Θα ήθελα να ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας με μια γενική επισκόπηση της πολιτικής συγκυρίας στην Αίγυπτο. Έχει όντως δρομολογηθεί μια επιχείρηση αντεπανάστασης.
Το πρόβλημα της αιγυπτιακής επανάστασης είναι ότι δεν πήρε στα χέρια της τη διακυβέρνηση της χώρας. Η Αίγυπτος κυβερνάται από το SCAF (Ανώτατο Συμβούλιο Ενόπλων Δυνάμεων), που είναι βέβαια κομμάτι του παλιού καθεστώτος και της αστικής τάξης. Στην πραγματικότητα, ο λαός συμφώνησε να αναλάβει ο στρατός τη διακυβέρνηση, φοβούμενος μια ενδεχόμενη κατάρρευση του κράτους. Ήθελαν να καταρρεύσει το καθεστώς, αλλά όχι το κράτος. Οπότε συμφωνήθηκε ο συμβιβασμός να φύγει μεν ο Μπουπάρακ, αλλά να αναλάβει την εξουσία ο στρατός. Αυτή ήταν η επιλογή της πλειονότητας των εκατομμυρίων που ήταν στους δρόμους και αυτή την επιλογή εμείς τη θεωρούμε πισωγύρισμα.
Ο λαός αποδέχτηκε το συμβιβασμό με το στρατό γιατί αυτός ήταν ο πολιτικός ορίζοντας της επανάστασης ή γιατί δεν μπορούσε να υπάρξει ένα κοινό σχέδιο των πολλών και πολύ διαφορετικών πολιτικών ρευμάτων που συμμετείχαν στην Ταχρίρ;
Πρώτα απ’ όλα, τα εκατομμύρια των ανθρώπων που ήταν στο δρόμο ούτε ελέγχονταν ούτε καθοδηγούνταν από οποιαδήποτε οργανωμένη πολιτική δύναμη. Τα εκατομμύρια κινητοποιήθηκαν ενάντια στο καθεστώς, καθώς και για την αποχώρηση του Μουμπάρακ. Εκείνη τη στιγμή αυτός ο κόσμος δεν ήταν έτοιμος να συνεχίσει την κινητοποίηση. Υπήρξαν, όμως, χιλιάδες που έκαναν την καθαρή επιλογή να κινητοποιηθούν και ενάντια στο στρατό. Αναλόγως με την πλειονότητα του κόσμου συμπεριφέρθηκαν και τα πολιτικά κόμματα, με την εξαίρεση μικρών ριζοσπαστικών ομάδων. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα, που είναι το μεγαλύτερο αιγυπτιακό κόμμα, από την αρχή είχε συμφωνήσει να διαχειριστεί το SCAF αυτή τη μεταβατική περίοδο και στήριξε μαζί με τους στρατιωτικούς το «ΝΑΙ» στο πρόσφατο δημοψήφισμα (σ.σ. το δημοψήφισμα αφορούσε τον τρόπο μετάβασης στη δημοκρατία. Η Αριστερά και τα κινήματα νεολαίας στήριξαν το «ΟΧΙ»). Μόνο το τελευταίο διάστημα έχουν αρχίσει τριβές μεταξύ της Αδελφότητας και του SCAF.
Γιατί συνέβη αυτό;
Νομίζω ότι αρχικά το SCAF έβλεπε την Αδελφότητα ως την κύρια δύναμη μέσα στην επανάσταση και ήθελε να διαπραγματευτεί μαζί της τη νομή της εξουσίας. Στη συνέχεια, όμως, οι στρατιωτικοί διαπίστωσαν ότι η Αδελφότητα δεν ελέγχει την επανάσταση. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Αδελφότητα είναι η πιο οργανωμένη πολιτική δύναμη της Αιγύπτου. Ωστόσο, σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να ελέγξει την επανάσταση. Κοιτάξτε τι γίνεται με την τωρινή απεργία των δασκάλων. Σε αυτήν την κινητοποίηση συμμετέχουν χιλιάδες δάσκαλοι, παρά το ότι η Αδελφότητα της έχει εναντιωθεί. Η Αδελφότητα είναι συνολικά αντίθετη με τις απεργίες που ξεσπάνε συνέχεια το τελευταίο διάστημα, αλλά δεν έχει μπορέσει να τις σταματήσει. Έχει τη δύναμη να οργανώσει μια πολύ μεγάλη διαδήλωση, αλλά δεν μπορεί να ελέγξει την επανάσταση. Και αυτό το έχει καταλάβει το SCAF.
Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αποδεχτούν ένα ενδεχόμενο μοίρασμα της εξουσίας μεταξύ του στρατού και της Αδελφότητας;
Αυτή τη στιγμή όχι. Αλλά μετά από λίγο τα πράγματα μπορεί να είναι διαφορετικά. Νομίζω ότι οι Αιγύπτιοι ισλαμιστές δεν είναι αποφασιστικοί και δεν αναλύουν ορθά τη συγκυρία. Δεν είναι όπως στο Ιράν, όπου οι ισλαμιστές και απολύτως αποφασισμένοι ήταν να πάρουν την εξουσία και έβλεπαν καθαρά προς τα πού πήγαιναν τα πράγματα. Επιπλέον, νομίζω ότι έχουν συνειδητοποιήσει ότι το να κυβερνήσεις αυτή τη στιγμή την Αίγυπτο είναι εξαιρετικά δύσκολο. Κανένα πολικό ρεύμα δεν είναι ικανό μόνο του, χωρίς συμμαχίες, να ελέγξει την κατάσταση. Η φτώχεια είναι πολύ μεγάλη, οι θεσμοί είναι διεφθαρμένοι και μετά την επανάσταση έχει ανέβει πάρα πολύ η αυτοπεποίθηση του λαού για το τι μπορεί να κάνει. Παντού γίνονται απεργίες. Επομένως, οποιαδήποτε νέα κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει πολύ σοβαρές προκλήσεις.
Ποια είναι τα επιχειρήματα που προβάλλει το αντεπαναστατικό κοινωνικό μπλοκ;
Κατά τη γνώμη μου, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει αντεπανάσταση στην Αίγυπτο. Πραγματική αντεπανάσταση θα υπάρξει μόνο όταν το αποφασίσουν οι ισλαμιστικές δυνάμεις. Αν οι ισλαμιστές δεν κάνουν την επιλογή της αντεπανάστασης, δεν θα υπάρξει σύγκρουση. Ο Μουμπάρακ δεν μπόρεσε να κατεβάσει στους δρόμους ούτε 100.000 άτομα. Η Αίγυπτος, δηλαδή, δεν είναι σαν τη Συρία ή την Υεμένη. Κατά συνέπεια, δεν μπορούμε να μιλάμε για αντεπανάσταση, υπό την έννοια ότι θα κατέβουν χιλιάδες στους δρόμους ενάντια στην επανάσταση. Κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί. Μόνο οι ισλαμιστές μπορούν να κατεβάσουν χιλιάδες στο δρόμο ενάντια στην επανάσταση. Και μέχρι τώρα δεν έχουν κάνει αυτήν την επιλογή, αν και οι ισλαμιστές μαζί με το στρατό θέλουν να περιορίσουν την ατζέντα των αλλαγών στη μετά-Μουμπάρακ εποχή μόνο στις εκλογές και το Σύνταγμα, αφήνοντας έξω τα ζητήματα του αστυνομικού κράτους, της αναδιανομής του εθνικού εισοδήματος και της διαφθοράς των θεσμών. Ζητήματα δηλαδή που έθεσε η επανάσταση.
Και όλα αυτά που λέγονται ότι η επανάσταση κατέστρεψε την οικονομία, ότι ο τουρισμός έχει καταρρεύσει, ότι έχουν αυξηθεί οι τιμές των τροφίμων, ότι έχει ανέβει η εγκληματικότητα και ότι τώρα είναι η ώρα να σταματήσουν οι διαμαρτυρίες και να «χτίσουμε όλοι μαζί τη νέα Αίγυπτο»;
Το πρόβλημα της οικονομίας δεν είναι η επανάσταση, αλλά το αστυνομικό κράτος. Η επανάσταση προκάλεσε και αμφισβήτησε το αστυνομικό κράτος. Το αστυνομικό κράτος ένιωσε την απειλή και τώρα έχουν αποσύρει από παντού την αστυνομία για να δημιουργηθεί χάος. Επιπλέον, έπαιξε βρόμικο παιχνίδι με τον εμπρησμό της κοπτικής εκκλησίας στου Ασουάν, για τον οποίο οι δυνάμεις ασφαλείας ήταν εκ των προτέρων πληροφορημένες (σ.σ. ο εμπρησμός της εκκλησία στο Ασουάν έδωσε το έναυσμα για τις διαμαρτυρίες που οδήγησαν στη σφαγή των διαδηλωτών στις 9 Οκτώβρη. Η συνέντευξη δόθηκε δύο μέρες πριν τα αιματηρά γεγονότα).
