Ένα ακόμα επικοινωνιακό παιγνίδι με προφανείς εκλογικές σκοπιμότητες έστησε η κυβέρνηση στην παρούσα περίοδο. Αφορά την λεγόμενη προστασία της Α΄ κατοικίας. Σκοπός της, να παρουσιάσει στους «ιθαγενείς» την ρύθμιση ως ένα θετικό επίτευγμα διαπραγμάτευσης, ενώ στην πράξη με τις μεθοδεύσεις που ακολουθεί ικανοποιεί πλήρως τις απαιτήσεις των τραπεζών και των δανειστών. Η κυβερνητική μεθοδολογία στην εφαρμογή του σχεδίου είναι η γνωστή λογικής της «σαλαμοποίησης». Το έργο εκτελείται σε στάδια, όπου στο κάθε στάδιο τα βασικά κριτήρια αλλάζουν προς το χειρότερο για την προστασία της Α΄ κατοικίας. Μέχρι στιγμής μπορούμε να διακρίνουμε τέσσερα στάδια, που με μαθηματική ακρίβεια οδηγούν στην κατάργηση όχι μόνο του νόμου Κατσέλη, που αφορούσε την προστασία των ιδιωτών δανειοληπτών που δεν έχουν νομικά πτωχευτική δυνατότητα, αλλά και κάθε στοιχειώδους προστασίας για την Α΄ κατοικία.
Το πρώτο στάδιο ήταν η διαπραγμάτευση με τους τραπεζίτες. Η κυβέρνηση αποδέχθηκε τις απαιτήσεις τους και έβαλε το προσωπικό της κερασάκι στην «τούρτα», να ενταχθούν στην ρύθμιση τα επιχειρηματικά των ελεύθερων επαγγελματιών με εγγύηση την Α΄ κατοικία (για περισσότερα επ’ αυτού δείτε σχετικό άρθρο στο Δρόμο της 16/2/2019). Με αυτή τη συμφωνία καταργήθηκε ο Νόμος Κατσέλη και δημιουργήθηκε ένα καθεστώς, μακριά από την ευθύνη των δικαστηρίων, υπό τον απόλυτο έλεγχο των τραπεζών. Βασικό κριτήριο ένταξης στη ρύθμιση το σύνολο των οφειλών, μαζί με τους τόκους, να μην ξεπερνά τις 130.000 ευρώ. Αυτό το κριτήριο περιόρισε δραματικά το εύρος εφαρμογής της ρύθμισης αφήνοντας στο έλεος των τραπεζών δεκάδες χιλιάδες δανειολήπτες, συγκριτικά με το τι ίσχυε έως τον Δεκέμβρη 2018. Τα υπόλοιπα κριτήρια στην αρχική συμφωνία με τις τράπεζες ήταν «ελαστικά» καθώς άλλοι (οι θεσμοί) θα αναλάμβαναν να τα «εκλογικεύσουν». Η κυβέρνηση έστειλε το πλαίσιο της πρότασης στους θεσμούς για έγκριση και παράλληλα διέρρευσε στον τύπο επιλεκτικά στοιχεία για τους δικούς της προπαγανδιστικούς σκοπούς. Να σημειώσουμε ότι ποτέ δεν δόθηκε από κυβερνητικής πλευράς ένα επίσημο κείμενο σχετικά με την πρότασή της προς τους θεσμούς.
