Μιλήσαμε με τον σκηνοθέτη Τσέζαρις Γκραουζίνις για την παράσταση Ρώσικη Επανάσταση, που σκηνοθετεί και παρουσιάζει στο κοινό της Θεσσαλονίκης, στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας (ΚΘΒΕ). Ο Τσέζαρις Γκραουζίνις, που από το 2007 παρουσιάζει την δουλειά του στο Ελληνικό κοινό, μέσω του Εθνικού Θεάτρου και του ΚΘΒΕ, σπούδασε σκηνοθεσία και υποκριτική στη Μόσχα, στο Κρατικό Ινστιτούτο του Θεάτρου ΓΚΙΤΙΣ, και όλα αυτά τα χρόνια έχει αποσπάσει πολλά βραβεία για το έργο του. Γεννημένος στο Βίλνιους της Λιθουανίας το 1967, η ιστορία της επανάστασης είναι προφανές ότι έχει σημαδέψει την ζωή του, και όπως μας λέει ο ίδιος, η παράσταση αυτή αποτελεί γι αυτόν μια επιστροφή σε μια απ’ τις μυθολογίες των νεανικών του χρόνων.
Συνέντευξη στη Μαρία Ατσελέ
Δώστε μας μια εικόνα για την πρώτη σας επαφή με το θέατρο
Είναι μια απλή και συνηθισμένη ιστορία. Ήμουν έφηβος όταν η μητέρα μου με πήγε σε μια ερασιτεχνική νεανική θεατρική ομάδα. Ήθελε να απασχολούμε με κάτι δημιουργικό, για να μη παρασυρθώ απ’ τις κακές παρέες. Πήγα, είναι η αλήθεια, χωρίς πολύ ενθουσιασμό. Όμως εκεί μου δόθηκε το πρώτο κίνητρο για να μείνω, που δεν ήταν άλλο από τα ωραία και έξυπνα κορίτσια που συμμετείχαν στην ομάδα. Σιγά-σιγά εντυπωσιάστηκα απ’ τη μοναδική προσωπικότητα του μέντορα μας – ενός παλιού ηθοποιού που είχε ένα εκπληκτικό ταλέντο να μας μεταδίδει το μικρόβιο του θεάτρου. Μαζί με τους νέους μου φίλους, πέρα απ’ τις δικές μας πρόβες, αρχίσαμε να παρακολουθούμε και τις εξελίξεις στο «επαγγελματικό» θέατρο, το οποίο εκείνη την περίοδο ήταν σε πραγματικά πολύ υψηλό επίπεδο. Εκεί, και ειδικά σε παραστάσεις που σκηνοθετούσε ο Εϊμούντας Νεκρόσιους, ανακάλυψα στην ολότητα του τον θαυμαστό ποιητικό κόσμο του θεάτρου.
Πως είναι να κάνεις θέατρο στην Ελλάδα της κρίσης;
Είναι πολύ ενδιαφέρον. Γενικά για έναν σκηνοθέτη, το να κάνει θέατρο σε ένα περιβάλλον γεμάτο δυνατά συναισθήματα και εντάσεις, είναι ο ιδανικός τρόπος για να αναπτύξει μια πρακτική καθημερινής υπομονής που θα του επιτρέψει να καλλιεργήσει τη θετική ενέργεια που κρύβει μέσα του. Προφανώς, από οικονομική άποψη, οι άνθρωποι του θεάτρου βιώνουμε ανασφάλεια στις μέρες μας. Αυτό δεν ισχύει μόνο στην Ελλάδα, σας διαβεβαιώνω γι αυτό. Όμως αυτό δεν σημαίνει πως οι άνθρωποι έχουν στερέψει από ταλέντο. Αυτό που πραγματικά μετράει, σε τελική ανάλυση, στον κόσμο του θεάτρου είναι η έμπνευση, οι φρέσκες ιδέες και το καλό ήθος.
