του Γιάννη Σχίζα
Ο Δεκέμβρης είναι ο μήνας ο σκληρός, θα ισχυριζόταν ο ποιητής Έλιοτ, αν δεν υπήρχε ο Απρίλης: Γιατί ο Δεκέμβρης μάς εισάγει στον χειμώνα, μια εποχή που δύσκολα την αντέχουμε, για την οποία θα λέγαμε ότι ο τράχηλος του Έλληνα χειμώνα δεν υποφέρει. Αυτή την εποχή βρήκε ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Πάνος Τσακλόγλου, να κάνει τον έξυπνο βάζοντας τους δικηγόρους στη θέση των ντελιβεράδων! Και οι ντελιβεράδες βρήκαν ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν το υφυπουργικό ατόπημα για να θέσουν τα προβλήματά τους, και πριν απ’ όλα το πρόβλημα της ασφάλισης, ξεχνώντας βέβαια τα μικροπροβλήματα που δημιουργούν με τη βιασύνη τους στη γενική κυκλοφορία – και ειδικά στην κυκλοφορία των πεζών. Τέλος πάντων, ενώ σκεπτόμαστε όλοι ότι ο αναμάρτητος μηχανόβιος πρώτος τον λίθον βαλέτω, έχει αρχίσει από τις τηλεοράσεις η υφυπουργική αποκαθήλωση…
Εντωμεταξύ, παραμονές του Δεκέμβρη, το κανάλι OPEN τουλάχιστον παρουσιάζει την εγκληματικότητα στο κέντρο της Αθήνας. Πρόκειται για ένα πραγματικό zoning (ζώνωση αν θέλετε) των παράνομων κάθε είδους, που κάνει τους ενδιαφερόμενους να συλλέγουν υπογραφές. Εγώ πάντως θυμάμαι μια ανάλογη κίνηση που είχε γίνει πριν 10 και βάλε χρόνια στην Αθήνα, με τον σκηνοθέτη Νίκο Περάκη και άλλους τόσους, που δεν έπιασε. Μόνη λύση φαίνεται να είναι ο «εξευγενισμός» του κέντρου, αλλά κι αυτός μπορεί να γίνει με την επιλογή μιας συγκεκριμένης περιοχής εκτός κέντρου για την «εκβαρβάρωσή» της. Το θέμα έχει παιχθεί σε άλλες περιπτώσεις, ιδιαίτερα στα ναρκωτικά, όπου η απόρριψη μιας θέσης για την κατανάλωσή τους δεν επέφερε παρά μια απλή αλλαγή του πεδίου κατανάλωσης.
Εντωμεταξύ τα πράγματα δυσκολεύουν, η ακρίβεια χτυπάει τον λαό, η κυβέρνηση μιλάει για εισαγόμενη ακρίβεια αλλά ποιος την πιστεύει, από τη στιγμή που αυτή ξεκινάει από το εγχώριο ελαιόλαδο. Λέγεται ότι η πτώση της ζήτησης ελαιολάδου θα διορθώσει την κατάσταση, αλλά η μείωση της παραγωγής ελαιολάδου στην Ισπανία –λόγω καύσωνα και έλλειψης βροχοπτώσεων όλη την καλλιεργητική περίοδο– θα κάνει το ελαιόλαδο ελκυστικό στη διεθνή κατανάλωση. Στην οικονομική επιστήμη είναι γνωστό ότι η αύξηση του εισοδήματος προκαλεί μια ανακατανομή του, έτσι ώστε να μειώνεται ποσοστιαία το εισόδημα που πηγαίνει για αγορά τροφίμων, έλα όμως που σ’ αυτή τη συγκυρία αντί να μειώνονται αυξάνονται οι στερούμενοι τροφίμων, τα δε μικρά μέλη της οικογένειάς τους αναζητούν «πού φυτρώνουν τα μπισκότα», σύμφωνα με μια ευφυή κουβέντα της Λυδίας Μαργαρώνη…