Το δεύτερο στάδιο είναι η διαπραγμάτευση με τους θεσμούς η οποία ξεκίνησε επίσημα από τα μέσα Φεβρουαρίου 2018 και συνεχίζεται μέχρι και τώρα. Κατά τη «διαπραγμάτευση» και υπό την απειλή της ματαίωσης της δόσης των 970 εκ. ευρώ (έχει ήδη ματαιωθεί δύο φορές Δεκέμβρης 2018 και Μάρτης 2019), οι θεσμοί εκβιάζουν προκειμένου η ρύθμιση για την προστασία της Α΄ κατοικίας να γίνει ένα «άδειο κουφάρι». Έτσι μέσα από τον «εποικοδομητικό διάλογο», του εκβιασμού από πλευράς δανειστών και την εθελόδουλη στάση της κυβέρνησης, «κουτσουρεύτηκαν» ακόμα περισσότερο τα κριτήρια προστασίας της Α΄ κατοικίας και με αυτά τα δεδομένα εισήχθη στη βουλή για συζήτηση με τη μορφή τροπολογίας σε άλλο νομοσχέδιο. Ενώ δε βρίσκεται στη βουλή και συζητείται οι «διαπραγματεύσεις» με τους θεσμούς συνεχίζονται, με αποτέλεσμα να κατατίθενται τροπολογίες που κάνουν ακόμα πιο περιοριστικό το πλαίσιο εφαρμογής της ρύθμισης. Χαρακτηριστικότερη περίπτωση η μείωση του ορίου ένταξης των επιχειρηματικών δανείων, από τις 130.000 ευρώ στις 100.000 και ο καθορισμός της εμπορικής αξίας του ακινήτου ίση με εκείνη που είναι ήδη καταγεγραμμένη στα βιβλία των τραπεζών!
Όπως δήλωσε, την Πέμπτη 28/3, αξιωματούχος της Ε.Ε. «οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται» καθώς υπάρχουν ανοικτά θέματα. Έτσι ότι δεν «προλάβει» να ενσωματώσει στην υπό ψήφιση τροπολογία θα το κάνει η κυβέρνηση σε επόμενο, τρίτο στάδιο μέσω υπουργικών αποφάσεων. Ήδη στο άρθρο 15 της τροπολογίας προβλέπονται «εξουσιοδοτικές διατάξεις για την έκδοση υπουργικών αποφάσεων που θα καθορίζουν τεχνικές ή άλλες λεπτομέρειες για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή του προτεινόμενου πλαισίου».
Τέλος θα ακολουθήσει το τέταρτο στάδιο, στο πλαίσιο της επόμενης (3ης) μεταμνημονιακής αξιολόγησης από τους θεσμούς, που αφορά τον Πτωχευτικό Κώδικα Φυσικών Προσώπων, προκειμένου να αντιμετωπιστούν θέματα που κατά τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) απαιτούν ρύθμιση. Δηλαδή στο όνομα της «φερεγγυότητας» των τραπεζών λήψη νέων μέτρων για την προστασία τους (!) έναντι των ιδιωτών.
Έτσι με αυτή τη διαδικασία «σαλαμοποίησης»: α) τελειώνει η προστασία των ιδιωτών έναντι των τραπεζών, β) καταργείται και τυπικά ο νόμος Κατσέλη, γ) ισχυροποιείται ακόμα περισσότερο η θέση των τραπεζών έναντι των δανειοληπτών και δ) παραμένουν ελάχιστα στοιχεία προστασίας της Α΄ κατοικίας, με προϋποθέσεις και διαδικασίες που αφορούν πλέον πολύ μικρό αριθμό δανειοληπτών. Η όποια χρήση αυτών των διατάξεων δεν είναι σίγουρο ότι μακροπρόθεσμα βοηθούν τους δανειολήπτες, για να μην πούμε ότι τους φέρνουν σε ακόμα δυσμενέστερη θέση στο βαθμό που ενδεχόμενα στο μέλλον θα χειροτερεύσει η οικονομική τους κατάσταση.
Η ΕΚΠΟΙΖΩ για την (ν)τροπολογία της δήθεν προστασίας της κύριας κατοικίας
Παρακάτω αναδημοσιεύουμε, λόγω χώρου, μόνο ένα μέρος της ανακοίνωσης της ΕΚΠΟΙΖΩ με σημαντικές παρατηρήσεις για την (ν)τροπολογία της δήθεν προστασίας της κύριας κατοικίας. Ολόκληρη την ανακοίνωση μπορείτε να την βρείτε στην ιστοσελίδα www.ekpizo.gr.
- Η τροπολογία δεν αφορά θεσμό συλλογικής ρύθμισης των χρεών των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, αλλά ένα πρόγραμμα ρύθμισης περιορισμένων δανείων, το οποίο προσφέρεται ως συμβολικό και πενιχρό αντίτιμο για την κατάργηση του Νόμου Κατσέλη, όσον αφορά την προστασία της κύριας κατοικίας.
