Αν θέλουμε να μη σβήσει η δικαιολογημένη χαρά. Του Σταύρου Γεωργά
Την επομένη των εκλογών του 2004, ο Κώστας Καραμανλής ήταν ο Θριαμβευτής και ο εκ του Πατρός εκπορευόμενος Γιώργος Β´ Παπανδρέου Γ´ είχε συντριβεί, υποτίθεται. Έτυχε τότε να διαβάσω, στην Ελευθεροτυπία, αν θυμάμαι καλά, ένα σχόλιο που υποστήριζε το αντίθετο! Το διέσωσα στο κομπιούτερ μου μαζί με άλλες παραδοξότητες και το ξαναθυμήθηκα τώρα, αρκετά αργά δηλαδή, αφού ήδη από το 2009 είχε αποδειχθεί πως ο εν λόγω σχολιαστής δεν παραδοξολογούσε εντέλει. Το παραθέτω σχεδόν στο σύνολό του δίχως να τον κατονομάζω, γιατί μπορεί να μη θέλει:
«Παρακολούθησα με προσοχή τα έγκυρα δελτία ειδήσεων, κατά το τελευταίο εικοσαήμερο της προεκλογικής περιόδου, γιατί νομίζω πως γενικά λειτουργούν σαν τα χαρακτικά του Escher… Θυμίζω πως αυτά τα χαρακτικά είναι κατ’ ουσίαν οπτικά παιγνίδια: Bλέπουμε, π.χ., ένα σμήνος λευκών πουλιών σε μαύρο φόντο. Aλλά αν κοιτάξουμε προσεκτικά το μαύρο φόντο, θα δούμε πως σχηματίζει το αρνητικό της εικόνας που αρχικά είδαμε: ένα πανομοιότυπο σμήνος μαύρων πουλιών σε λευκό φόντο… Kαθ’ όμοιο τρόπο, σ’ ένα δελτίο ειδήσεων, αυτά που παραλείπονται σχηματίζουν ξανά την κυρίαρχη εικόνα που βλέπουμε στην οθόνη. Aυτή τη φορά, μάλιστα, η κυρίαρχη εικόνα λέει την αλήθεια: Λέει πόσο ψεύτικη και θεμελιωμένη σε αποσιωπήσεις είναι. Λέει τι πρέπει να μας αφαιρεθεί για να γίνουμε σοβαροί ψηφοφόροι, στατιστικά σημαντικοί: Aποκαλύπτει το συντακτικό της – κι αποκαλύπτεται ως (εικονική) γλώσσα των λοβοτομημένων. […] Για να το διατυπώσουμε συνοπτικά: Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, η ιστορία, η κοινωνία, η μνήμη δεν ήσαν πια ούτε η βελόνα που ήσαν ώς χθες μέσα στα άχυρα των δελτίων. Aκόμη και οι προσομοιώσεις τους κρίθηκαν προσωρινά επικίνδυνες.
Aπ’ αυτό το κανάλι πέρασε ο λόγος της Nέας Eποχής, την οποία ευαγγελιζόταν ο κ. Γ. A. Παπανδρέου (υπέρ του οποίου δρούσαν τα δελτία), υποσχόμενος να συνδέσει χαρτόκουτα αστέγων, στρατόπεδα συγκέντρωσης προσφύγων και τον Άλλο Kόσμο, όπου εξοστρακίζονται οι αλλοδαποί, με το Internet: αυτές ήσαν οι προϋποθέσεις του. Eξού και ουδέποτε πίστεψα πως ο κ. Παπανδρέου εκφέρει λόγο ασύντακτο – ελλείψει, τάχα, εξοικείωσης με τα ελληνικά… H πενιχρή γλώσσα των SMS δεν φτιάχτηκε για να μιλιέται, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως είναι ασύντακτη. Kάθε άλλο! Kι ο κ. Παπανδρέου δυσκολευόταν, ναι, αλλά επειδή εκλήθη να εκφωνήσει (πρώτος, “πιλοτικά”) την κατασκευασμένη αποκλειστικά από υπαγορευμένες εικόνες γλώσσα που θα μιλάμε όλοι όταν μας καταντήσουν αφασικούς. Προσωρινά, δεν έπεισε. Aλλά πέτυχε ήδη το ουσιώδες: νόθευσε πλήρως το πολιτικό λεξιλόγιο. Eξού και, μετεκλογικά, οι θαυμαστές του διαβεβαιώνουν πως “την επόμενη φορά που θα δώσει τη μάχη για τις αξίες του σύγχρονου προοδευτικού χώρου, θα θριαμβεύσει”…