100 χρόνια μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση όλοι κάτι έχουν να πουν γι’ αυτήν. Εσάς ποια ουσιαστική ανάγκη σας ώθησε να μιλήσετε;
Όσο με αφορά δεν συμφωνώ με την έκφραση «μιλάω». Κατά τη γνώμη μου, όταν δημιουργώ μια παράσταση, δεν νοιώθω την ανάγκη να διδάξω το κοινό. Δεν μιλάω για να εκφράσω κάτι προκατασκευασμένο. Οι πρόβες, μου χρησιμεύουν για να σκεφτώ και να ξανασκεφτώ. Αυτοσχεδιάζουμε με του ηθοποιούς, και με αυτόν τον τρόπο ανασυνθέτουμε το ορισμένο θέμα. Και η πρεμιέρα της παράστασης για εμένα είναι μάλλον ένα σημείο αναφοράς στο συναισθηματικό και πνευματικό ταξίδι που κάνω με τους ηθοποιούς και τους συνεργάτες μου και όχι ένα αποτέλεσμα προκαθορισμένων έξυπνων ιδεών. Το καλό θέατρο πιστεύω πως πρέπει να εφαρμόζει αρμονικά στα συναισθήματα των ανθρώπων.
Θεωρώ το θέμα τη Ρώσικης Επανάστασης ως κάτι το τραγικό. Αυτή η παράσταση θέλησα να γίνει κυρίως από νοσταλγία για το πνεύμα της εξέγερσης, για τον ενθουσιασμό των ανθρώπων. Επίσης, έχοντας μεγαλώσει στη Σοβιετική Ένωση, το θέμα της επανάστασης ήταν μιά απ’ τις βασικές «μυθολογίες» των νεανικών μου χρόνων. Έτσι η ενασχόλησή με την Οκτωβριανή Επανάσταση ήταν σας ένα ταξίδι επιστροφής για μένα.
Η επιλογή του θέματος, μήπως είναι και μια απάντηση στον αντικομμουνισμό που δυναμώνει στις μέρες μας;
Ίσως και να είναι. Όμως όχι από δική μου επιδίωξη. Δεν θεωρώ το θέατρο ένα αληθινό όπλο στην πολιτική μάχη. Υπάρχουν τόσα, μακράν πιο χρήσιμα, μέσα και εργαλεία για να εκφράσει κανείς μια πολιτική ιδέα – ακτιβισμός, τηλεόραση, ίντερνετ, διαμαρτυρίες, πέτρες και τόσα άλλα.
Τι ιδιαίτερο πιστεύετε πως έχει να πει το θέατρο, και γενικότερα οι τέχνες για την Επανάσταση;
Όπως είπα και πριν, δεν πιστεύω πως είναι δουλειά του θεάτρου να έχει να πει κάτι. Αυτό όμως που μπορεί να κάνει το θέατρο, και οι τέχνες, με τρόπο αξεπέραστο, είναι να σε κάνουν να νοιώσεις την Επανάσταση. Ή έστω το αίσθημα νοσταλγίας γι’ αυτήν.
Μιλήσατε για ενθουσιασμό, πάθος, πίστη σε έναν ανώτερο σκοπό. Σε μιά εποχή που αποφεύγει αυτά τα συναισθήματα, πόσο εύκολο ήταν να τα περάσετε στους ηθοποιούς και από εκεί στο κοινό;
Νοιώθω πραγματικά τυχερός που συνεργάστηκα με μια εξαιρετική ομάδα ηθοποιών! Πίστεψαν με πάθος σ’ αυτή την παράσταση, από τις πρώτες κιόλας πρόβες. Δεν είχα ιδιαίτερη δυσκολία να ανακαλύψω ή να προκαλέσω τον ενθουσιασμό τους. Τώρα, βλέποντας την παράσταση, νοιώθω κάθε φορά περίεργα. Ναι, είναι μελαγχολική, είναι νοσταλγική, όμως παραδόξως, κάθε φορά βλέπω και εκείνη την λάμψη στα μάτια των ηθοποιών στην σκηνή! Την ίδια ένταση ακτινοβολεί και η μουσική του Μαρτίνας Μπιαλομπζέκις, η χορογραφία του Έντυ Λέημ μαζί με την σκηνογραφία του Βιτάουτας Ναρμπούτας και τον φωτισμό του Αλέκου Γιάνναρου.
