του Ηρακλή Λογοθέτη
Λιγάκι χαμένα πρέπει να τα ’χουν οι ιθύνοντες του υπουργείου Πολιτισμού αφού, από την πρεμούρα τους να ψαλιδίσουν τον Προϋπολογισμό και να περικόψουν τις δαπάνες των φορέων του, κάνουν ό,τι τους κατέβει και χωρίς κανέναν μπούσουλα. Έτσι αποφάσισαν να εντάξουν κάποιες από τις δραστηριότητες του προσφάτως καταργηθέντος Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) στο Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού (ΕΙΠ) ενώ προηγήθηκε η απορρόφηση από το ίδιο Ίδρυμα του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών. Μα το κέντρο των Δελφών, όπως προκύπτει από το σκεπτικό της ιδρύσεώς του, είναι μία μήτρα υποδοχής σύγχρονων ιδεών από τον χώρο του πνεύματος και της τέχνης και του γόνιμου συσχετισμού τους με τα φανερώματα της ελληνικής δημιουργικής σκέψης, ενώ το ΕΙΠ κεντρικός φορέας άσκησης πολιτιστικής διπλωματίας σε διεθνές επίπεδο. Περισσότερο παράδοξη, εντούτοις, είναι η ένταξη του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου στο ΕΙΠ, διότι αναρωτιέται κανείς τι δουλειά έχει το ΕΚΕΒΙ που υποτίθεται ότι είναι αρμόδιο για τη χάραξη μιας ενιαίας πολιτικής βιβλίου σε εθνικό επίπεδο μ’ έναν φορέα πολιτιστικής διπλωματίας που θα ’πρεπε ν’ ανήκει, μάλλον, στο υπουργείο Εξωτερικών παρά στο υπουργείο Πολιτισμού. Συμπεραίνω, λοιπόν, ότι απλώς θεώρησαν το ΕΚΕΒΙ ορφανό και είπαν να το στεγάσουν, προχείρως, όπου να ’ναι. Διότι, αν υπήρχε κάποια λογική στην ενέργεια, θα έπρεπε κατ’ επέκτασιν να στεγάσουν στο ΕΙΠ και τις υπόλοιπες τέχνες, το θέατρο, τον κινηματογράφο, τα εικαστικά…
Περισσότερο απολαυστική, όμως, είναι η κρυφή ιδεολογική διαμάχη που βρίσκεται πίσω από την επικείμενη, όπως δήλωσαν οι αρμόδιοι του υπουργείου Πολιτισμού, μετονομασία του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού σε Ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού – όπως δηλαδή λεγόταν και παλιότερα. Τότε δεν ήταν ντροπή να μιλάς για ελληνικό πολιτισμό, όπως γενικά, παγκοσμίως, δεν θεωρείται ντροπή να χαρακτηρίζεις ένα πολιτισμό με τον επιθετικό προσδιορισμό του έθνους που τον γεννά ή έστω, στη χειρότερη περίπτωση, τον διαχειρίζεται κληρονομικά. Έτσι μιλάμε άνετα για τους πολιτισμούς των Ετρούσκων, των Εσκιμώων ή των Ινδιάνων της προκολομβιανής Αμερικής και αναφερόμαστε εντελώς φυσικά στον ιταλικό, τον κινέζικο ή τον ινδικό πολιτισμό, χωρίς να θεωρούμε ότι εξάπτουμε τους αντίστοιχους εθνικισμούς. Μετά όμως επικράτησαν στο ΠΑΣΟΚ οι εκσυγχρονιστικές τάσεις που βρήκαν την πιο λαμπρή τους έκφραση διά στόματος Ρεπούση και Δραγώνα, με τα ανάλογα εθνοφοβικά συμπτώματα. Τότε θεωρήθηκε πως το να μιλάς για ελληνικό πολιτισμό είναι πολύ βαρύ, βρε παιδί μου, πολύ παρελθοντικό… και εντέλει ακραιφνώς εθνικιστικό. Οπότε, για να απαλύνουν αυτή τη χροιά, μετονόμασαν το Ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού σε Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού – που δηλώνει (τι να κάνουμε;) ιδιοχρησία μεν, άντε και προέλευση κρατική, όχι όμως και την καταραμένη την ταυτότητα… Τώρα πάλι οι άνθρωποι του Σαμαρά, που ως γνωστόν χύνουν το αίμα τους ως άλλοι μαραθωνομάχοι για την εθνική ανεξαρτησία και την περηφάνια της Ελλάδας, έρχονται να πάρουν τη ρεβάνς και μετονομάζουν ξανά το άγευστο Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού σε πατριωτικά τονωμένο Ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού… Και ο τραγέλαφος έπεται σε πολλές συνέχειες, μέχρι τουλάχιστον να δώσει κάποιους καρπούς η σοβαρή συζήτηση (που έχει ήδη αρχίσει) για τον αν δικαιούται ένα σύγχρονο έθνος να φέρει ονομαστικώς τον πολιτισμό του και τι σόι πράμα μπορεί να είναι ένας τέτοιος πολιτισμός.
