Από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ανακοινώθηκαν στοιχεία για τη διαγενεακή επαγγελματική κινητικότητα που αφορούν τα έτη 2005 και 2011. «Σκοπός της έρευνας», σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, «είναι η διερεύνηση του κατά πόσο η κοινωνικοοικονομική κατάσταση και το επάγγελμα των γονέων, μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο φτώχειας και τον κοινωνικό αποκλεισμό κατά την ενηλικίωση».
Η έρευνα έγινε στη βάση ερωτηματολογίου που «συμπληρώθηκε για τα μέλη των νοικοκυριών που έχουν γεννηθεί από το έτος 1951 μέχρι και το έτος 1985 (25 έως και 59 ετών) ενώ τα στοιχεία για το έτος 2005 για τα μέλη των νοικοκυριών που έχουν γεννηθεί από το έτος 1939 μέχρι και το έτος 1979 (25 έως και 65 ετών). Όλα τα ερωτήματα απαντήθηκαν για το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο ερωτώμενος ήταν 14 ετών, περίπου. Δηλαδή, το ερώτημα που αφορούσε την ασχολία (επάγγελμα) του πατέρα είχε διατυπωθεί ως εξής: – Ποια ήταν η κύρια ασχολία του πατέρα σας όταν ήσασταν 14 ετών (περίπου);».
Οι βασικές διαπιστώσεις της έρευνας
1. Το πατρικό επάγγελμα που συγκεντρώνει το υψηλότερο ποσοστό (2005: 40,6% – 2011: 42,3%) συνεχιστών από τα παιδιά είναι αυτό του επαγγελματία. Αντίστοιχα είναι τα ποσοστά και για τη μητέρα επαγγελματία (2005: 42,5% – 2011: 46,4%). Τα παιδιά συνεχίζουν τη γονική επαγγελματική παράδοση «κληρονομώντας» και την αντίστοιχη πελατεία ή εκμεταλλευόμενα τις επαγγελματικές σχέσεις των γονέων τους (από τη δημοσιογραφία μέχρι την πολιτική).
2. Στη δεύτερη θέση, μετά τους επαγγελματίες, βρίσκεται το επάγγελμα του πατέρα που ασχολείται με την παροχή υπηρεσιών και τις πωλήσεις (2005: 19,2% – 2011: 24,2%) και στην τρίτη τα αγροτικά επαγγέλματα (γεωργός, κτηνοτρόφος, αλιέας, δασοκόμος) που ακολουθούνται από τα παιδιά σε ποσοστό 18,4% (2011) έναντι 23,6% (2005). Όσον αφορά στο επάγγελμα της μητέρας, στη δεύτερη θέση βρίσκονται τα αγροτικά επαγγέλματα (2005: 27,4% – 2011: 20,4%). Η μείωση του ποσοστού των παιδιών που ακολουθούν τα αγροτικά επαγγέλματα των γονιών τους, παρά την οικονομική κρίση, χρήζει περαιτέρω διερεύνησης.
3. Είναι εντυπωσιακό το ελάχιστο ποσοστό των παιδιών που ακολουθούν το επάγγελμα του πατέρα τους όταν αυτός εργάζεται στις ένοπλες δυνάμεις (2005: 6,1% – 2011: 1,4%). Στη δεύτερη θέση των πατρικών επαγγελμάτων με τους λιγότερους συνεχιστές είναι το επάγγελμα του ειδικευμένου εργάτη (2005: 13,4% – 2011: 10,5%). Όσον αφορά το μητρικό επάγγελμα με τους ελάχιστους συνεχιστές, αυτό είναι της ειδικευμένης εργάτριας (2005: 15,5% – 2011: 7,7%).
4. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, λόγω της μεγάλης ανεργίας, έχει η διαπίστωση της έρευνας ότι όταν ο πατέρας είναι μη εργαζόμενος, το ποσοστό των παιδιών που είναι επίσης μη εργαζόμενα είναι εξαιρετικά υψηλά (2005: 31,8% – 2011: 31,8%). Ανάλογα υψηλά είναι τα ποσοστά των μη εργαζόμενων παιδιών, όταν η μητέρα είναι μη εργαζόμενη (2005: 23,3% – 2011: 23,1%).
5. Τα μικρότερα ποσοστά μη εργαζόμενων παιδιών, σε σχέση με το πατρικό επάγγελμα, καταγράφονται όταν ο πατέρας εργάζεται στις «ένοπλες δυνάμεις» (2005: 6,1% – 2011: 1,4%) και όταν είναι διευθυντικό στέλεχος (2005: 7,9% – 2011: 8,6%). Αντίστοιχα, σε σχέση με το μητρικό επάγγελμα, τα μικρότερα ποσοστά καταγράφονται όταν η μητέρα εργάζεται στην παροχή υπηρεσιών και στις πωλήσεις (2005: 10,0% – 2011: 4,5%) και όταν είναι διευθυντικό στέλεχος (2005: 8,9% – 2011: 6,1%).
Η έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ για τη διαγενεακή επαγγελματική κινητικότητα είναι σημαντική γιατί επιβεβαιώνει τη βαρύτητα που εξακολουθεί να έχει το γονεϊκό επάγγελμα τόσο στον επαγγελματικό προσανατολισμό των παιδιών όσο και στην εξεύρεση εργασίας (είναι χαρακτηριστικά τα μικρά ποσοστά των μη εργαζομένων παιδιών όταν οι γονείς είναι διευθυντικά στελέχη). Για να υπάρχει πληρέστερη εικόνα θα πρέπει η σχετική έρευνα να συμπεριλάβει την εισοδηματική κατάσταση και το μορφωτικό επίπεδο γονέων και παιδιών.
Ερανιστής: Γιώργος Τοζίδης
