Διαφωνεί για τη θέση του σταθμού συμπίεσης, «ξεχνά» τις μελέτες για την όδευση
του Αθανάσιου Μπόικου
Πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στην έδρα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, σύσκεψη της πολιτικής ηγεσίας της περιφέρειας (Τζιτζικώστας-Μωυσιάδης-Παπάς) και ανώτερων στελεχών της κοινοπραξίας ΤΑΡ (Trans Adriatic Pipeline) με επικεφαλής τον διευθυντή της ΤΑΡ για την Ελλάδα, Rikard Skoufias. Θέμα της σύσκεψης ήταν η μεταφορά του σταθμού συμπίεσης από τη θέση που προβλέπουν οι μελέτες (μεταξύ Νεοχωρίου και Νέου Σκοπού Σερρών) σε άλλη, μακριά από κατοικημένες περιοχές.
Σε δηλώσεις του ο κ. Μωυσιάδης ανέφερε: «Και μόνο η αυξημένη ανησυχία του κόσμου μάς υποχρεώνει και μάς δεσμεύει να μην αποδεχτούμε την υφιστάμενη θέση του σταθμού συμπίεσης». Σωστά. Μόνο που η ανησυχία του κόσμου δεν αναφέρεται αποκλειστικά στη θέση του σταθμού συμπίεσης αλλά και στην όλη χάραξη-όδευση του αγωγού. Υπενθυμίζω πως υπάρχουν δύο αποφάσεις Δημοτικών Συμβουλίων (Σερρών και Εμ. Παπά) που ζητούν αλλαγή όδευσης του αγωγού, σύμφωνα με την εναλλακτική πρόταση των παραρτημάτων ΓΕΩΤΕΕ και ΤΕΕ Αν. Μακεδονίας. Κατά την πρόταση αυτή ο αγωγός διέρχεται παράλληλα της Εγνατίας Οδού (κατά μήκος του όρους Συμβόλου), αποφεύγοντας καλλιεργούμενες εκτάσεις υψηλής παραγωγικότητας.
Η εναλλακτική αυτή πρόταση, τεκμηριωμένη με επιστημονική επάρκεια από δύο θεσμοθετημένα συμβουλευτικά όργανα της πολιτείας, συνιστά και βασικό αίτημα των κινήσεων πολιτών, που έχουν εκδηλωθεί -και συνεχίζουν να εκδηλώνονται- στις περιοχές διέλευσης του αγωγού (Θράκη, Ανατολική/Κεντρική/Δυτική Μακεδονία).
Επιλεκτική ευαισθησία
Τίθεται τώρα το εξής ερώτημα: Αν, κατά τη συλλογιστική του κ. Μωυσιάδη, και «μόνο η ανησυχία του κόσμου» δεσμεύει την Περιφέρεια να απορρίψει την προτεινόμενη από την κοινοπραξία θέση του σταθμού συμπίεσης, γιατί δεν συμβαίνει το ίδιο και για την όδευση του αγωγού; Γιατί «ξεχάστηκε» τόσο εύκολα αυτό το σκέλος του αιτήματος των πολιτών και των επιστημονικών οργάνων;
Μήπως πρέπει οι λεγόμενες τοπικές κοινωνίες να δεχτούν ως δεδομένο την όδευση του αγωγού από την πεδιάδα των Σερρών και να «ευχαριστήσουν» την Περιφέρεια που διαπραγματεύεται με τον ΤΑΡ την απομάκρυνση του σταθμού συμπίεσης; Και τότε ποιο είναι το νόημα της φράσης «κοινωνική συναίνεση»; Συνεχίζοντας την ομιλία του ο κ. Μωυσιάδης είπε: «Όσον αφορά την υπόλοιπη πορεία του έργου … το μόνο θέμα που εγείρεται (από ποιον ακριβώς;) είναι οικονομικό και το οποίο μπορεί να διευθετηθεί μέσω διαπραγμάτευσης μεταξύ ιδιοκτητών των γεωργικών εκτάσεων από τις οποίες θα περάσει ο αγωγός, και της κοινοπραξίας»!
