Το Αρτσάχ είναι παρελθόν. Οι κάτοικοί του «μετακόμισαν εθελοντικά». Και για να υλοποιηθεί αυτό το επίτευγμα δούλεψε για αρκετό καιρό (μάλλον ενεργητικά παρά παθητικά) σύμπασα η λεγόμενη διεθνής κοινότητα, σε όλες τις εκφάνσεις της – από την παλιά καλή «σωστή πλευρά της Ιστορίας» ως το «ευρασιατικό μπλοκ που θα φέρει μια δικαιότερη διεθνή τάξη». Είναι χαρακτηριστική η προχθεσινή αποκάλυψη, ότι λίγες μέρες πριν την αζέρικη επίθεση συναντήθηκαν κρυφά στην Κωνσταντινούπολη υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι των ΗΠΑ, της Ε.Ε. και της Ρωσίας(!) «για να συζητήσουν την κατάσταση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ»…
Κάποιοι λοιπόν όπλισαν το Αζερμπαϊτζάν, κάποιοι άλλοι του άνοιξαν την πόρτα για να περάσει, αρκετοί σιώπησαν, και μερικοί απλώς ψέλλισαν δυο λόγια για τα μάτια του κόσμου. Ως αποτέλεσμα έχουμε μια σχεδόν αναίμακτη εθνοκάθαρση, με το οικόπεδο να παραδίδεται στον «νόμιμο ιδιοκτήτη» έτοιμο προς χρήση, απαλλαγμένο από τους αυτόχθονες που κατοικούσαν εκεί μερικές χιλιάδες χρόνια. Κι ακόμα φαίνεται ότι είμαστε μόνο στην αρχή, αν κάποιος παρατηρήσει προσεκτικά τις δηλώσεις και τις κινήσεις των διαφόρων Σουλτάνων της περιοχής.
Μόνο όσοι είναι παιδιά ενός κατώτερου Θεού μπορούν –χάρη στη δική τους πικρή πείρα– να κατανοήσουν το δράμα, και να υποψιαστούν τη συνέχειά του, αλλά ποιος τα ακούει (αν δεν έχουν φιμωθεί από μόνα τους…). Παίρνοντας λοιπόν το ρίσκο να δυσαρεστήσουμε οπαδούς όλων των διεθνών στρατοπέδων, ας δούμε παρακάτω μερικά ψήγματα της «αντιφατικής μεγάλης εικόνας», όπως συνηθίζουμε να λέμε όταν το παρελθόν βαραίνει και το μέλλον φαίνεται ακόμη σκοτεινότερο – όταν δηλαδή παραβλέπουμε τις δυνατότητες που ψυχωμένοι λαοί μπορούν να φωτίσουν.
- Σε τάχα ανύποπτο χρόνο, δηλαδή τον Ιούλιο, ο Ισραηλινός υπουργός «Άμυνας» Γιοάβ Γκαλάντ, επισκεπτόμενος το Μπακού, δήλωνε: «Ενισχύουμε την αμυντική μας συνεργασία και την από κοινού καταπολέμηση της τρομοκρατίας». Γεγονός: το Ισραήλ συναγωνίζεται με την Τουρκία για το ποιος θα εξοπλίσει περισσότερο το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο θεωρείται από τους Ισραηλινούς εφαλτήριο για να «ξεμπερδεύουν» με το Ιράν. Στο διάστημα 2016-2020 το Ισραήλ προμήθευσε στον Αλίεφ, που ετοιμαζόταν για τη δεύτερη εισβολή στο Αρτσάχ, το 70% σχεδόν του οπλοστασίου του. Σε αντάλλαγμα, κάλυψε σχεδόν το 50% των ενεργειακών αναγκών του με αζέρικο πετρέλαιο και αέριο. Η Τουρκία ίδρωσε για να ξεπεράσει τελικά το Ισραήλ σε όγκο οπλικών συστημάτων (drones κ.ά.) προς ενίσχυση των Αζέρων.
- Στην ευγενή αυτή άμιλλα πήραν μέρος βέβαια και οι Ευρωπαίοι: για παράδειγμα η Ιταλία έχει αναδειχθεί σε προνομιακό «αμυντικό» εταίρο του Μπακού, με τους υπουργούς των δύο χωρών να πηγαινοέρχονται στις αντίστοιχες πρωτεύουσες και να υπογράφουν αλλεπάλληλα συμβόλαια πώλησης ελικοπτέρων, αεροσκαφών κ.λπ. ήδη πριν τον πόλεμο του 2020. Έτσι ώστε η ημιδημόσια ιταλική στρατιωτική βιομηχανία Leonardo δήλωνε με ικανοποίηση τον Ιούνιο, μετά την πώληση και αεροσκαφών C-27J Spartan: «Η συνεργασία Ιταλίας-Αζερμπαϊτζάν, που αρχικά αφορούσε τους τομείς της ενέργειας, επεκτείνεται επίσης στα προϊόντα της αμυντικής βιομηχανίας, χάρη στην πολύτιμη συμβολή του ιταλικού Υπουργείου Άμυνας»…
- Όπως ήδη επισημάναμε[1], σειρά έχει η καθαυτό Αρμενία, ή τουλάχιστον το νότιο τμήμα της. Και η μόνη χώρα που προειδοποιεί ότι δεν θα ανεχθεί αλλαγή συνόρων στην περιοχή είναι, όχι τυχαία, το Ιράν… Στόχος μιας νέας επίθεσης θα είναι να ενωθεί «επιτέλους» το τουρκικό έδαφος με το αζέρικο, να βρέξει το πόδι του ο Σουλτάνος στην Κασπία, κι έπειτα να βαδίσει βαθύτερα στον Καύκασο. Άγνωστο αν ονειρεύεται να φτάσει και μέχρι τους (επίσης «ομοεθνείς») Ουιγούρους… Διότι είναι να μην ανοίξει η όρεξη – όπως ακριβώς στην Κύπρο και την Παλαιστίνη, όπου τα παλιά τετελεσμένα θεωρούνται πλέον ανεπαρκή: Οι μεν Τούρκοι θεωρούν ότι πλησιάζει η ώρα να καταπιούν όλο το νησί, και μαζί του το μισό Αιγαίο – για αρχή. Οι δε Ισραηλινοί καθιστούν σαφές ότι έληξε το διεθνές ανέκδοτο της «λύσης των δύο κρατών».
- Βέβαια, ας το παραδεχτούμε, δεν είναι όλα ίδια: ο Αλίεφ παραλαμβάνει οικόπεδο αδειασμένο, και του Ερντογάν το οικόπεδο στην Κύπρο το είχαν ήδη αδειάσει οι προκάτοχοι. Αλλά στην Παλαιστίνη έχουν γραπωθεί με νύχια και με δόντια οι αυτόχθονες στα πατρογονικά τους. Όσοι απόμειναν τέλος πάντων. Με μηδέν εξωτερική υποστήριξη κι αυτοί, αλλά αποφασισμένοι να πετροβολούν τον Γολιάθ μέχρι τον τελευταίο. Ας κρατηθεί αυτό το ιστορικό πείσμα ως καταφυγή, έστω και πολύ καθυστερημένη, από ομοιοπαθείς που βαυκαλίζονται ότι μπορεί να υπάρξουν ξένες ομπρέλες προστασίας (υπερατλαντικές, υπερουράλιες, υπερσινικές ή… υπερκόσμιες).
- Περνάμε στους μεγάλους παίκτες, ξεκινώντας από αυτούς που θεωρούν την περιοχή «πίσω αυλή τους». Ιδού τι προέβλεπε η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός του 2020: «1) Το Αρτσάχ “αποστρατιωτικοποιείται” και οι Αρμένιοι κάτοικοί του εφεξής θα προστατεύονται από Ρώσους στρατιώτες. 2) Ο διάδρομος του Λατσίν επίσης θα φυλάσσεται από Ρώσους στρατιώτες για μια πενταετία, ενώ έπειτα από αυτό το διάστημα “η κατάσταση θα επανεξεταστεί”»[2]. Τι από αυτά εκπλήρωσαν οι Ρώσοι; Τίποτα, πλην της παροχής φορτηγών και λεωφορείων για να αδειάσει το οικόπεδο… Άλλωστε ο Πούτιν είχε υποχρεώσει από τον Μάιο τον Πασινιάν να δηλώσει ότι «θα αναγνωρίσει πως το Ναγκόρνο-Καραμπάχ ανήκει στο Αζερμπαϊτζάν, με μοναδικό αντάλλαγμα σαφείς εγγυήσεις προστασίας του αρμενικού πληθυσμού»[3]. Κι αυτές οι εγγυήσεις πήγαν περίπατο… (Καλά να πάθουν οι Αρμένιοι, λένε χαιρέκακα κάποιοι, αφού έβγαλαν πρωθυπουργό τον φιλοδυτικό Πασινιάν. Λες και είναι ίδιου βάρους μια «λάθος» ψήφος με μια εθνοκάθαρση. Παλιό –και κακό– χούι η αθώωση αιματοβαμμένων τύπων με τέτοια «γεωπολιτικά επιχειρήματα»).
