Μια μάχη που πρέπει να είναι διαρκής και πολύμορφη
Τη διετία 2005 – 2007 ένα σύνθημα δονούσε τα ελληνικά γήπεδα ποδοσφαίρου: «Μπαμπακίντα, πόσο κάνει, πόσο κάνει το CD του Χατζηγιάννη;».
Αφορούσε τον έγχρωμο Νιγηριανό ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού Αρούνα Μπαμπακίντα και οι περισσότεροι τότε το έβρισκαν ευφυές και αστείο. Βλέπετε ο ρατσισμός και η ξενοφοβία δεν είχαν μπει για τα καλά στην ημερήσια διάταξη, δεν ήταν αποδεκτά παρά από πολύ λίγους ή έστω έτσι φαινόταν. Το αβγό του φιδιού εκκολάφθηκε, όμως, και στα ελληνικά γήπεδα για να μην πούμε ότι για μεγάλο διάστημα αποτέλεσε την κύρια «φωλιά» ακροδεξιών και άλλων μορφωμάτων που χρησιμοποίησαν τον αθλητισμό για να αναπτυχθούν και να μεταδώσουν τις επικίνδυνες «ιδέες» τους στις νέες γενιές, δυστυχώς με την ανοχή και την απάθεια της Αριστεράς.
Κι αν το πρόβλημα στην Ελλάδα στις αρχές του 21ου αιώνα δεν ήταν τόσο έντονο όσο είναι σήμερα, στην υπόλοιπη Ευρώπη ήταν ιδιαίτερα αισθητό, χωρίς, πάντως, τα μέτρα να ξεφεύγουν από τα τυπικά υποκριτικά όρια ενός μικρού χρηματικού προστίμου για τις ομάδες των οποίων οι οπαδοί συμπεριφέρονταν ρατσιστικά.
Αρχή με την περίπτωση Ετό
Το 2006 ο Σαμουέλ Ετό, Νιγηριανός επιθετικός που τότε αγωνιζόταν στην Μπαρσελόνα (και σήμερα στην Τσέλσι), δέχτηκε χυδαία φραστική ρατσιστική επίθεση από οπαδούς της Σαραγόσα, οι οποίοι κάθε φορά που ακουμπούσε τη μπάλα έκαναν τις μαϊμούδες και κάποια στιγμή δεν άντεξε. Πήρε την απόφαση να αποχωρήσει από το γήπεδο. Τον συγκράτησε ο τότε προπονητής του Φρανκ Ράικαρτ (που επίσης δεν είναι λευκός), οι συμπαίκτες του αλλά και ο διαιτητής του αγώνα.
Όμως, είναι αλήθεια πως μετά από αυτό το επεισόδιο κάτι άρχισε να κινείται στην Ισπανία. Βέβαια η Ομοσπονδία δεν έδειξε διατεθειμένη να φερθεί σκληρά στη Σαραγόσα. Μόλις 9.000 ευρώ ήταν το χρηματικό πρόστιμο που της επιβλήθηκε, ενώ ένα χρόνο πριν, όταν ο τότε Ομοσπονδιακός προπονητής Λουίς Αραγονές προσέβαλε με ρατσιστικές δηλώσεις τον Τιερί Ανρί αρκέστηκε σε μια απλή επίπληξη. Παρ’ όλα αυτά, η συνέντευξη που παραχώρησε ο Σαμουέλ Ετό στο CNN έκανε αίσθηση στην παγκόσμια αθλητική κοινότητα και αποτέλεσε την κύρια αφορμή για την Uefa να δράσει ενάντια στο ρατσισμό βλέποντας πάνω απ όλα πως θίγεται το προϊόν. Ο Σαμού είπε τότε πως δεν θα πρέπει να περιμένουμε να δολοφονηθεί κάποιος έγχρωμος ποδοσφαιριστής για να ληφθούν μέτρα και πως καθήκον της παγκόσμιας ποδοσφαιρικής κοινότητας είναι να κρατήσει έξω από τα γήπεδα κάθε ρατσιστική συμπεριφορά.
Πρόσθεσε, επίσης, πως για να προστατεύσει την οικογένειά του δεν την παίρνει μαζί του στο γήπεδο για να παρακολουθεί τα παιχνίδια που ο ίδιος αγωνίζεται.
Καμπάνια και δράσεις
Από τότε, πολύ νερό κύλησε στο αυλάκι, πολλά πράγματα έγιναν σε σωστή κατεύθυνση, όχι τόσο στον τομέα της καταστολής όσο της πρόληψης.
Η καμπάνια RESPECT της Uefa που αφορά μεταξύ άλλων και τις δύο κορυφαίες ανδρικές διασυλλογικές διοργανώσεις (Champions League και Europa League), με την αναγραφή της λέξης στα μανίκια των στολών των ομάδων που συμμετέχουν, αλλά και μια σειρά διαφημιστικών σποτ που προβάλλονται στα ημίχρονα των αγώνων με τη συμμετοχή διάσημων ποδοσφαιριστών, ποδοσφαιριστριών, προπονητών και διαιτητών είναι βήματα σε θετική κατεύθυνση και αφορούν συνολικά τον σεβασμό στη διαφορετικότητα.
Ωστόσο, αυτή είναι η βιτρίνα. Σημαντική μεν, αφού αφορά κορυφαία αθλητικά γεγονότα για τα οποία το ενδιαφέρον των φιλάθλων είναι μεγάλο, όμως σε καμιά περίπτωση αυτό δεν θα πρέπει να αποτελεί το άλλοθι προκειμένου να μην υπάρχουν άλλες δράσεις.
