Μετάφραση Άβα Μπουλούμπαση
Θα ήθελα να επιμείνω σε ένα σημείο που φαίνεται πως έχει λησμονηθεί σήμερα, μετά τον φαινομενικό θρίαμβο του καπιταλισμού στον κόσμο: η Ρώσικη Επανάσταση του 1917 υπήρξε ένα συμβάν χωρίς προηγούμενο στην ιστορία του ανθρώπινου είδους.
Με αυτή την ευκαιρία, αξίζει τον κόπο να θυμηθούμε πως η ιστορία της ανθρωπότητας είναι μάλλον σύντομη, σε τελική ανάλυση. Αφορά μια περίοδο σχεδόν 200.000 ετών, που δεν είναι μεγάλο χρονικό διάστημα αν αναλογιστούμε τα εκατομμύρια χρόνια κατά τα οποία οι δεινόσαυροι κυριαρχούσαν στον πλανήτη. Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα πως σε αυτή την περίοδο, υπήρξε μόνο μια πραγματική «επανάσταση»: η νεολιθική επανάσταση.
Η επανάσταση αυτή είχε οδήγησε σε πολύ πιο σημαντικά εργαλεία, στην ανάπτυξη της γεωργίας σε έναν μόνιμο τόπο, στη σταθεροποίηση της έννοιας της ιδιοκτησίας της γης, στην κεραμική, στη δυνατότητα περισσεύματος τροφής που επέτρεψε την ανάπτυξη μιας ά-εργης διευθύνουσας τάξης, στη συνακόλουθη σύσταση του Κράτους, της γραφής, του χρήματος, των φόρων, στην τελειοποίηση (χάρη στον χαλκό) των πολεμικών εξοπλισμών, στο εμπόριο με τόπους μακρινούς…
Όλα αυτά ανάγονται λίγες χιλιετίες πριν, και ακόμη βρισκόμαστε στο ίδιο σημείο. Παρ’ όλο που η βιομηχανική παραγωγή, με την υποστήριξη της σύγχρονης επιστήμης, επιτάχυνε πολλές διαδικασίες, είναι γεγονός πως ο κόσμος μας είναι ακόμη ο κόσμος των ανταγωνιστικών κρατών, των πολέμων, της κυριαρχίας μιας πολύ περιορισμένης χρηματιστικής ολιγαρχίας, της αποφασιστικής σημασίας του διεθνούς εμπορίου, της στρατιωτικοποιημένης ληστείας των πρώτων υλών, της ύπαρξης τεράστιων μαζών μερικών δισεκατομμυρίων ανθρώπων σχεδόν απόλυτα εξαφανισμένων, και μιας αέναης κίνησης φτωχών αγροτών από όλα τα μέρη του πλανήτη προς τις υπερκατοικημένες μητροπόλεις, όπου κατατάσσονται στα πιο υποτελή περιθωριοποιημένα στρώματα του πληθυσμού.
Μόνο πολύ αργότερα, τον 19ο αιώνα, το ζήτημα των οικονομικών θεμελίων των Κρατών τέθηκε στο επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης. Από τότε και ύστερα θα μπορούσαμε να πούμε, ή μάλλον να αποδείξουμε, πως αυτή η καταπιεστική κοινωνική οργάνωση που περιθωριοποιεί και διαχωρίζει τους ανθρώπους, βρήκε την καταλληλότερη προστασία πίσω από κάθε λογής μορφή κράτους (προσωποπαγούς ή δημοκρατικού).
Πράγμα που σημαίνει μια κοινωνική οργάνωση όπου οι σημαντικότερες κρατικές αποφάσεις αφορούν στην απεριόριστη προστασία της ιδιωτικής ιδιοκτησίας, την μεταβίβαση αυτής της ιδιοκτησίας διαμέσου της οικογένειας και τέλος, στη διαιώνιση εντελώς τερατώδικων ανισοτήτων, που συγχρόνως θεωρούνται φυσικές και αναπότρεπτες.
