Στη συλλογή των «νεκρών» αποφάσεων προστέθηκε τα τελευταία εικοσιτετράωρα μια ακόμη. Η απόφαση της 27ης Οκτωβρίου, για την απαρέγκλιτη εφαρμογή της οποίας πιέστηκε και πιέζεται μέχρι ασφυξίας η ελληνική πολιτική ηγεσία, τώρα πια μέσω της συγκυβέρνησης, έχει πλήρως εξουδετερωθεί, πριν καν αρχίσει η επικύρωσή της, από τις αγορές που τις τελευταίες μέρες (παρά τη χτεσινή αποκλιμάκωση) εκτόξευσαν σε ιστορικά ύψη τα spreads των ομολόγων όχι μόνο του Νότου ή της ασθενούς ευρωπαϊκής περιφέρειας, αλλά και των χωρών του ευρωπαϊκού σκληρού πυρήνα. Κι ακόμη χειρότερα, τα πραγματικά επιτόκια με τα οποία δανείστηκε Ισπανία προχθές, τρεις μέρες πριν τις εκλογές της Κυριακής, άγγιξαν το ιλιγγιώδες 7%.
Διψούν για χρήμα
Το μήνυμα που εκπέμπεται στην ηγεσία της Ευρωζώνης από τους χρυσοκάνθαρους του χρήματος είναι σαφές. Η συμφωνία του Οκτωβρίου για την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) μέχρι το ποσό του 1 τρισ. ευρώ (όχι όμως με πραγματικό ρευστό, αλλά με μόχλευση) δεν είναι επαρκής. Ο χρηματοπιστωτικός Λεβιάθαν χρειάζεται πολύ περισσότερο χρήμα για να μην στραγγαλίσει πιστωτικά τις οικονομίες της Ευρωζώνης, και όχι μόνο, καθηλώνοντάς τις για χρόνια σε ύφεση ή στασιμότητα.
Σ’ αυτό το μπρα ντε φερ ευρωκρατών και τραπεζιτών, που έχουν ήδη βρει ένα modus vivendi με τις πολιτικές λύσεις που επέβαλαν σε Ελλάδα και Ιταλία, με πρωθυπουργούς γνήσιους εκφραστές της τραπεζικής Πίστης, εκφράζεται πιθανότατα και η αναζωπύρωση της κόντρας με την αμερικανική ηγεσία, που θέλει από την Ευρωζώνη πιο «ριζοσπαστική» πολιτική. Δηλαδή, τύπωμα χρήματος, επίσημο ή ανεπίσημο, στα πρότυπα της «ποσοτικής χαλάρωσης» που σε τρεις δόσεις έχει μέχρι στιγμής δώσει η αμερικανική κεντρική τράπεζα, εξαντλώντας τα αποθέματα αντοχής της με ένα ποσό άνω του 1,5 τρισ. δολαρίων μέχρι στιγμής.
Νάρκη 18 τρισ.
Στον πανικό που διαπέρασε σχεδόν όλες τις διεθνείς χρηματιστικές αγορές, αλλά ιδιαίτερα τις αγορές ομολόγων, τις τελευταίες μέρες αποτυπώνεται και μια ιδιαίτερα έντονη «συνομιλία» ανάμεσα στις ίδιες τις τράπεζες, κυρίως τις αμερικανικές, και την ευρωπαϊκή πολιτική ηγεσία, κυρίως τη γερμανική, που πιέζεται να επιτρέψει το σπάσιμο της «γραμμής Μαζινό», δηλαδή της δια ροπάλου απαγόρευσης στην ΕΚΤ να δανείζει απευθείας υπερχρεωμένα κράτη, να σώζει με ρευστότητα τράπεζες και, τελικά, να τυπώσει χρήμα, άφθονα ευρώ για να αντιμετωπίσουν οποιονδήποτε συστημικό κίνδυνο, είτε αφορά μεγάλες χώρες όπως η Ιταλία, είτε μεγάλες τράπεζες. Και ο συστημικός αυτός κίνδυνος αποκαλύπτεται ζοφερά στα στοιχεία εσωτερικού εγγράφου της Κομισιόν που διέρρευσαν, σύμφωνα με τα οποία οι ευρωπαϊκές τράπεζες διαθέτουν στα χαρτοφυλάκια «τοξικά» παράγωγα προϊόντα, επενδεδυμένα σε κρατικό ή ιδιωτικό χρέος, ύψους 18,2 τρισ. ευρώ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 44% του συνολικού ενεργητικού των τραπεζών και ως μέγεθος υπερβαίνει τόσο το ετήσιο ΑΕΠ της Ε.