Κάτι επαναληπτικά διαγωνίσματα της Α’ Λυκείου κι είπα να βοηθήσω τον μικρό μου γιο στο διάβασμα. Έτσι βρέθηκα να κρατάω στα χέρια μου τα πονήματα ομάδων εργασίας για τη Χημεία και τη Βιολογία που διανέμονται στα παιδιά.
Είναι τα βιβλία που κυκλοφορούν από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων «Διόφαντος» που έχει αντικαταστήσει τον παλιό μας ΟΕΔΒ (Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων).
Επί Μεταξά, το 1937 είχε ξεκινήσει ως Οργανισμός Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίων (ΟΕΣΒ) και είχε έδρα την Αθήνα. Στη δεκαετία του 1960, έλαβε το όνομα Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων και εποπτευόταν από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Καταργήθηκε το 2012, με σκοπό τον «ορθολογικό εκσυγχρονισμό των επιστημονικών οργάνων που υποστηρίζουν το υπουργείο Παιδείας στον σχεδιασμό και την εφαρμογή της εκπαιδευτικής πολιτικής».
Εμείς τα αρχικά ΟΕΔΒ τα είχαμε παραλλάξει σε Όταν Έχω Διάβασμα Βαριέμαι.
Πού να ξέραμε τι περίμενε τα παιδιά του μέλλοντος!
Είναι πραγματικά απίστευτο ότι βιβλία σαν τα δύο που αναφέρω έχουν περάσει από ομάδα κρίσης κι έχουν εγκριθεί από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
Αναρωτιέμαι αν τα διάβασαν πραγματικά. Αν δοκίμασαν να δουν τι μπορεί να καταλάβει ένα παιδί 15 ετών.
Ένας βομβαρδισμός γνώσεων και όρων –δεκάδων όρων–, κακογραμμένα και απολύτως δυσνόητα, προκαλούν απώθηση στον μαθητή. Ομολογώ πως υπήρχαν σελίδες που διάβασα και ξαναδιάβασα χωρίς ουσιαστικά να καταλαβαίνω τίποτα.
Κι όταν μετά από πολύ κόπο καταλάβαινα, αναρωτιόμουν γιατί ένα παιδί της Α’ Λυκείου πρέπει να λάβει τόσο εξειδικευμένες γνώσεις.
Όλο αυτό το «βουνό», οδηγεί απλώς στην παπαγαλία. Τα μαθαίνεις απ’ έξω και τελειώνει η υπόθεση. Λύνεις και κάτι τυποποιημένες ασκήσεις και φυσικά δεν καταλαβαίνεις ποτέ ποια σχέση μπορεί αν έχει η Χημεία και η Βιολογία με τη ζωή σου.
Η ομάδα συγγραφής της «Βιολογίας» περιλαμβάνει μόνο βιολόγους. Θα πείτε ίσως πως είναι απολύτως λογικό. Μήπως όμως θα έπρεπε να περιλαμβάνει κάποιον φιλόλογο, κάποιον άνθρωπο που να ξέρει να γράφει; Κάποιες ειδικότητες που να βοηθούσαν να εμπλουτιστεί το θέμα; Να γίνει μια προσέγγιση όχι στενά «επιστημονική»;
Μήπως θα μπορούσε να αξιοποιηθεί η λογοτεχνία, τα κόμικς κ.ά.;
Τα ίδια ισχύουν και για τη Χημεία.
Στεγνός τρόπος παράθεσης πληροφοριών, αγνοώντας ότι τα βιβλία απευθύνονται σε παιδιά που βρίσκονται στην εφηβεία.
Ο σκοπός μου δεν είναι να γράψω κάποια βιβλιοκριτική –άλλωστε οι γνώσεις μου πάνω στα δυο αντικείμενα είναι ανεπαρκέστατες– αλλά να εντοπίσω ότι και μέσα από τέτοια συγγράμματα φαίνεται τι ακριβώς συμβαίνει στα σχολεία και ποια είναι η αντίληψη περί Παιδείας.
Μπορεί η Κεραμέως να έχει φτάσει στα άκρα, αλλά ο δρόμος που ακολουθεί είναι αυτός που έστρωσαν οι προηγούμενοι.
Μια άλλη αντίληψη για την Παιδία θα πρέπει να αμφισβητήσει όλο το φάσμα των θεμάτων. Το τι και το πώς διδάσκεται είναι ένα πολύ κρίσιμο ζήτημα.
Η διάκριση, η διαχωριστική γραμμή μεταξύ των μαθημάτων θα πρέπει να σπάσει. Η Βιολογία να συναντά τη Λογοτεχνία, τα Μαθηματικά την Έκθεση, η Χημεία τα Αρχαία. Το ένα μάθημα μπορεί να διεισδύει στο άλλο. Ίσως κεντρικό ρόλο θα μπορούσε να παίξει η Ιστορία, τοποθετώντας το κάθε μάθημα στο πλαίσιο και στις απαρχές του.
Να μας δώσει μια άλλη αντίληψη του κόσμου, να δείξει πώς συνδέονται τα πράγματα μεταξύ τους. Να κάνει το ταξίδι στη γνώση συναρπαστικό. Να αφήσει το δικαίωμα της επιλογής.
Να δει τα πράγματα με άλλο μάτι. Ανατρεπτικά!
Γιατί να μη μάθουν τα παιδιά του Λυκείου Μαθηματικά ξεκινώντας π.χ. από τα μυθιστορήματα του Τεύκρου Μιχαηλίδη;
Θα έπρεπε όμως όλοι να «ξεβολευτούν». Να μπει ένα τέλος στην αντίληψη του σχολείου ως προθαλάμου του Πανεπιστημίου.
Τι θα γινόταν τότε με τα «ιδιαίτερα μαθήματα» και τα φροντιστήρια;
Είναι εκατοντάδες ή και χιλιάδες όσοι εξυπηρετούνται από την υπάρχουσα κατάσταση…
Πώς θα γίνει να δούμε τα πράγματα αλλιώς;
Πολλά τα ερωτήματα και οι απαντήσεις υπό αναζήτηση…