Αργότερα συντελέστηκαν επαναστατικές αλλαγές, εντελώς διαφορετικής υφής από εκείνες που είχαν αμφισβητήσει μόνο τη μορφή της πολιτικής εξουσίας. Όλος ο 19ος αιώνας χαρακτηρίστηκε από τις αποτυχίες –συχνά αιματηρές– επαναστατικών εγχειρημάτων με ανάλογο προσανατολισμό. Η Κομμούνα του Παρισιού, με τους 30.000 νεκρούς στα παρισινά σοκάκια, παραμένει η πιο ένδοξη από αυτές τις καταστροφικές ήττες.
Έτσι λοιπόν μπορούμε να διαπιστώσουμε: στις συνθήκες εξασθένισης του κεντρικού δεσποτικού Κράτους της Ρωσίας, που χωρίς δεύτερη σκέψη συμμετείχε στον Μεγάλο Πόλεμο του 1914-1918, στη σκιά της πρώτης δημοκρατικής επανάστασης (του Φλεβάρη του 1917), που ανέτρεψε αυτό το κράτος, με μια νεοσύστατη εργατική τάξη πολύ επιρρεπή στην εξέγερση, που δεν ήταν εγκλωβισμένη σε συντηρητικά συνδικάτα, κάτω από την ηγεσία ενός μπολσεβίκικου κόμματος του οποίου η οργάνωση με μια έννοια ήταν συμπαγής και άτρωτη και με έναν Λένιν και έναν Τρότσκι που συνδύαζαν την πολύπλευρη μαρξιστική κουλτούρα με μια μακρόχρονη στρατιωτική εμπειρία εμπλουτισμένη από τα μαθήματα της παρισινής Κομμούνας, με τη συνέργεια όλων αυτών των παραγόντων συντελέστηκε η πρώτη νίκη στην ιστορία της ανθρωπότητας τον Οκτώβρη του 1917, η πρώτη μετα-νεολιθική επανάσταση.
Αυτή σήμαινε μια επανάσταση που εδραίωνε μια εξουσία, της οποίας διακηρυγμένος στόχος ήταν η ολοκληρωτική ανατροπή των προαιώνιων θεμελίων όλων των «σύγχρονων» κοινωνιών: της καλυμμένης δικτατορίας εκείνων που είχαν τον χρηματοπιστωτικό έλεγχο της παραγωγής και της διανομής.
Αυτή ήταν μια επανάσταση που άνοιξε το δρόμο σε μια νέα νεωτερικότητα. Και το όνομα αυτής της απόλυτα νέας αλήθειας ήταν –και παραμένει κατά την άποψη μου– ο «κομμουνισμός». Λογής λογής άνθρωποι από όλον τον κόσμο, λαϊκές μάζες, αγρότες, καλλιτέχνες, διανοούμενοι, ονόμασαν αυτή την επανάσταση «κομμουνισμό», και την υποδέχτηκαν με τεράστιο ενθουσιασμό, μετά τις δύσκολες ήττες του προηγούμενου 19ου αιώνα. Τη στιγμή εκείνη, μπορούσε πια να δηλώνει ο Λένιν, ότι έφτασε η εποχή των νικηφόρων επαναστάσεων.
Όποιες κι αν ήταν οι μετέπειτα παραμορφώσεις και τα άβαταρ που ακολούθησαν αυτήν τη χωρίς προηγούμενο περιπέτεια, όποια κι αν είναι σήμερα η κατάσταση όπου οι σύγχρονες νεολιθικές καμαρίλες ξαναπαίρνουν στα χέρια τους τα ηνία του κόσμου, η κομμουνιστική επανάσταση του 1917 παραμένει το σημείο αναφοράς μας, για να αναγνωρίσουμε ότι στη σημερινή φάση της πορείας της ανθρωπότητας, ο κυρίαρχος καπιταλισμός είναι, και θα είναι πάντα, ετεροχρονισμός –κάτι που ανήκει στο παρελθόν. Παρά τα φαινόμενα, που έτσι κι αλλιώς είναι μόνο προσωρινά.