- Για την έτερη μεγάλη συνιστώσα του μπλοκ που υπόσχεται μια νέα, δικαιότερη διεθνή τάξη, υπάρχει αδυναμία σχολιασμού. Διότι το Πεκίνο τηρεί, από την εκδήλωση της αζέρικης επίθεσης μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, αιδήμονα σιωπή. Για το Ναγκόρνο Καραμπάχ οι Κινέζοι δεν εξέδωσαν ούτε καν ένα copy-paste της συνήθους ανακοίνωσης για «ανάγκη διαλόγου και σταθερότητας», που κυκλοφορεί ίδια κι απαράλλαχτη για πάσα νόσο σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου βρίσκεται σε αναταραχή. Κάποιος κακοπροαίρετος θα σκεφτόταν ότι το Πεκίνο δεν θα ενοχλούνταν αν επιτέλους άνοιγε ο επονομαζόμενος «Μεσαίος Διάδρομος» από την Κίνα προς την Ευρώπη, τώρα που ο «Βόρειος Διάδρομος», ο οποίος διασχίζει τη Ρωσία, έχει υποβαθμιστεί.
- Φτάσαμε και στη «σωστή πλευρά της Ιστορίας», και δη την ευρωπαϊκή: τα ίδια και χειρότερα με τους προηγούμενους, αφού ποντάρει στο αζέρικο πετρέλαιο και αέριο – ενώ ταυτόχρονα πιέζεται να κάνει τα στραβά μάτια και από μια σειρά πολεμικές βιομηχανίες, οι οποίες έχουν ανοίξει χρυσές δουλειές με το Αζερμπαϊτζάν. Στην προχθεσινή σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. ούτε κροκοδείλια δάκρυα δεν περίσσεψαν για τους Αρμένιους, αν και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ εξέφρασε τη λύπη του για την απουσία του Ερντογάν και του Αλίεφ – με τους οποίους θα συναντιούνταν ο Πασινιάν και οι Ευρωπαίοι για να «βρουν λύση». Ως λύση η «σωστή πλευρά» δεν εννοεί βέβαια την επιστροφή των Αρμενίων στα σπίτια τους, αλλά τη δική της διείσδυση στην περιοχή, μεταξύ άλλων με δικούς της «κυανόκρανους»[4], αλλά και εμπόρους – όπλων, πετρελαίου, σιτηρών, εθνών…
- Γεγονός είναι ότι προχθές οι Μπορέλ, Μακρόν και Σολτς ξέμειναν από συνομιλητές, αφού ο Ερντογάν κρυολόγησε(!), κι ο Αλίεφ είπε ότι δεν πάει χωρίς τον κηδεμόνα του, διότι επικρατεί «αντιαζέρικη ατμόσφαιρα». Την αφορμή του έδωσε η για τα μάτια του κόσμου επίσκεψη της Γαλλίδας ΥΠΕΞ Κατρίν Κολονά στο Ερεβάν, όπου δεν είπε –όπως εσφαλμένα μετέδωσαν πολλά ΜΜΕ– ότι η Γαλλία θα εξοπλίσει την Αρμενία, αλλά ότι «έδωσε τη συγκατάθεσή της για τη σύναψη μελλοντικών συμβάσεων στρατιωτικού εξοπλισμού». Δηλαδή ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι. Η πραγματική αιτία της επίσκεψης πρέπει να αναζητηθεί στο εσωτερικό της Γαλλίας: εκεί ζει ένα μεγάλο μέρος της αρμενικής Διασποράς, με σημαντική πολιτική επιρροή, στο οποίο οι Γάλλοι κυβερνώντες οφείλουν να πουλήσουν υποσχέσεις…
- Μέσα σε κάθε τραγωδία υπάρχει πάντα και μια νότα προβοκατόρικης ειρωνείας: το περασμένο Σάββατο ο Αζέρος δικτάτορας Αλίεφ μας ενημέρωσε[5] ότι δωρίζει, από το… προσωπικό του απόθεμα, ένα εκατομμύριο δολάρια σε πρόγραμμα του ΟΗΕ (UN-Habitat) προκειμένου «να υποστηρίξει την ανάπτυξη βιώσιμων πόλεων, καθώς και την ενίσχυση της ειρήνης και της ασφάλειας»! Την επόμενη μέρα έφτασε στο Στεπανακέρτ η πολυδιαφημισμένη αποστολή του ΟΗΕ, και τα βρήκε όλα μια χαρά, τακτοποιημένα: η πόλη ήταν ερημωμένη, κι όλα τα μαγαζιά κλειστά. Ποιος είναι πιο προκλητικός, ο Αλίεφ ή οι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ; Δύσκολη ερώτηση. Ιδίως αν δει κανείς τα βίντεο με Αζέρους στρατιώτες να «ξεδίνουν» μέσα σε άδεια αρμένικα σπίτια και εκκλησίες.
Δύο μέτρα, δύο σταθμά, μία τεχνογνωσία
► Το Κόσοβο, κοιτίδα του σερβικού έθνους, έπρεπε να αποσπαστεί από τη Σερβία διότι η πλειοψηφία των κατοίκων του είναι αλβανικής καταγωγής, και θέλουν να ζουν «ανεξάρτητοι», έστω και ως ΝΑΤΟϊκό προτεκτοράτο. Πιθανόν μέχρι να έρθει η ώρα της ένωσης με το μεγαλύτερο προτεκτοράτο (δυτικό ή τουρκικό ή και τα δύο; θα δείξει!), δηλαδή την μητέρα Αλβανία. Εν πάση περιπτώσει, με βάση το «είναι» και «θέλουν» δικαιολογήθηκε καταρχήν ο βομβαρδισμός και διαμελισμός της Γιουγκοσλαβίας, κι έπειτα οι ασφυκτικές πιέσεις σε ό,τι απέμεινε, διότι υπήρχε ο κίνδυνος οι κακοί Σέρβοι να πραγματοποιήσουν εθνοκάθαρση των καλών Αλβανών.
► Όμως το Αρτσάχ ή Ναγκόρνο Καραμπάχ, κοιτίδα του αρμενικού έθνους, στο οποίο ζουν (ζούσαν…) αδιαλείπτως επί τρεις χιλιετίες οι Αρμένιοι, που μέχρι σήμερα αποτελούν (αποτελούσαν…) τη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού του, α, αυτό είναι άλλη περίπτωση. Εδώ τα παραμύθια της αυτοδιάθεσης δεν ισχύουν. Και κανείς δεν θα επιπλήξει καν τον όποιο ύποπτο εθνοκάθαρσης. Η οποία εξάλλου ήδη συντελέστηκε, αφού Τούρκοι, Ισραηλινοί, Ιταλοί και Σία φρόντισαν να εξοπλίσουν μέχρι τα δόντια τον… μη ύποπτο. Έτσι οι «διεθνείς θεσμοί» εξέδιδαν ευχολόγια ενώ αυτός άδειαζε τον τόπο από τον γηγενή πληθυσμό. Φυσικά με τη λογιστική υποστήριξη των υποχρεωτικότατων Ρώσων.
► Για το Αρτσάχ λοιπόν, σε αντίθεση με το Κόσοβο, ισχύει αυτό που θέλει ο μπαμπα-Ερντογάν και ο υιοθετημένος απ’ αυτόν Αζέρος δικτάτορας. Με την ευγενή ανοχή και της Μόσχας και της Δύσης. Διότι ο μπαμπα-Ερντογάν είναι τόσο ελκυστικός που διεκδικείται κι από τα δύο στρατόπεδα, ο δε Αλίεφ υπόσχεται στην Ευρώπη την ενέργεια που της λείπει, αφότου αποφάσισε να αυτοκτονήσει για το καλό των ΗΠΑ. Θα ακολουθήσει η «ανοικοδόμηση». Τα πρώτα στην ιστορία αρμένικα μοναστήρια και σχολεία ίσως γίνουν μουσεία, μέχρι να μετατραπούν σε κάτι άλλο (οκ, θα διαμαρτυρηθεί η UNESCO). Τα εγκαταλελειμμένα σπίτια θα κατοικηθούν από εποίκους του «ενός έθνους σε δύο κράτη», κ.ο.κ. Οι Τούρκοι και οι Ισραηλινοί θα παράσχουν την αναγκαία τεχνογνωσία, και η διεθνής κοινότητα την υποκρισία και απραξία. Με τέτοιες εγγυήσεις, γιατί να μην επεκταθεί η «ανοικοδόμηση» και σε διπλανά οικόπεδα;
[1] Delete στους Αρμένιους (φύλλο 653).
[2] Οδυνηρή συνθηκολόγηση (φύλλο 519).
[3] Ο Πούτιν θέλει να στήσει τη “δική του” Ευρασία (φύλλο 639).
[4] Προς εθνοκάθαρση των Αρμενίων στο Αρτσάχ» (φύλλο 652).
[5] ASNA (azertag.az/fr), 30/9/2023.