Συνυπολογίζοντας την καταγωγή σας, πως σας επηρέασε εσάς η Οκτωβριανή Επανάσταση;
Η Οκτωβριανή Επανάσταση επηρέασε το περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσα. Άρα θα μπορούσα να απαντήσω στην ερώτηση, αναφέροντας πως επηρέασε συνολικά την ιστορία της χώρας μου. Αυτό είναι όμως ένα πολύ μεγάλο θέμα. Θα μπορούσα σύντομα να πω πως μια από τις πρώτες συνέπειες της επανάστασης ήταν η απελευθέρωση της Λιθουανίας και η εγκαθίδρυση της ανεξάρτητης Λιθουανικής Δημοκρατίας, που κράτησε για 20 χρόνια μέχρι και την εισβολή των Σοβιετικών, πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο . Αλλά αυτό είναι ήδη μια άλλη ιστορία…
Μια τελευταία ερώτηση. Η Ρώσικη Επανάσταση επηρέασε όσο κανένα άλλο γεγονός τον 20ο αιώνα. Πιστεύετε πως έχει κάτι να πει, η ιστορία αυτή, στους ανθρώπους στον 21ο αιώνα;
Αυτό είναι άλλο ένα μεγάλο ζήτημα. Θα μπορούσα να πω μόνο το εξής: Με τη μνήμη και τον αναστοχασμό γύρω από την Οκτωβριανή Επανάσταση, μπορούμε να αναπτύξουμε εκείνες τις ιδέες που θα μας επιτρέψουν να οργανώσουμε τη ζωή μας σύμφωνα με εκείνο το πανάρχαιο όραμα της ανθρωπότητας – έναν καλύτερο πολιτισμό που δεν θα βασίζεται στον εγωισμό, έναν κόσμο χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
INFO
Ρώσικη Επανάσταση
Μετάφραση: Αλεξάνδρα Ιωαννίδου
Δραματουργία – Σκηνοθεσία: Τσέζαρις Γκραουζίνις
Σκηνικά – Κοστούμια: Βιτάουτας Νάρμπουτας
Μουσική: Μαρτίνας Μπιαλομπζέσκις
Χορογραφία – Κίνηση: Έντι Λάμε
Φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος
Μουσική Διδασκαλία: Παναγιώτης Μπάρλας
Βοηθός σκηνοθέτη: Αθηνά Σαμαρτζίδου
Βοηθός σκηνογράφου – ενδυματολόγου: Μαρία Μυλωνά
Φωτογράφηση παράστασης: Τάσος Θώμογλου
Οργάνωση παραγωγής: Αθανασία Ανδρώνη
Παίζουν: Ιορδάνης Αϊβάζογλου, Έφη Δρόσου, Γιάννης Καραμφίλης, Ζωή Λύρα, Ιφιγένεια Μακρή, Νικόλας Μαραγκόπουλος, Ιωάννης Μαστρογιάννης, Μάριος Μεβουλιώτης, Δημήτρης Μηλιώτης, Αλέξανδρος Μούκανος, Άγγελος Νεράντζης, Χρίστος Νταρακτσής, Χρήστος Παπαδημητρίου, Τίμος Παπαδόπουλος, Νίκος Ράμμος, Θανάσης Ραφτόπουλος, Αναστάσιος Ροδοβίτης, Ρέα Σαμαροπούλου, Γιάννης Τσάτσαρης, Μαρίνα Τσελεπή, Γιάννης Τσεμπερλίδης, Μίλτος Τσιάντος, Σαμψών Φύτρος.
Ημέρες και ώρες παραστάσεων:
Τετάρτη 18:00, Πέμπτη-Παρασκευή-Σάββατο 21:00, Κυριακή 19:00
Πληροφορίες: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος | www.ntng.gr | τηλ. 2315200200