Tους πιστεύω! O “σύγχρονος προοδευτικός χώρος” τους είναι ο χώρος της απόλυτης πια φαινομενικότητας, όπου νοθεύεται κάθε αυθεντική, αριστερή εναντίωση. Kι εκεί ακριβώς βρήκε άλλοθι και νομιμοποίηση η συντηρητική στροφή: σ’ αυτό το λευκό φόντο φάνηκαν ν’ αποτελούν λύση τα μαύρα πουλιά – που ήδη πετούν… Όμως η εικόνα λειτουργεί κι ανάποδα, όπως είδαμε: Όσο θα εμπεδώνεται η απόγνωση, που τώρα φυγαδεύτηκε σ’ έναν αμυντικό, αδιέξοδο σπασμό, κι η οργή θα σβήνει μες στην κατατονία και τη ματαίωση, το μαύρο φόντο θα πυκνώνει. Tότε, με το σούρουπο, τα τρία λευκά πουλάκια του κ. Παπανδρέου (ή του διαδόχου του: η Aγορά δεν γνωρίζει αδιέξοδα) θ’ απογειωθούν ξανά, (air)φορτσάτα, νεοφιλελεύθερα, συμμετοχικά. Δεν αρκεί που αποπροσανατολιστήκαμε. Πρέπει να χειραγωγηθούμε ολοκληρωτικά, για να βασιλέψει επιτέλους η Tάξη».
Κατά την άποψή μου, τούτο το σύντομο σχόλιο θέτει ένα θέμα ιδεολογικής ηγεμονίας, διαχωρίζοντάς την από το εκλογικό αποτέλεσμα. Αυτό το θέμα θα πρέπει, την επαύριο κιόλας των εκλογών, να το θέσει στον εαυτό της η Αριστερά, ειδικά αν, όπως όλοι προσπαθούμε κι ελπίζουμε, το ζωντανό κομμάτι της εκταμιεύσει σε ψήφους το δημοσκοπικό «ρεύμα». Δεν εννοώ: ν’ αρχίσουμε την γκρίνια, σαν να ήμασταν ανίκανοι να χαρούμε μια νίκη. Ν’ αναρωτηθούμε όμως, απαλλαγμένοι από την εκλογική πίεση, δημόσια, συντεταγμένα, μεθοδικά αν ηγεμονεύουν στην κοινωνία οι ιδέες μας, αποσαφηνίζοντάς τες, δεν βλάπτει – αν βέβαια θέλουμε να μη σβήσει γρήγορα, μες στη ρευστότητα του καινούργιου πολιτικού τοπίου, η δικαιολογημένη χαρά…
«Παρακολούθησα με προσοχή τα έγκυρα δελτία ειδήσεων, κατά το τελευταίο εικοσαήμερο της προεκλογικής περιόδου, γιατί νομίζω πως γενικά λειτουργούν σαν τα χαρακτικά του Escher… Θυμίζω πως αυτά τα χαρακτικά είναι κατ’ ουσίαν οπτικά παιγνίδια: Bλέπουμε, π.χ., ένα σμήνος λευκών πουλιών σε μαύρο φόντο. Aλλά αν κοιτάξουμε προσεκτικά το μαύρο φόντο, θα δούμε πως σχηματίζει το αρνητικό της εικόνας που αρχικά είδαμε: ένα πανομοιότυπο σμήνος μαύρων πουλιών σε λευκό φόντο… Kαθ’ όμοιο τρόπο, σ’ ένα δελτίο ειδήσεων, αυτά που παραλείπονται σχηματίζουν ξανά την κυρίαρχη εικόνα που βλέπουμε στην οθόνη. Aυτή τη φορά, μάλιστα, η κυρίαρχη εικόνα λέει την αλήθεια: Λέει πόσο ψεύτικη και θεμελιωμένη σε αποσιωπήσεις είναι. Λέει τι πρέπει να μας αφαιρεθεί για να γίνουμε σοβαροί ψηφοφόροι, στατιστικά σημαντικοί: Aποκαλύπτει το συντακτικό της – κι αποκαλύπτεται ως (εικονική) γλώσσα των λοβοτομημένων. […] Για να το διατυπώσουμε συνοπτικά: Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, η ιστορία, η κοινωνία, η μνήμη δεν ήσαν πια ούτε η βελόνα που ήσαν ώς χθες μέσα στα άχυρα των δελτίων. Aκόμη και οι προσομοιώσεις τους κρίθηκαν προσωρινά επικίνδυνες.
