής και που δημιουργεί πλούτο, ο οποίος μοιράζεται στην τοπική κοινωνία.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε τα παρακάτω:
– Απαιτείται ένα σχέδιο ανόρθωσης της οικονομίας της χώρας και παραγωγικής ανασυγκρότησης. Χρειάζεται σχεδιασμός και πολύμορφη στήριξη της εγχώριας πρωτογενούς παραγωγής αξιοποιώντας τα ποιοτικά πλεονεκτήματα που έχουμε και σύνδεσής της με τον δευτερογενή τομέα (μεταποίηση, επεξεργασία). Αυτό το σχέδιο θα πρέπει να γίνει με την ενεργή συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, με κοινωνικό έλεγχο, με την ανάδειξη και αξιοποίηση των τοπικών ιδιαιτεροτήτων και δυνατοτήτων.
– Στον τομέα του τουρισμού πρέπει να υπάρξει μια μεγάλη στροφή. Κινητήριες δυνάμεις και ωφελημένες από την τουριστική ανάπτυξη πρέπει να είναι οι τοπικές κοινωνίες και όχι τα μεγάλα καρτέλ. Ο μαζικός τουρισμός έχει εξαντλήσει τα κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά όριά του. Χρειαζόμαστε τουρισμό ήπιας μορφής, με μειωμένο οικολογικό αποτύπωμα που να αναδεικνύει και να μην καταστρέφει. Η χωροταξία και ο αυστηρός προσδιορισμός των χρήσεων γης είναι βασικά προαπαιτούμενα.
– Η ανάπτυξη δεν έρχεται κατ’ ανάγκη σε αντίθεση με το περιβάλλον. Το μοντέλο που ακολουθούμε είναι το πρόβλημα. Και δυστυχώς η «μνημονιακή ανάπτυξη» βασίζεται σε ακριβώς αντίθετες αρχές από αυτές που σας παρουσίασα, βασίζεται στο φθηνό εργατικό δυναμικό, στο χαλαρό περιβαλλοντικό πλαίσιο, στην ευνοϊκή φορολόγηση των μεγάλων επιχειρήσεων και των πολυεθνικών, λειτουργώντας αθέμιτα σε σχέση με την ντόπια μικρομεσαία επιχείρηση, στην εξάντληση των φυσικών πόρων.
– Οφείλουμε το αμέσως επόμενο διάστημα να σχεδιάσουμε όλοι μαζί, Πολιτεία, τοπική αυτοδιοίκηση, κοινωνικοί φορείς ένα άλλο μοντέλο ανάπτυξης, σε μια Ελλάδα που θα αποκτήσει αξιοπιστία, σχέδιο, αξιοπρέπεια, σε μια Ελλάδα που θα έχει δημοκρατία, που θα παράγει, που θα αξιοποιεί το σημαντικό επιστημονικό δυναμικό ειδικά νέων ανθρώπων που διαθέτει.
* Ο Δημήτρης Κοδέλας είναι βουλευτής Αργολίδας του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ
