Ποιοι και πώς έσπρωξαν το τραπεζικό σύστημα στην κατάρρευση
Μια πλευρά του κυπριακού δράματος, που ελάχιστα συζητείται στη χώρα μας, αφορά τις επιπτώσεις που έχει στην κυπριακή οικονομία η μνημονιακή πολιτική στην Ελλάδα. Η χρόνια ύφεση στην ελληνική οικονομία, το κούρεμα του ελληνικού χρέους αλλά και ο ρόλος επιφανών εκπροσώπων της ελληνικής κλεπτοκρατίας, είναι παράγοντες που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στο να περάσει η Κύπρος σε κατάσταση οικονομικής ασφυξίας και σήμερα να απειλείται με διάλυση. Πώς έφθασε, όμως, η Κύπρος εκεί;
Η κυπριακή οικονομία με ΑΕΠ στα 17,9 δισ. ευρώ το 2012 παρουσιάζει, μέχρι σήμερα, μια όχι προβληματική δημοσιονομική εικόνα. Έχοντας μπει στην Ευρωζώνη το 2008, παρουσιάζει ετήσια ελλείμματα της τάξης του 5-6% από το 2009 και μετά, όμως το δημόσιο χρέος παραμένει σε χαμηλά επίπεδα: Έφτασε στο 71% το 2011 και στο 83% το 2012. Το κυπριακό ΑΕΠ παρουσίασε μείωση το 2009 (-1,9%) και στασιμότητα τη διετία 2010-11 (+1,3% και +0,5%). Η κρίση βαθαίνει από το 2012 (-2,4%), ενώ για το 2013 εκτιμούνταν πριν από τις τελευταίες εξελίξεις μεγαλύτερη (-3,5%). Σε κάθε περίπτωση, όμως, τα μεγέθη αυτά δεν είναι το πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι οι τράπεζες, οι μεγάλες απώλειες των τραπεζών που, σύμφωνα με τη θεμελιώδη κατεύθυνση της Ε.Ε., επιβάλλεται να ανακεφαλαιοποιηθούν, φορτώνοντας με τεράστια ποσά το δημόσιο χρέος. Στη συγκεκριμένη περίπτωση τα απαιτούμενα κεφάλαια των 17 δισ. σημαίνουν κάτι σαν 100% του ΑΕΠ.
Κι εδώ γεννιέται το πρώτο κεφαλαιώδες ζήτημα. Γιατί τα κεφάλαια της ανακεφαλαιοποίησης των κυπριακών τραπεζών δεν δίνονται από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ), απευθείας στις κυπριακές τράπεζες; Γιατί επιλέγεται (όπως και στην Ελλάδα) να περάσουν μέσα από το δημόσιο χρέος; Γιατί δεν γίνεται αυτό που έγινε στην Ισπανία, όπου όντως οι τράπεζες ανακεφαλαιοποιήθηκαν απευθείας μέσω του ΕΜΣ χωρίς να επιβαρυνθεί το δημόσιο χρέος; Γιατί αυτό που ίσχυσε στην Ισπανία -και έχει προβλεφθεί να ισχύει και για την Ιταλία- δεν ισχύει για την Κύπρο (και την Ελλάδα); Η απάντηση είναι προφανής: Πρόκειται για πολιτικού χαρακτήρα απόφαση. Η Κύπρος πρέπει να οδηγηθεί σε αδιέξοδο. Από αυτόν το στρατηγικό στόχο ξεκινάνε οι επιμέρους τακτικές της ευρωκρατίας. Γι’ αυτό και ο Αλ. Τσίπρας μίλησε για «εκβιασμούς με βάση το χρέος, που ακόμα κι αν δεν υπήρχε, θα το είχαν εφεύρει προκειμένου να εξυπηρετήσουν τους στόχους τους».
Oι κυπριακές τράπεζες περιήλθαν σε δεινή οικονομική θέση, κυρίως λόγω των εξελίξεων στην Ελλάδα. Το γενικότερο τοπίο της κρίσης προκάλεσε μεγάλα «ανοίγματα» των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα. Το καίριο χτύπημα, όμως, ήρθε με το PSI. Ο τότε υπουργός Οικονομικών της Κύπρου, Β. Σιαρλή, ανέφερε ότι οι ζημιές των κυπριακών τραπεζών από το ελληνικό PSI ήταν 4,2 δισ. ευρώ περίπου το 24% του κυπριακού ΑΕΠ. Μάλιστα, νεότερες εκτιμήσεις μιλούν για ακόμη μεγαλύτερη ζημιά της τάξης των 6 δισ. ευρώ.
Η πρώτη επίπτωση του ελληνικού PSI στην Κύπρο ήταν η ανακεφαλαιοποίηση της Λαϊκής Τράπεζας με 1,9 δισ. ευρώ από το Κυπριακό Δημόσιο στο τέλος Ιουνίου 2012. Στην πορεία αποκαλύφθηκε ότι τα «ανοίγματα» της τράπεζας αυτής ήταν πολύ μεγαλύτερα. Κι εδώ φθάνουμε σε μία ακόμη πτυχή της ελληνικής εμπλοκής με το κυπριακό δράμα, καθώς τα εν λόγω «ανοίγματα» οφείλονται, εν πολλοίς, στις δραστηριότητες της ελληνικής κλεπτοκρατίας. Πριν από την ανακεφαλαιοποίησή της, η Λαϊκή Τράπεζα ανήκε τα τελευταία χρόνια στον Όμιλο Marfin του γνωστού Ανδ. Βγενόπουλου. Η έρευνα που διεξήγαγε η νέα, μετά την ανακεφαλαιοποίηση, διοίκησή της ανέδειξε δάνεια εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ -με ελάχιστες μάλιστα διασφαλίσεις- για «περίεργες» δουλειές στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, η διοίκηση Βγενόπουλου χορήγησε δάνεια άνω των 700 εκατ. ευρώ σε διάφορες εταιρίες αλλά και στη Μονή Βατοπεδίου, προκειμένου αυτές να συμμετάσχουν στην αύξηση κεφαλαίου της MIG το 2007. Επρόκειτο για μια πρωτοφανή στα ελληνικά δεδομένα κολοσσιαία αύξηση κεφαλαίου, συνολικού ύψους 5,2 δισ. ευρώ, η οποία λίγο καιρό μετά μετατράπηκε σε «αέρα». Τότε, ο Όμιλος MIG υπό τη διοίκηση Βγενόπουλου πούλησε μετοχές στην τιμή των 6,7 ευρώ ανά μετοχή, σε λίγο καιρό όμως αυτές οι μετοχές βρέθηκαν να αξίζουν κάποια λίγα λεπτά του ευρώ. Έτσι, τα δάνεια που είχε χορηγήσει η Λαϊκή Τράπεζα για τη συγκεκριμένη αγορά μετοχών έγιναν κι αυτά «αέρας κοπανιστός», καθώς όπως προαναφέρθηκε είτε δεν υπήρχαν εγγυήσεις είτε ήταν ελάχιστες. Πρόκειται για ένα μόνο παράδειγμα. Να αναφέρουμε, επίσης, ότι το Reuters έχει δημοσιεύσει εκτενείς αναφορές για χρηματοδότηση με 115 εκατ. ευρώ της οικογένειας Σάλλα (Τράπεζα Πειραιώς) μέσω κυπριακών offshore από τράπεζες του Ομίλου MIG.
Συμπέρασμα: Κάποιοι έκαναν πάρτι δισεκατομμυρίων και κάποιοι κινδυνεύουν σήμερα να χάσουν -όχι μόνο τις καταθέσεις- αλλά την ίδια τη χώρα τους.
Χρίστος Καραμάνος