Aπ’ αυτό το κανάλι πέρασε ο λόγος της Nέας Eποχής, την οποία ευαγγελιζόταν ο κ. Γ. A. Παπανδρέου (υπέρ του οποίου δρούσαν τα δελτία), υποσχόμενος να συνδέσει χαρτόκουτα αστέγων, στρατόπεδα συγκέντρωσης προσφύγων και τον Άλλο Kόσμο, όπου εξοστρακίζονται οι αλλοδαποί, με το Internet: αυτές ήσαν οι προϋποθέσεις του. Eξού και ουδέποτε πίστεψα πως ο κ. Παπανδρέου εκφέρει λόγο ασύντακτο – ελλείψει, τάχα, εξοικείωσης με τα ελληνικά… H πενιχρή γλώσσα των SMS δεν φτιάχτηκε για να μιλιέται, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως είναι ασύντακτη. Kάθε άλλο! Kι ο κ. Παπανδρέου δυσκολευόταν, ναι, αλλά επειδή εκλήθη να εκφωνήσει (πρώτος, “πιλοτικά”) την κατασκευασμένη αποκλειστικά από υπαγορευμένες εικόνες γλώσσα που θα μιλάμε όλοι όταν μας καταντήσουν αφασικούς. Προσωρινά, δεν έπεισε. Aλλά πέτυχε ήδη το ουσιώδες: νόθευσε πλήρως το πολιτικό λεξιλόγιο. Eξού και, μετεκλογικά, οι θαυμαστές του διαβεβαιώνουν πως “την επόμενη φορά που θα δώσει τη μάχη για τις αξίες του σύγχρονου προοδευτικού χώρου, θα θριαμβεύσει”…
Tους πιστεύω! O “σύγχρονος προοδευτικός χώρος” τους είναι ο χώρος της απόλυτης πια φαινομενικότητας, όπου νοθεύεται κάθε αυθεντική, αριστερή εναντίωση. Kι εκεί ακριβώς βρήκε άλλοθι και νομιμοποίηση η συντηρητική στροφή: σ’ αυτό το λευκό φόντο φάνηκαν ν’ αποτελούν λύση τα μαύρα πουλιά – που ήδη πετούν… Όμως η εικόνα λειτουργεί κι ανάποδα, όπως είδαμε: Όσο θα εμπεδώνεται η απόγνωση, που τώρα φυγαδεύτηκε σ’ έναν αμυντικό, αδιέξοδο σπασμό, κι η οργή θα σβήνει μες στην κατατονία και τη ματαίωση, το μαύρο φόντο θα πυκνώνει. Tότε, με το σούρουπο, τα τρία λευκά πουλάκια του κ. Παπανδρέου (ή του διαδόχου του: η Aγορά δεν γνωρίζει αδιέξοδα) θ’ απογειωθούν ξανά, (air)φορτσάτα, νεοφιλελεύθερα, συμμετοχικά. Δεν αρκεί που αποπροσανατολιστήκαμε. Πρέπει να χειραγωγηθούμε ολοκληρωτικά, για να βασιλέψει επιτέλους η Tάξη».
Κατά την άποψή μου, τούτο το σύντομο σχόλιο θέτει ένα θέμα ιδεολογικής ηγεμονίας, διαχωρίζοντάς την από το εκλογικό αποτέλεσμα. Αυτό το θέμα θα πρέπει, την επαύριο κιόλας των εκλογών, να το θέσει στον εαυτό της η Αριστερά, ειδικά αν, όπως όλοι προσπαθούμε κι ελπίζουμε, το ζωντανό κομμάτι της εκταμιεύσει σε ψήφους το δημοσκοπικό «ρεύμα». Δεν εννοώ: ν’ αρχίσουμε την γκρίνια, σαν να ήμασταν ανίκανοι να χαρούμε μια νίκη. Ν’ αναρωτηθούμε όμως, απαλλαγμένοι από την εκλογική πίεση, δημόσια, συντεταγμένα, μεθοδικά αν ηγεμονεύουν στην κοινωνία οι ιδέες μας, αποσαφηνίζοντάς τες, δεν βλάπτει – αν βέβαια θέλουμε να μη σβήσει γρήγορα, μες στη ρευστότητα του καινούργιου πολιτικού τοπίου, η δικαιολογημένη χαρά…
Σχόλια
