Εκτιμήσεις και συμπεράσματα μετά την αποστολή αλληλεγγύης στη Γάζα
Η ελληνική αποστολή αλληλεγγύης στη Λωρίδα της Γάζας, αποτελούμενη από μέλη της Πρωτοβουλίας «Ένα Καράβι για τη Γάζα» και του Συλλόγου Αλληλεγγύης στον Παλαιστινιακό Λαό «Ιντιφάντα», έχει πλέον επιστρέψει, αφού μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων πραγματοποίησε σειρά σημαντικών συναντήσεων με τον υπουργό Κρατουμένων Ατάλαχ Αμπού Σιμπάχ, με ηγετικά στελέχη του Λαϊκού Μετώπου, συμπεριλαμβανομένου του μέλους του Π.Γ. Ραμπάχ Μουχάνα και της θρυλικής Λέιλα Χάλεντ, με το διευθυντή του Παλαιστινιακού Κέντρου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Ράτζι Σουράνι κ.ά. Επίσης, είχε την ευκαιρία παραβρεθεί στην πολύ μεγάλη ανοιχτή συγκέντρωση της Χαμάς και να παρακολουθήσει ζωντανά τις ομιλίες του ηγέτη της Χάλεντ Μεσάαλ, που πραγματοποίησε ιστορική επίσκεψη, και του Ισμαήλ Χανίγια.
Οι πλούσιες εμπειρίες, παρά τις λίγες ημέρες παραμονής, ακόμα δεν έχουν αφομοιωθεί και ίσως να μην μπορέσουν ποτέ να αποτυπωθούν στο χαρτί. Παρ’ όλα αυτά, αξίζει κανείς να επιχειρήσει να μεταδώσει κάποιες εντυπώσεις και να εξαγάγει κάποια πρώτα συμπεράσματα, έστω «εν θερμώ».
1. Παρά τους νεκρούς, τους τραυματίες και τις εκτεταμένες υλικές ζημιές, στη Λωρίδα της Γάζας επικρατεί μια αίσθηση νίκης στον πρόσφατο πόλεμο, η οποία δεν εκπορεύεται μόνο από τη Χαμάς αλλά και από άλλα κόμματα και τον απλό κόσμο. Όχι μόνο γιατί η αντίσταση κατάφερε να τον τερματίσει πολύ πιο γρήγορα από τον προηγούμενο, αλλά γιατί έπληξε για πρώτη φορά με πυραύλους το Τελ Αβίβ και γιατί επέβαλε τους δικούς της όρους στην εκεχειρία (ανεξάρτητα από το αν οι ισραηλινές δυνάμεις κατοχής στην πράξη τους παραβιάζουν σχεδόν σε καθημερινή βάση). Επιπλέον, η επίτευξη εκεχειρίας μόλις μία ημέρα μετά από βομβιστική επίθεση στο Τελ Αβίβ, ενέργεια που είχε χρόνια να γίνει (και ανεξάρτητα από την άποψη του καθενός για τέτοιου είδους επιθέσεις) έχει δώσει την αίσθηση ότι η ισραηλινή πλευρά εξαναγκάστηκε άρον-άρον σε συμφωνία.
2. Κατά γενική ομολογία, η παλαιστινιακή αντίσταση στον τελευταίο πόλεμο δεν εμφανίστηκε μόνο ισχυρότερη από ποτέ, αλλά κυρίως πολύ πιο ενωμένη και συντονισμένη.
3. Η Χαμάς εμφανίζεται, τουλάχιστον στη Γάζα, εξαιρετικά ενισχυμένη μετά τον πόλεμο, με κάποιους ανεξάρτητους παρατηρητές να τη θεωρούν μακράν την πρώτη πολιτική δύναμη στην Παλαιστίνη. Ο Μεσάαλ μετά τη θριαμβευτική είσοδό του στη Λωρίδα της Γάζας, που συνοδεύτηκε από επίδειξη δύναμης (προς τα έξω και προς τα μέσα…) των Ταξιαρχιών Κασάμ, πραγματοποίησε εμφάνιση εθνικού ηγέτη όλων των Παλαιστινίων.
