Η διάλυση του πολιτικού σκηνικού και η ανασύσταση του πολιτικού συστήματος
Του Γιώργου Παπαϊωάννου
Ο πολυκερματισμός στο πολιτικό σκηνικό συνεχίζεται και η κινητικότητα εντείνεται. Διασπάσεις, διχασμοί και ανασυνθέσεις, πρωτοβουλίες και εξαγγελίες κομμάτων και συνεργασιών, δυστοκία για πιο μόνιμες λύσεις. Η εικόνα έχει σπάσει σε μικρά κομμάτια αλλά το παζλ δεν μπορεί να σχηματιστεί ξανά εύκολα.
Διεργασίες στη Δεξιά
Ο παραδοσιακός χώρος της Δεξιάς ζει ακόμα τις συνέπειες του οικονομικού και κοινωνικού σοκ που έχουν υποστεί τα μεσαία στρώματα και της μετακίνησης της Ν.Δ. στην κυβέρνηση και το μνημονιακό χώρο. Οι Ανεξάρτητοι Έλληνες που εμφανίστηκαν σαν άμεση απάντηση σε αυτή τη στροφή, αποσπώντας υψηλά ποσοστά στις εκλογές του 2012, προχωρούν από τότε με έντονους κλυδωνισμούς στο εσωτερικό τους, αντιμετωπίζοντας επιθέσεις, εξαγορές και αποσκίρτηση βουλευτών.
Ο πρόσφατα διαγραφείς από τη Ν.Δ. βουλευτής Β. Πολύδωρας ανακοίνωσε προχθές την ίδρυση του νέου κόμματος Ένωση για την Πατρίδα και τον Λαό. Στο νέο φορέα προσχώρησε και η Νέα Μέρα, κόμμα του Χρ. Ζώη που είχε αποχωρήσει από τους Αν.Ελ. Στο μεταξύ ο Ν. Νικολόπουλος, που ίδρυσε τον περασμένο Μάιο το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα, αφού είχε εγκαταλείψει τη Ν.Δ. αμέσως μετά την εκλογή του, ανακοίνωσε ήδη ότι θα κατέβει για περιφερειάρχης Αττικής αλλά φαίνεται να συμμετέχει σε διεργασίες με άλλους δεξιούς παράγοντες. Τέλος, ο Γ. Καρατζαφέρης υπολογίζει να επιστρέψει στα πράγματα δίνοντας τη μάχη των Ευρωεκλογών από τη θέση του επικεφαλής του ψηφοδελτίου του ΛΑΟΣ.
Βέβαια, πιο σημαντικές είναι οι εξελίξεις στο εσωτερικό της Ν.Δ. όπου οι αντιπαραθέσεις των (άτυπων) συνιστωσών συνεχίζονται. Στελέχη του καραμανλικού και του μητσοτακικού στρατοπέδου φαίνεται ότι θα δώσουν το παρόν σε ορισμένους Δήμους και Περιφέρειες αλλά όλοι ετοιμάζονται για την επόμενη μέρα.
Η Χρυσή Αυγή, εκμεταλλευόμενη και τη δολοφονία δύο μελών της, έχει σιγά-σιγά επιστρέψει στα δημοσκοπικά νούμερα που είχε πριν τη δολοφονία του Π. Φύσσα. Ετοιμάζεται κι αυτή για τις εκλογικές αναμετρήσεις του Μαΐου, σκαρώνοντας και το προκάλυμμα της Εθνικής Αυγής για να αποφύγει ενδεχόμενες απαγορεύσεις. Πρόσφατα σενάρια που είδαν το φως της δημοσιότητας, την εμφανίζουν διχασμένη ανάμεσα σε δύο κέντρα, του Μιχαλολιάκου από τις φυλακές και του Κασιδιάρη που παραμένει ελεύθερος, ενώ άλλοι θεωρούν ότι η μη σύλληψη του τελευταίου δεν είναι τυχαία αλλά δρομολογήθηκε για να οξύνει τις αντιθέσεις στο εσωτερικό της.
Κεντροαριστερές ανακατατάξεις
Ακόμα μεγαλύτερες είναι οι αναταράξεις στο χώρο της λεγόμενης Κεντροαριστεράς. Τα μεγάλα ζητούμενα, η διάσωση του ΠΑΣΟΚ αλλά και ο επαναπατρισμός των ψηφοφόρων που έχουν μετακινηθεί σε άλλους χώρους, δεν συμβιβάζονται εύκολα.