Πιο σημαντικές ίσως είναι οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουν εθνικές ομοσπονδίες, οι ίδιοι οι σύλλογοι αλλά και δίκτυα, όπως το Fare. Το Fare ιδρύθηκε το 1999. Είναι ένα δίκτυο που αποτελείται από μειονότητες, οπαδικούς συνδέσμους, ΜΚΟ, ερασιτεχνικές ομάδες ποδοσφαίρου και ακτιβιστές που συνεργάζονται σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο και στόχο έχουν την συνένωση όλων όσων θέλουν να καταπολεμήσουν το ρατσισμό στον χώρο του ποδοσφαίρου. Οι γενικοί σκοποί του Fare είναι: Η προώθηση της πάλης εναντίον του ρατσισμού σε όλα τα επίπεδα του ποδοσφαίρου στην Ευρώπη. Η χρησιμοποίηση της δημοτικότητας του ποδοσφαίρου προκειμένου να καταπολεμηθεί ο ρατσισμός και σε κοινωνικό επίπεδό. Η δημιουργία πανεθνικών δικτύων με στόχο την αλληλοβοήθεια και την ανταλλαγή εμπειριών και η ανάληψη πρωτοβουλιών (καμπάνιες) για την παντός είδους στήριξη κοινωνικά περιθωριοποιημένων ομάδων.
Μία ποδοσφαιρική ομοσπονδία που βλέπει πολύ σοβαρά το πρόβλημα της ρατσιστικής βίας, είναι η αγγλική, η οποία «τρέχει» καμπάνια για την καταγγελία περιστατικών ρατσιστικής βίας
Τα 4 φιλμάκια που έχουν τίτλο Καταγγείλτε τον ρατσισμό, έχουν ως στόχο τα περιστατικά ρατσιστικής βίας να καταγγέλλονται και να δώσει θάρρος σε όσους έχουν ή νιώθουν ότι έχουν πέσει θύματά του. Το μέλος της Ομοσπονδίας, Χέδερ Ράμπατς, δήλωσε σχετικά: «Ξέρουμε πολύ καλά ότι αποτελεί μεγάλο πρόβλημα το γεγονός ότι από τα περιστατικά που λαμβάνουν χώρα, μόνο λίγα φτάνουν στην δικαιοσύνη. Θέλουμε να δείξουμε ότι αυτό πρέπει ν’ αλλάξει άρδην και να πείσουμε τον κόσμο ότι το να κάνει καταγγελία είναι κάτι απλό». Μέσα από αυτά τα φιλμάκια, περιγράφεται πώς και οι φίλαθλοι αλλά και όποιος αντιληφθεί τέτοιου τύπου κρούσματα, μπορεί να κάνει την καταγγελία και σε επαγγελματικό και σε ερασιτεχνικό επίπεδο.
Οι δύο πρώην διεθνείς της Εθνικής Αγγλίας, Ντίον Ντάμπλιν και Γκρέιαμ Λε Σω, πρωταγωνιστούν στα σποτάκια. Η καμπάνια γίνεται σε συνεργασία με τον οργανισμό υπέρ της ισότητας «Kick It Out», που έφτιαξε και εφαρμογή κινητών τηλεφώνων με την οποία παίκτες και οπαδοί μπορούν κατευθείαν ν’ αναφέρουν ρατσιστικά περιστατικά.
Καθημερινή μάχη
Σε επίπεδο συλλόγων υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα που συμβαίνουν και που ξεφεύγουν απ την απλή περιφορά ενός πανό κατά της βίας πριν την έναρξη των αγώνων.
Ένας σύλλογος που εδώ και χρόνια δραστηριοποιείται ενάντια στον ρατσισμό, είναι το FC Barcelona. Πριν από 3 χρόνια «έτρεξε» μια πολύ ενδιαφέρουσα καμπάνια με την παραγωγή και την προβολή μέσω του Barca TV βίντεο στο οποίο οι Μέσι, Κεϊτά και Πικέ, γράφουν πολύχρωμα συνθήματα σε τοίχο ενάντια στη βία και τον ρατσισμό. Όμως ο ρατσισμός δεν νικιέται μόνο με βίντεο και διαφημιστικές καμπάνιες. Ίσως η πιο αποτελεσματική μάχη εναντίον του να έχει να κάνει με αυτό που εξομολογήθηκε ο Ζεράρντ Πικέ στον Νίκο Μάλλιαρη, παλαίμαχο ποδοσφαιριστή, μέλος της Μπαρσελόνα και υπεύθυνο ποδοσφαίρου του τμήματος Αθλητισμού του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος βρέθηκε πρόσφατα ως επίσημος προσκεκλημένος του συλλόγου στο Καμπ Νόου για την αναμέτρηση με τη Μάντσεστερ Σίτι στο πλαίσιο του Τσάμπιονς Λιγκ. «Εμείς από μικρά παιδιά μέσα στη Μασία έχουμε μάθει να συνυπάρχουμε με άλλους, ανεξαρτήτως χρώματος, γλώσσας και θρησκεύματος. Το ίδιο βιώνουμε και στην πρώτη ομάδα», τόνισε χαρακτηριστικά.
Εκεί βρίσκεται η ουσία του θέματος. Η μάχη ενάντια στο ρατσισμό πρέπει να αποτελεί κομμάτι της καθημερινότητάς μας, διαρκές μάθημα ζωής για τα παιδιά μας και τους μικρούς αθλητές.
Νίκος Καραμάνος