Δεν υφίσταται, λοιπόν, κανένα απολύτως θέμα εκτός από το ύψος των αποζημιώσεων. Και με ποιο τρόπο μπορούν οι μεμονωμένοι αγρότες (ως άτομα-ιδιώτες) να προβλέψουν ή να προσδιορίσουν τις ζημίες που θα υποστούν οι καλλιέργειές τους, τόσο κατά τη διάρκεια της κατασκευής όσο και της λειτουργίας του έργου; Με ποια τεχνογνωσία και με ποιες τεχνικές θα το πετύχουν, μόνοι και αβοήθητοι από την πολιτεία; Και, παραπέρα: Για τις ζημίες αυτές δεν (πρέπει να) έχουν λόγο τα πολιτικά όργανα; (Δημοτικά Συμβούλια και Περιφέρεια). Οι συνολικές αρνητικές επιπτώσεις στον πρωτογενή τομέα της αγροτικής παραγωγής δεν συνιστούν αντικείμενο και αρμοδιότητα των οργάνων αυτών; Αυτά θα τα «βρουν» μεταξύ τους το κάθε άτομο-αγρότης και ο ΤΑΡ;
Ειδικό νομικό καθεστώς
Παρουσιάζεται εδώ με ενάργεια μια στάση νεοφιλελεύθερης καθαρά έμπνευσης, κατά την οποία ζητήματα πολιτικών επιλογών και αποφάσεων «αποδεσμεύονται» από το πλαίσιο θεσμικής ευθύνης των πολιτικών οργάνων και εμφανίζονται σαν υποθέσεις ατομικών συμβάσεων και συμφωνιών μεταξύ ιδιωτών. Αν, μάλιστα, λάβουμε υπ’ όψιν ότι οι δύο πλευρές που έρχονται σε συμφωνία –μεμονωμένοι αγρότες, χωρίς γνώσεις και εφόδια για να κρίνουν τα δεδομένα, από τη μια και μια πανίσχυρη κοινοπραξία από την άλλη– είναι εντελώς ανισοβαρείς, εύκολα καταλαβαίνουμε υπέρ ποιας πλευράς θα κλίνει η συμφωνία.
Για τον κ. αντιπεριφερειάρχη, όμως, αυτό είναι «το μόνο θέμα», αυτός και μοναδικός τρόπος.
Όπως, κατά την ίδια λογική, εναπόκειται στην κρίση ή τον «πατριωτισμό» κάθε ξεχωριστού πολίτη να συζητήσει και να διαπραγματευτεί ατομικά με την κοινοπραξία το ζήτημα του ειδικού νομικού καθεστώτος, που η κυβέρνηση τής έχει παραχωρήσει καθ’ όλο το μήκος και πλάτος όδευσης του αγωγού από την Ελλάδα, όπου δεν ισχύει η ελληνική νομοθεσία. Μπορεί, για παράδειγμα, επόπτης εργασίας της ελληνικής Δημοκρατίας να ελέγχει την τήρηση της εργατικής νομοθεσίας στις «εγκαταστάσεις φιλοξενίας εργαζομένων», που προβλέπεται να στηθούν στα εργοτάξια του ΤΑΡ κατά τη διάρκεια κατασκευής του αγωγού; Τι έχουν να πουν επ’ αυτού οι αρμόδιοι της Περιφέρειας Κ. Μακεδονίας; Ή μήπως και αυτό δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητές τους;
Ο περιφερειάρχης, μάλιστα, δήλωσε σχετικά: «Ζητήσαμε από την εταιρία, όλες οι προσλήψεις να προέλθουν από κατοίκους της περιοχής». Στο ρεπορτάζ δεν αναφέρεται η απάντηση της εταιρίας. Και δεν χρειάζεται. Διότι η απάντηση έχει δοθεί εδώ και καιρό με τον πλέον επίσημο τρόπο στη Μελέτη Περιβαλλοντικών & Κοινωνικών Επιπτώσεων (ΜΠΚΕ-Ιούνιος 2013) και στην ΄Εκθεση Οριοθέτησης Περιεχομένου της ΜΠΚΕ, που προηγήθηκε (Νοέμβριος 2012). Από την Έκθεση Οριοθέτησης Περιεχομένου ΜΠΚΕ προκύπτει πως είναι πολύ αμφίβολο αν οι εργαζόμενοι θα προέρχονται από τις περιοχές διέλευσης του αγωγού (Βόρεια Ελλάδα). Στην Έκθεση αναφέρονται «περιορισμένα εθνικά οικονομικά οφέλη, εξαιτίας της απασχόλησης ή προμήθειας του εξειδικευμένου προσωπικού ή του εξοπλισμού, που δεν είναι διαθέσιμα σε αυτές τις περιοχές»! (σελ. 118).