Η κίνηση των 58 προχωράει προς το μετασχηματισμό της σε Δημοκρατική Προοδευτική Παράταξη και ετοιμάζεται για τις Ευρωεκλογές. Επίδικο αντιπαραθέσεων είναι αν η νέα κίνηση θα «απορροφήσει» το ΠΑΣΟΚ ή θα πιάσουν τόπο οι υπενθυμίσεις του Βενιζέλου ότι παραμένει το μεγαλύτερο κόμμα του χώρου και δεν μπορεί να αγνοείται. Οι διεργασίες αυτές διχάζουν το χώρο της ΔΗΜΑΡ. Η πλειοψηφία, υπό τον Φ. Κουβέλη, έχει απορρίψει τη συμμετοχή στην κίνηση των 58 αλλά μια σειρά στελέχη (Ψαριανός, Λυκούδης κ.λπ.) παίρνουν μέρος στις πρωτοβουλίες της αλλά και αποστάσεις από τον πρόεδρο του κόμματος, όπως και από κάθε σκέψη για σύμπλευση με το «λαϊκιστικό» ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμα, πρόσφατη είναι η περίπτωση της Αριστερής Μεταρρυθμιστικής Κίνησης μελών, φίλων και ψηφοφόρων της ΔΗΜΑΡ που ευθέως διαφοροποιούνται από την ηγεσία και προαναγγέλλουν ανοιχτά ότι θα στηρίξουν το σχήμα που θα δημιουργήσουν οι 58 στις Ευρωεκλογές. Την ίδια στιγμή, η προσπάθεια του Φ. Κουβέλη να εμφανίσει κι εκείνος έναν κεντροαριστερό πόλο γύρω από το κόμμα του έχει και άλλες απώλειες όπως η μετακίνηση του Α. Λοβέρδου προς τους 58 αλλά κοντά στο «μέτωπο» της ΔΗΜΑΡ εμφανίζονται άλλοι πασοκογενείς παράγοντες (Μπεγλίτης, Καστανίδης, Μανίκας, Σταυρακάκης).
Μην ξεχνάμε, ακόμα, ότι κι άλλα κομματίδια ή κόμματα έχουν εμφανιστεί γύρω από παράγοντες του παλιού ΠΑΣΟΚ, όπως οι Τζουμάκας με το Σοσιαλιστικό Κόμμα και Κατσανέβας με τη Δραχμή 5 Αστέρων, ενώ δύο ακόμα σχηματισμοί (Κοινωνία Πρώτα των Παραστατίδη, Βουδούρη, Μουτσινά και Κοινωνική Συμφωνία της Λ. Κατσέλη) κινούνται περισσότερο προς τον ευρύτερο χώρο του ΣΥΡΙΖΑ.
Μεγάλα προβλήματα και στους Οικολόγους
Η τοποθέτηση του Β. Πισσία στη θέση του επικεφαλής για τις Ευρωεκλογές φαίνεται να έχει οξύνει την ήδη τεταμμένη κατάσταση. Πρόσφατα ο ευρωβουλευτής Ν. Χρυσόγελος παραιτήθηκε από την ευρωλίστα καταγγέλλοντας μεθοδεύσεις και μηχανισμούς και καλώντας τον Ντ. Κον Μπετίτ να στηρίξει την προσπάθεια για μια άλλη πράσινη λίστα, ενώ μόλις χθες ανακοινώθηκε και η παραίτηση του πρώην ευρωβουλευτή Μ. Τρεμόπουλου.