- Το πρόγραμμα δεν εφαρμόζεται αν ο δανειολήπτης ή άλλα μέλη της οικογένειάς του έχουν κινητή ή ακίνητη περιουσία που υπερβαίνει το ποσόν των 80.000 ευρώ.
- Το πρόγραμμα δεν εφαρμόζεται αν η εξασφαλισμένη οφειλή, όπως έχει διογκωθεί με τόκους υπερημερίας και τα έξοδα, υπερβαίνει το ποσόν των 130.000 ευρώ.
- Το πρόγραμμα δεν αφορά τις μη εξασφαλισμένες οφειλές, οι οποίες θα συνεχίζουν να διογκώνονται και να εκκρεμούν σε βάρος του δανειολήπτη.
- Το πρόγραμμα δεν εφαρμόζεται σε όσους υπερβαίνουν το χαμηλό εισοδηματικό οικογενειακό κριτήριο.
- Είναι, εξάλλου, μύθευμα ότι όσοι δεν αποκλείονται από τα παραπάνω κριτήρια αποκτούν το δικαίωμα μίας προσιτής ρύθμισης της μεμονωμένης έστω οφειλής. Οι τράπεζες έχουν το δικαίωμα να περιφρονήσουν την αίτηση που υποβάλλεται στην πλατφόρμα, να μην απαντήσουν ποτέ σε αυτή ή να προβάλλουν οποιαδήποτε άλλη πρόταση. Σε αυτή την περίπτωση, με την πάροδο μηνός, η διαδικασία «τερματίζεται».
- Ο υπερχρεωμένος οφειλέτης έχει στην προηγούμενη περίπτωση τη δυνατότητα μόνο να προσφύγει στη Δικαιοσύνη, σε ασφυκτικές προθεσμίες, να υποβληθεί σε μία ανάλογη του Νόμου Κατσέλη δικαστική, εντέλει και μακρόχρονη, αντιδικία, για να διεκδικήσει την πενιχρή και ασήμαντη μεμονωμένη ρύθμιση.
- Σε μία ξεδιάντροπη, θρασύδειλη, αισχρή, απειλητική και υβριστική προς τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά ρύθμιση, προβλέπεται ότι σε περίπτωση που δεν γίνει δεκτή η αίτηση του δανειολήπτη που αναγκάζεται να προσφύγει στα δικαστήρια, επειδή αρνήθηκαν οι τράπεζες να συμμετάσχουν στη διαδικασία, θα του επιβληθεί χρηματική ποινή μέχρι το 5% της οφειλής του, με ανώτερο το ποσόν των 5.000 ευρώ και ελάχιστο το ποσόν των 1.500 ευρώ! Ούτε λόγος δε για κύρωση στην τράπεζα που θα περιφρονήσει τη διαδικασία και την περίφημη «πλατφόρμα»!
- Οι τράπεζες έχουν κίνητρο να περιφρονήσουν τη διαδικασία και την πλατφόρμα, καθώς ο δανειολήπτης δεν θα έχει, μέχρι να δικαιωθεί στο μακρόχρονο αγώνα του για την ασήμαντη ρύθμιση προστασία από πλειστηριασμούς, παρά μόνο αν πετύχει προσωρινή δικαστική προστασία και με την προϋπόθεση ότι θα καταβάλλει για κάθε δεκτική ρύθμισης οφειλή τουλάχιστον το ήμισυ της ενήμερης δόσης.
- Είναι απίθανη η περίπτωση κάποιας άξιας λόγου διαγραφής οφειλής. Λόγω της σώρευσης των προϋποθέσεων για την ένταξη στη ρύθμιση που εφαρμόζονται, το όφελος δεν θα υπερβαίνει κάποια μικρή έκπτωση και αυτή θα τη λάβει ο δανειολήπτης μόνο αν έχει τηρήσει τη ρύθμιση για 25 έτη ή μέχρι τα ογδόντα του.
- Αν στο μέλλον (στα προσεχή 25 έτη) περιέλθει και σε πρόσκαιρη αδυναμία δεν θα χάσει μόνο την ασήμαντη έκπτωση αλλά θα πρέπει να επιστρέψει και την όποια (απροσδιόριστη) επιδότηση.