4. Μετά τη νίκη της Χαμάς και γενικά της παλαιστινιακής αντίστασης στον πόλεμο και την, όχι αμελητέα, διπλωματική νίκη του Αμπάς στον ΟΗΕ, επικρατεί μια ρητορική εθνικής ενότητας. Οι λόγοι του Μεσάαλ στη Γάζα ήταν πολύ προσεγμένοι ως προς αυτό και σε συμβολικό επίπεδο δεν παρέλειπε συνεχώς να αναφέρεται σε ηγέτες ή μάρτυρες των άλλων παλαιστινιακών παρατάξεων. Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθεί να παραμένει δύσκολη μια συμφιλίωση στην πράξη, αφού ο πολιτικός διχασμός μεταξύ Χαμάς και Φατάχ, που ευνοείται και από το γεωγραφικό διαχωρισμό μεταξύ Λωρίδας της Γάζας και Δυτικής Όχθης, έχει δημιουργήσει δύο παράλληλες παλαιστινιακές εξουσίες που δύσκολα θα ρισκάρουν ή θα αποδεχθούν την αυτοδιάλυσή τους. Επιπλέον, για να επιτευχθεί πραγματική εθνική συμφιλίωση, θα πρέπει να τερματιστούν οι εκατέρωθεν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η εσωτερική καταστολή και οι περιορισμοί των ελευθεριών, θύματα των οποίων πέφτουν ένθεν κακείθεν όχι μόνο οι της άλλης μεγάλης παράταξης, αλλά και οι αριστεροί, διάφορες κοινωνικές οργανώσεις ή ενίοτε και άλλες πολιτικές ή και ένοπλες ομάδες.
5. Η αίσθηση που έχει κανείς κυκλοφορώντας σήμερα στη Λωρίδα, σε σχέση με λίγα χρόνια πριν, είναι αρκετά διαφορετική, με τη Χαμάς και την Ισλαμική Τζιχάντ να έχουν σχεδόν μονοπωλήσει πλέον το δημόσιο χώρο, σε σχέση με άλλες οργανώσεις (π.χ. Ταξιαρχίες Αν-Νάσερ Σαλαχεντίν, PFLP, DFLP).
6. Παρ’ όλα αυτά, το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PFLP), στις συζητήσεις του μαζί μας εμφανίστηκε ιδιαίτερα ικανοποιημένο, κυρίως από την ποιοτική αναβάθμιση του στρατιωτικού του σκέλους, όπως εμφανίστηκε λίγο πριν και κατά τη διάρκεια του πολέμου.
7. Εμφανείς στη Λωρίδα της Γάζας (όπως και στη Δυτική Όχθη) είναι οι ταξικές διαφορές, που προκαλούν έκπληξη σε όποιον φτάνει για πρώτη φορά και ενδεχομένως έχουν οξυνθεί εξαιτίας του αποκλεισμού και των δύο τελευταίων πολέμων.
8. Χωρίς να υποτιμάται η γεωπολιτική αλλαγή που έχει επιτευχθεί, χρειάζονται πολλά βήματα για να αρθεί πλήρως ο αιγυπτιακός αποκλεισμός.
9. Τέλος, η διεθνής αλληλεγγύη δείχνει μετατοπισμένη προς τον ισλαμικό κόσμο, όπως εκφράζεται με φιλοξενία τραυματιών, ανθρωπιστική βοήθεια και πολυμελείς αποστολές από διάφορες χώρες (Μαλαισία, Τουρκία, Αίγυπτος, Τυνησία, Υεμένη κ.ά.). Εντούτοις, αρκετοί ακτιβιστές από δυτικές χώρες έσπευσαν στη Γάζα και ήδη συνοδεύουν αγρότες κοντά στα «σύνορα» υπό τα ισραηλινά πυρά.
Η υπεράσπιση των ψαράδων και το εγχείρημα της Κιβωτού της Γάζας που θα προσπαθήσει να σπάσει το θαλάσσιο αποκλεισμό εκ των έσω, μεταφέροντας εμπορεύματα, είναι μερικά ακόμα πεδία επιτόπιας έμπρακτης αλληλεγγύης.
Ενώ για όσους βρισκόμαστε στις χώρες μας, το ζήτημα των κρατουμένων στις ισραηλινές φυλακές θα πρέπει να ανέβει στις προτεραιότητές μας, αφού μας το ζητούν επιτακτικά οι ίδιοι οι Παλαιστίνιοι.
Γ.Κ.
Μέλος του Συλλόγου Ιντιφάντα
στην ελληνική αποστολή στη Γάζα
