Πριν λίγες μέρες δόθηκε στη δημοσιότητα η ετήσια έκθεση της Oxfam International, μιας διεθνώς αναγνωρισμένης συνομοσπονδίας εθνικών οργανώσεων με σκοπό την καταπολέμηση της φτώχειας. Η έκθεση έχει τίτλο «Η ανισότητα σκοτώνει» και υπότιτλο «Η εξαιρετική δράση που απαιτείται για την καταπολέμηση της άνευ προηγουμένου ανισότητας μετά τον Covid-19»*. Πολλά ΜΜΕ αναφέρθηκαν στο πιο εντυπωσιακό στοιχείο της έκθεσης, το γεγονός δηλαδή ότι στα δύο σχεδόν χρόνια της πανδημίας διπλασιάστηκε η περιουσία του Top 10 των δισεκατομμυριούχων, ενώ την ίδια στιγμή η συντριπτική πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού φτώχυνε κι άλλο και βιώνει την περαιτέρω επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσής της… ή και τον θάνατο (21.300 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε μέρα, ένας κάθε 4 δευτερόλεπτα, εξαιτίας της μη πρόσβασης σε περίθαλψη, της πείνας κ.λπ.). Σύμφωνα με την Oxfam, στη διετία αυτή περίπου 670 πολυεκατομμυριούχοι «αναβαθμίστηκαν» σε δισεκατομμυριούχους, και ταυτόχρονα 160 εκατομμύρια νεόπτωχοι προστέθηκαν στους ήδη υπάρχοντες.
Τα παραπάνω συνδυαστικά παραδείγματα είναι «εύλογα»: δεν θα πλούτιζαν κι άλλο οι ήδη ζάπλουτοι, ούτε θα αυξανόταν ο αριθμός τους, αν την ίδια στιγμή δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν ζούσαν στην αθλιότητα, κι αν νέες φουρνιές φτωχοποιημένων δεν διόγκωναν κάθε μέρα τις ήδη τεράστιες στρατιές της παγκόσμιας εξαθλίωσης. Δεν πρόκειται λοιπόν για παραλογισμό, όπως λένε πολλοί (ειλικρινά ή όχι, δεν έχει σημασία, αφού κατά τα άλλα τους φαίνονται υπερβολικές οι προτάσεις της Oxfam για εφάπαξ φορολόγηση 99% στα «έξτρα» που έβγαλαν οι δισεκατομμυριούχοι την τελευταία διετία). Πρόκειται για καπιταλισμό – και μάλιστα τον πιο σύγχρονο, τον παγκοσμιοποιημένο, αυτόν που παράγει, πουλάει κι αγοράζει αέρα κοπανιστό, και την ίδια στιγμή διαγράφει με μια μονοκοντυλιά χώρες ολόκληρες και θέτει με πολλαπλούς τρόπους εκτός συστήματος τεράστιο τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού. Άλλωστε η έκθεση της Oxfam δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία που αποκαλύπτει τον «παραλογισμό»**.
«Μια θαυμάσια πανδημία»
Ίσως βέβαια να σοκάρει περισσότερο ότι η εκτίναξη του πλουτισμού ενός απειροελάχιστου κλάσματος του ανθρώπινου πληθυσμού σε εξωφρενικά επίπεδα συμβαίνει εν μέσω μιας πανδημίας που προκαλεί όχι μόνο εκατομμύρια θανάτους οι οποίοι θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί, αλλά και γενικευμένη φτωχοποίηση. Σοκάρει, όμως, μόνο αν ξεχαστεί ότι αυτή καθαυτή η πανδημία, μετά το αρχικό ξάφνιασμα, αποτέλεσε για τις παγκόσμιες ελίτ το όχημα για την εσπευσμένη επιβολή βαθιά αντιδραστικών (και εξαιρετικά κερδοφόρων) «μεταβάσεων», και ειδικών καθεστώτων που οδηγούν στην κατάργηση των πιο στοιχειωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων και κατακτήσεων, και στην απανθρωποποίηση των πολλών προς όφελος του 1%. Η Oxfam το διατυπώνει αλλιώς: «Οι δισεκατομμυριούχοι βίωσαν μια θαυμάσια πανδημία, αφού στις τσέπες τους κατέληξαν τα εκατομμύρια επί εκατομμυρίων δολαρίων που έριχναν οι κεντρικές τράπεζες στις αγορές»…
Μήπως όμως όροι όπως ελίτ, 1% κ.λπ. μυρίζουν «λαϊκισμό»; Αυτό υποστηρίζουν με ζέση οι πολιτικοί, αναλυτές, δημοσιογράφοι και λοιποί απολογητές και υπάλληλοι του συστήματος της ακραίας ανισότητας και αδικίας – οι ίδιοι που στιγμιαία παριστάνουν ότι σοκάρονται από εκθέσεις σαν αυτή της Oxfam. Οι οποίες, πράγματι, αποκαλύπτουν μια κατάσταση που αντιβαίνει στην κοινή λογική (μια κοινή λογική που τείνει να κηρυχθεί… εκτός νόμου). Μόνο που ακόμη και η υπεράνω υποψίας Oxfam αναγκάζεται –η πραγματικότητα την αναγκάζει– να χρησιμοποιεί αυτούς τους όρους: «Η μικρή παγκόσμια ελίτ των 2.755 δισεκατομμυριούχων είδε τις περιουσίες της να αυξάνονται στα χρόνια του Covid-19 περισσότερο από όσο αυξήθηκαν συνολικά τα προηγούμενα 14 χρόνια, τα οποία ήταν ήδη παράδεισος για τους δισεκατομμυριούχους», γράφει η έκθεση. Η δε Γκαμπριέλα Μπουσέ, επικεφαλής της Oxfam, παρουσιάζοντας την έκθεση είπε: «Από το 1995, το πλουσιότερο 1% απέσπασε σχεδόν 20 φορές περισσότερο πλούτο από το φτωχότερο 50% της ανθρωπότητας… Είναι σημαντικό να αρχίσουμε να διορθώνουμε τα βίαια κακά αυτής της αισχρής ανισότητας, παίρνοντας πίσω την ισχύ και τον ακραίο πλούτο που έχουν σήμερα οι ελίτ». Όταν ακόμη και η Oxfam δεν περιορίζεται να αποκαλύψει την κατάσταση, αλλά καλεί και στην ανάκληση της δύναμης και του πλούτου των ελίτ, φαίνεται η γύμνια, η αφασία και η συνενοχή μιας αριστεράς-κατοικίδιου του συστήματος.
* oxfamilibrary.openrepository.com/bitstream/handle/10546/621341/bp-inequality-kills-170122-en.pdf
** «Να το 1% και πώς καταδυναστεύει την ανθρωπότητα!» (φύλλο 569).