Η παρέμβαση της καλλιτεχνικής έκθεσης «Ιχνογραφία» –στην οποία ειπώθηκε αυτή η έκφραση– δεν θίγει την παρουσία των μεταλλαγμένων τροφίμων, την εξάρτηση των γεωργών από τα υβρίδια, τη χαμηλή (αυτό)εκτίμηση των παραγωγών τροφής, την εξάλειψη των μικρών οικισμών της υπαίθρου, ακόμη και την ποιοτική εστίαση (slow food) που προέρχονταν από τον αξέχαστο Γιάννη Καλαντζή, αλλά εστιάζεται πάνω στην έλλειψη τροφής. Γράφει η Λυδία Μαργαρώνη: «Όταν στα ράφια του σουπερμάρκετ δεν υπάρχουν προϊόντα διατροφής, αλλά η επιδείνωση της ενεργειακής κρίσης σε συσκευασία φιλική προς το περιβάλλον ή τα γεωπολιτικά συμφέροντα, με δελεαστικό λογότυπο πυραύλου χωρίς λιπαρά, τα χαμόγελα των κερδοσκόπων για υγιή δόντια και ούλα, τα νομισματικά κίνητρα των τραπεζών στους μεγάλους ομίλους μέσα σε απορρυπαντικό πλυντηρίου για αστραφτερό χρήμα και νιφάδες ουρανίου χωρίς γλουτένη», για να καταλήξει: «Η τροφή δεν είναι αυτονόητο δικαίωμα για όλους. Όχι δεν είναι δεδομένη η αφθονία, ούτε και η επάρκεια.»
Δεν χρειάζεται λοιπόν να είναι κανείς άστεγος, πένης του κερατά, άνθρωπος που τη βγάζει και δεν τη βγάζει, που (φυτο)ζωεί με έναν μισθουλάκο ή μια συνταξούλα, για να βιώνει αυτή την έλλειψη τροφής. Μάλιστα, παρά πάσα διαβεβαίωση της οικονομικής θεωρίας…
Η άποψη της «Ιχνογραφίας» πηγαίνει μακρύτερα, αναφέρεται σε πιο πεζά θέματα, δεν είναι καθόλου θεωρητική όπως ήταν η ελληνική παρουσία στη Μπιενάλε της Βενετίας, που εστιαζόταν πάνω στους σπόρους. Στη 12η Διεθνή Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής με θέμα «παλαιοί σπόροι για νέες καλλιέργειες» επιχειρείτο η ανάδειξη της βιοποικιλότητας του Ελληνικού Φυτογενετικού Υλικού και ταυτόχρονα η αναγωγή της Αρχιτεκτονικής στους σπόρους – που ο καθένας καθορίζει τι προϊόν θα παραχθεί, ποια θα είναι η εδαφικότητα και ποιες οικοδομές θα στηθούν πάνω της. Όλα αυτά όμως που περιγράφονται λαμπρά σε μια «Οδύσσεια των σπόρων» είναι απόψεις μιας οπτιμιστικής εποχής και προοπτική ενός μέλλοντος με αισιοδοξία.
Τέλος πάντων, δεν μας έφταναν αυτά για τους στοχασμούς μας αλλά επί πλέον έχουμε και την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα, μια επίσκεψη που φτάνει να προσβάλει ακόμη και τη λογική του Αντώνη Σαμαρά. Καλούμαστε λοιπόν να υποδεχθούμε αυτόν τον δήμιο της Δημοκρατίας στη χώρα του, αυτόν τον θρασύ ληστοσυμμορίτη και διπρόσωπο, τον Οθωμανό με παραληρήματα μεγαλείου, τον αρχιπροβοκάτορα και πολιτικό τραμπούκο: Δηλαδή του δίνουμε πασαπόρτι, για να εμφανιστεί κι αυτός στη διεθνή κοινή γνώμη σαν φορέας διαλλακτικής συμπεριφοράς!