Στο δε φάκελο 004 GPL00-ASP-642-Y-TAE-0047 της ΜΠΚΕ διαβάζουμε:
«Το εργατικό δυναμικό των κατασκευαστικών εργασιών, κατά πάσα πιθανότητα, θα αποτελείται από Έλληνες και ξένους εργάτες. Για την κατασκευή θα απαιτηθεί σε μεγάλο βαθμό ένα καταρτισμένο και εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Είναι πιθανό, επομένως, η ζήτηση για ανειδίκευτο εργατικό δυναμικό σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο κατά μήκος όδευσης να είναι σχετικά χαμηλή… Η ΤΑΡ AG θα ενθαρρύνει τους εργολάβους να προμηθευτούν αγαθά και υπηρεσίες από τοπικούς προμηθευτές και να παρέχουν ευκαιρίες πρόσληψης» (σελ. 55)
Στη σελ. 64 αναφέρεται «… εισροή εργατικού δυναμικού στην περιοχή του έργου, που θα αποτελείται από έως και 2.700, ξένους και Έλληνες. Με βάση την εμπειρία από παρόμοια έργα, υπολογίζεται ότι το 20%-30% του εργατικού δυναμικού θα είναι Έλληνες ανειδίκευτοι εργάτες. Ως εκ τούτου, μόνο ένα μικρό ποσοστό του εργατικού δυναμικού θα προσληφθεί σε τοπικό επίπεδο από την περιοχή του έργου».
Επίσης, στη σελ. 67 του ίδιου φακέλου διαβάζουμε: «Ανάλογα με τα αποτελέσματα του διαγωνισμού επιλογής εργολάβου, είναι πιθανό οι εργαζόμενοι να προέρχονται από διάφορες περιοχές του κόσμου».
Όλα τα κλειδιά στην κοινοπραξία
Όσο για την τύχη των εν γένει αντιδράσεων των «τοπικών κοινωνιών», αποκαλυπτική είναι η απάντηση του ΥΠΕΚΑ σε σχετική ερώτηση βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ: «Αν … από τη διαδικασία διαβούλευσης με το κοινό και τις συναρμόδιες Υπηρεσίες τεθούν ζητήματα σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις κατά μήκος της προτεινόμενης όδευσης, τα οποία δεν αντιμετωπίζονται από τη ΜΠΕ του έργου, θα τεθούν υπόψη του φορέα του έργου, ώστε να γίνουν οι απαραίτητες τροποποιήσεις στο μέτρο που είναι τεχνικά εφικτό» (Γεν. Δ/νση Περ/ντος-ΕΥΠΕ, 3-10-2013, αρ. πρωτ. 170734)
Η εναλλακτική πρόταση όδευσης του αγωγού ΤΑΡ, που κατατέθηκε από το ΤΕΕ και ΓΕΩΤΕΕ Αν. Μακεδονίας, είναι, σαφώς, «τεχνικά εφικτή». Γιατί, άραγε, δεν υιοθετείται από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας; Ερώτημα μάλλον ρητορικό, αφού από την απάντηση του ΥΠΕΚΑ φαίνεται ότι η κεντρική κυβέρνηση έχει παραχωρήσει στην κοινοπραξία του ΤΑΡ και τα κλειδιά και τις κλειδαρότρυπες για την υλοποίηση του έργου.
Ποιον κοροϊδεύετε, κύριοι; Ερώτημα κάθε άλλο παρά ρητορικό…
