Η τοπική αυτοδιοίκηση θεωρητικά είναι μια μορφή άσκησης εξουσίας και λήψης αποφάσεων πιο κοντινή στους πολίτες, συνυφασμένη με τη δημοκρατία στο τοπικό επίπεδο. Μέσα από διαδοχικές νομοθετικές ρυθμίσεις, η «αυτοδιοίκηση» έγινε όλο και λιγότερο αυτοδιοίκηση για να φτάσουμε στο σημερινό στάτους όπου περιφέρειες και δήμοι είναι μηχανισμοί εισπρακτικοί, διαμοιρασμού πόρων κυρίως προς μεγάλα ή μεσαία συμφέροντα, αλλά και αναπαραγωγής της κομματοκρατίας και του ρουσφετολογικού κράτους.
Μια ιδιαίτερη πλευρά που νομοθετήθηκε και ίσχυσε από αυτές τις εκλογές είναι και το όριο του 3%. Αν το όριο αυτό είναι μια φορά αντιδημοκρατικό στο επίπεδο της κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης όπου έχει δικαιολογηθεί με διάφορα επιχειρήματα, στον χώρο της αυτοδιοίκησης είναι δέκα φορές. Κι αυτό γιατί στο επίπεδο των τοπικών κοινωνιών απαγορεύει την έκφραση πληθώρας κινήσεων και σχηματισμών που θα μπορούσαν να παρεμβαίνουν στην αυτοδιοικητική κλίμακα.
Και αν κανείς πει ότι στους δήμους μια κίνηση με μια -ακόμα και περιορισμένη- εμπλοκή με την τοπική κοινωνία, θα μπορούσε σχετικά εύκολα να ξεπεράσει τον σκόπελο του 3%, στο επίπεδο των περιφερειών το όριο αυτό πετσοκόβει μια σειρά κινήσεις που έχουν μια παρουσία με πιο «μειοψηφικά» ή «μονοθεματικά» πολιτικά χαρακτηριστικά ή και με μια απήχηση σε πιο εντοπισμένη τοπική κλίμακα.
Ένα παράδειγμα μόνο. Στις εκλογές του 2019 στην Περιφέρεια Αττικής, έξι συνδυασμοί κινήθηκαν κάτω από το όριο του 3% και απέσπασαν 12 έδρες στο περιφερειακό συμβούλιο. Οι συνδυασμοί αυτοί, κυρίως σχήματα οικολογικά και της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, είχαν ψηφιστεί από το 10% περίπου του εκλογικού σώματος. Με τον τελευταίο νόμο, οι πολίτες που επιλέγουν αυτούς τους συνδυασμούς μένουν χωρίς εκπροσώπηση. Έτσι η Οικολογική Συμμαχία (με 2,90%) και άλλα σχήματα βρέθηκαν εκτός περιφερειακού συμβουλίου και οι ψήφοι τους ουσιαστικά προσμετρήθηκαν υπέρ των μεγάλων συνδυασμών, με την παράταξη του Ν. Χαρδαλιά να παίρνει τους 51 από τους 85 συμβούλους με το 46,74% που απέσπασε. Αντίστοιχος αναδασμός γίνεται και με τον δεύτερο γύρο σε δήμους και περιφέρειες όπου υπάρχει τέτοιος. Η προίκα στον πρώτο συνδυασμό επιτρέπει στον «ισχυρό» δήμαρχο ή περιφερειάρχη να «παίξει μπάλα» μόνος του, ρυθμίζοντας απρόσκοπτα τη σχέση του με τα τοπικά συμφέροντα και το κομματικό σύστημα, και διαμορφώνοντας την πελατεία του για τις επόμενες αναμετρήσεις. Κατά τα άλλα, αυτοδιοίκηση…
Γ.Π.