Δηλαδή δημιουργούν χάος για να επανανομιμοποιήσουν το αστυνομικό κράτος και τη στρατιωτική εξουσία.
Ακριβώς. Μην ξεχνάτε ότι οι δυνάμεις ασφαλείας πλήρωσαν το βαρύτερο τίμημα κατά τη διάρκεια της επανάστασης. Και τώρα αρνούνται να αποδεχτούν τα νέα δεδομένα που δημιουργεί η επανάσταση. Αυτό, λοιπόν, που απειλεί τον τουρισμό δεν είναι η επανάσταση, αλλά το αίσθημα ανασφάλειας που προκαλεί η απόσυρση της αστυνομίας από τα κανονικά καθήκοντα της.
Αλλά ποια είναι η στρατηγική του κόμματός σας, της Σοσιαλιστικής Λαϊκής Συμμαχίας, σε αυτήν τη συγκυρία;
Η Συμμαχία πήρε την απόφαση να συμμετάσχει επίσημα στην πολιτική ζωή και να συμμορφωθεί με τον εκλογικό νόμο, ο οποίος απαιτεί να παρουσιάσεις 5.000 υπογραφές για να μπορέσεις να συμμετάσχεις στις εκλογές. Για μας ήταν σημαντικό να κινητοποιήσουμε παντού τους αριστερούς για να δημιουργήσουν ένα καινούργιο, επίσημα αναγνωρισμένο, αριστερό κόμμα. Από την εμπειρία μου μπορώ να σάς πω ότι π.χ. στην Άνω Αίγυπτο ο απλός κόσμος δεν θα προσχωρήσει σε ένα αριστερό κόμμα, παρά μόνο αν αυτό είναι επίσημα αναγνωρισμένο. Ο κόσμος στην Άνω Αίγυπτο είναι περιθωριοποιημένος και θεωρεί ότι ένα επίσημα αναγνωρισμένο κόμμα θα αποτελέσει στήριγμα στον αγώνα του. Δεν είναι τόσο ριζοσπάστες ώστε να μπουν σε κάποια άτυπη αριστερή ομάδα. Εκτιμώ ότι από τη στιγμή που θα πάρουμε την επίσημη άδεια, ακόμα περισσότεροι θα γίνουν μέλη του κόμματος μας και σύντομα θα αντικαταστήσουμε το Ταγκάμο στην πολιτική ζωή της χώρας.
Ποια είναι όμως η παρέμβασή σας στο κοινωνικό πεδίο, στα κινήματα, την Ταχρίρ, τις απεργίες;
Όλα τα αριστερά πολιτικά κόμματα (όπως εμείς ή το Δημοκρατικό Εργατικό Κόμμα) δουλεύουν για την ενίσχυση των απεργιών. Εργάζονται επίσης πολύ σκληρά για την οικοδόμηση ανεξάρτητων εργατικών συνδικάτων. Γενικά μιλώντας η κοινωνική μας στρατηγική έχει δύο άξονες. Ο πρώτος είναι το εργατικό κίνημα και οι απεργίες. Ο δεύτερος είναι οι συμμαχίες της νεολαίας. Είμαστε η μόνη πολιτική δύναμη που έχει στενές σχέσεις με τα κινήματα της νεολαίας, γιατί δεν παίζουμε το πολιτικό παιχνίδι με τους παραδοσιακούς όρους. Δεν προσπαθούμε δηλαδή να προσεταιριστούμε τις μεγάλες οικογένειες, τις φυλές και τους κομματάρχες.