Ε. όσο και το συνολικό ευρωπαϊκό χρέος, και καθιστά «τοξική» στο σύνολό της την Ευρωζώνη. Με φόντο τις αβεβαιότητες που διαπερνούν όλες τις αρθρώσεις της ευρωπαϊκής καπιταλιστικής μηχανής και τις παραλυτικές αντιθέσεις που γεννούν τα πλήγματα των αγορών στον σκληρό πυρήνα της Ευρωζώνης, αναπτύσσεται ένας πολυμερής «πόλεμος» στο επίκεντρο του οποίου βρίσκεται η γερμανική ηγεσία. Η Μέρκελ διαπληκτίζεται πλέον δημόσια με τον Σαρκοζί που, υιοθετώντας πλήρως την αμερικανική πρόταση, ζητεί να εξελιχθεί το ταμείο EFSF σε τράπεζα διά πάσαν νόσον… Συμφωνεί με τον Σαρκοζί για το φόρο στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές και αντιπαρατίθεται με τον Κάμερον για τον ίδιο λόγο και, πολύ περισσότερο, για την πίεση του Βρετανού πρωθυπουργού να αξιοποιηθεί η ΕΚΤ για την κρίση χρέους (δηλαδή, να τυπωθεί χρήμα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο) και για την πρόθεση της Μέρκελ να αλλάξουν οι ευρωπαϊκές συνθήκες, ώστε να περιλαμβάνουν έναν πλήρη οδικό χάρτη κυρώσεων, αφαίρεσης κυριαρχίας και ελεγχόμενης χρεοκοπίας για τις υπερχρεωμένες χώρες.
Πέφτει ξύλο…
Εν ολίγοις, σ’ αυτόν τον αγώνα όλων εναντίον όλων που ρισκάρει ανά πάσα στιγμή τη διάλυση της Ευρωζώνης, το πιο συνεκτικό (και συνάμα αποκρουστικό) σχέδιο ριζικής θεραπείας προβάλλεται από τη γερμανική ηγεσία. Η οποία, αδιαφορώντας σκοπίμως για το κόστος που προκαλεί η πίεση των αγορών, προβάλλει τη διέξοδο της πολιτικής ενοποίησης της Ευρωζώνης, αρχής γενομένης από την ενοποίηση των δημοσιονομικών πολιτικών των χωρών-μελών της.
Αυτό δεν σημαίνει απλώς εκχώρηση κυριαρχίας, που δημοσίως απαιτείται από τη Μέρκελ, σε ένα ευρωπαϊκό «υπουργείο προϋπολογισμού», αλλά και δραματική συρρίκνωση της δημοκρατίας, αφού ο σχεδιασμός της οικονομικής πολιτικής αποξενώνεται ακόμη και από τον τυπικό κοινοβουλευτικό έλεγχο. Ίσως οι «τεχνοκρατικές» κυβερνήσεις σε Ιταλία και Ελλάδα αποτελούν ένα ακόμη πείραμα σ’ αυτόν το σχεδιασμό, που θα συνοδευτεί από εξάρσεις αυταρχισμού, αντισυνταγματικών εκτροπών και ανοικτών εκβιασμών του «ευρω-διευθυντηρίου» στα υπερχρεωμένα προτεκτοράτα (κατά το «σκάστε και υπογράψτε» που απαιτείται για την Ελλάδα).
Η γερμανική ηγεσία δεν φαίνεται να βιάζεται να επιβάλει πλήρως το σχέδιό της. Στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου ίσως αποκαλύψει μια ακόμη πτυχή του.
Άλλωστε, όπως είπε και ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκαγκ Σόιμπλε, «για να αλλάξουν οι ευρωπαϊκές συνθήκες χρειάζονται 24 μήνες».
Στις συνθήκες αυτές, βέβαια, 24 μήνες είναι τεράστιο διάστημα. Αρκετό για να έχει μετατραπεί η μισή Ευρωζώνη σε κοινωνικό και οικονομικό ολοκαύτωμα. Αλλά ίσως αυτό ακριβώς να είναι το μέρος ενός αρρωστημένου σχεδίου. Αλλά γιατί να μας εκπλήσσει αυτό στην ήπειρο που ίδιες ή ανάλογες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις ενθάρρυναν τον προηγούμενο αιώνα τους δυο φονικότερους πολέμους που γνώρισε η ανθρωπότητα;