Αναταράξεις στον ΣΥΡΙΖΑ
Την ίδια στιγμή, στον ΣΥΡΙΖΑ αναταράξεις προκάλεσε η επιλογή των προσώπων που θα είναι υποψήφιοι για τις περιφέρειες στις επικείμενες αυτοδιοικητικές εκλογές. Οι αντιφάσεις και τα κενά στην πολιτική συμμαχιών και συνεργασιών δυναμιτίζονται από τα προβλήματα στη λειτουργία και τις ελλιπείς διαδικασίες. Η λεγόμενη πλειοψηφία δεν φαίνεται να μπορεί να συγκροτηθεί με μια πιο στέρεη πολιτική συμφωνία για το πως πρέπει να κινηθεί το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ενώ η Αριστερή Πλατφόρμα φαίνεται, επιλέγοντας κάθε φορά κάποιο σημείο αιχμής, να προσπαθεί να κερδίσει πόντους στον εσωτερικό συσχετισμό. Από την άλλη, η πορεία του Π. Τατσόπουλου δείχνει ότι δεν είναι στη σφαίρα της συνωμοσιολογίας οι απόπειρες να υπάρξουν αποσκιρτήσεις από το «λαϊκισμό» στο «ρεαλισμό». Στο ΚΚΕ, τέλος, φαίνεται ότι επικρατεί τάξη και ηρεμία…
Παλιές και νέες εποχές
Από μια επιφανειακή άποψη, ο κατακερματισμός στους χώρους της Δεξιάς, Κεντροδεξιάς και Κεντροαριστεράς θυμίζει το πολιτικό σκηνικό πριν τη δεκαετία του 60. Τότε που κάθε πολιτευτής ίδρυε το δικό του κόμμα και οι μεγάλες πολιτικές παρατάξεις ήταν διασπασμένες σε δεκάδες καπετανάτα και φατρίες. Με έξωθεν πιέσεις, οδηγήθηκε σε συσπείρωση η Δεξιά υπό τον Καραμανλή, ενώ αντίστοιχη ήταν και η προσπάθεια να οδηγηθούν σε συνεννόηση οι βενιζελογενείς και άλλοι παράγοντες του Κέντρου ώστε να ανακοπεί η ανοδική πορεία της Αριστεράς και να συσπειρωθεί ο «δημοκρατικός κόσμος» γύρω από την Ένωση Κέντρου του Γ. Παπανδρέου.
Η κατάσταση, όμως, σήμερα έχει άλλα δεδομένα. Η είσοδος στην τροϊκανή εποχή είναι που δυναμίτισε το πολιτικό σκηνικό και συντάραξε το πολιτικό σύστημα της χώρας. Τα σύνορα ανάμεσα σε δεξιά, κέντρο και αριστερά παραβιάστηκαν με πολλούς τρόπους και η νέα εποχή έφερε νέα ζητήματα και δημιούργησε καινούριους διαχωρισμούς. Η αντιπαράθεση μνημόνιο-αντιμνημόνιο δίχασε μια σειρά χώρους και γέννησε διχασμούς και διασπάσεις.
Τώρα, το παιχνίδι γίνεται πιο χοντρό και οι διάφοροι παράγοντες ψάχνουν τη θέση τους σε νέες συνθέσεις. Η πραγματικότητα είναι ρευστή και ασταθής και αυτό οδηγεί σχεδόν όλους τους χώρους να δοκιμάζονται. Η ρευστοποίηση του πολιτικού σκηνικού είναι πιο δυνατή από τα κομματικά σύνορα που εύκολα πολλοί τα περνούν για να αναζητήσουν την τύχη τους σε νέες οσμώσεις και συμμαχίες.
Παράλληλα, γίνεται φανερό ότι αν ο διαχωρισμός σε μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς αρκούσε δύο χρόνια πριν για να ορίσει στρατόπεδα αλλά και να κερδίσει κοινωνικά «ακροατήρια», αυτό σήμερα δεν ισχύει. Αυτό είναι που κάνει και τον «Κανένα» να επιστρέφει δυναμικά. Μετά από τέσσερα χρόνια μνημονιακής καταστροφής, οι περισσότεροι διαισθάνονται ή καταλαβαίνουν ότι δεν αρκούν οι όρκοι καταδίκης του μνημονίου αλλά χρειάζονται νέες ιδέες, αξίες και προτάγματα διεξόδου για την κοινωνία και τη χώρα. Αυτή την ανάγκη αντιλαμβάνονται αλλά και διαστρέφουν, κυρίως όσοι γυρνάνε την κουτάλα της κεντροαριστερής ανασύνθεσης και εξαγγέλλουν το πέρασμα σε μια νέα εποχή. Ενώ, ταυτόχρονα, ο μπαμπούλας της Χρυσής Αυγής τροφοδοτεί και αυτός σενάρια συνεργασιών και συνασπισμών σε άλλη βάση.
Το ζητούμενο για την Αριστερά είναι τι έχει να προβάλει στον αντίποδα της επιχείρησης ανασύστασης του πολιτικού συστήματος, τη στιγμή που λαϊκή απαίτηση παραμένει το γκρέμισμά του. Τα τελευταία δείγματα δεν γεμίζουν αισιοδοξία. Μια αλλαγή προτεραιοτήτων, μια στροφή σε Πολιτικές ουσίας φαίνονται απαραίτητες προϋποθέσεις για μια άλλη πορεία.
