Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Χωρίς τους ογκοπάγους, οι πολικές αρκούδες θα λιμοκτονήσουν. Αν εξακολουθήσουν να αυξάνονται οι εκπομπές καυσαερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αυτά τα εμβληματικά ζώα της Αρκτικής θα οδηγηθούν στην εξαφάνιση μέχρι το τέλος του αιώνα μας.
Σε μια μελέτη που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Climate Change, οι ερευνητές μελέτησαν τη μεγαλύτερη απειλή για τις πολικές αρκούδες: τη σταδιακή εξαφάνιση του φυσικού περιβάλλοντός τους, των ογκοπάγων απ’ όπου κυνηγούν φώκιες για να τραφούν.
Αυτά τα σαρκοβόρα ζώα, που ζουν σε περιοχές του Αρκτικού Κύκλου όπου η θερμοκρασία τον χειμώνα πέφτει ακόμη και στους –40 βαθμούς Κελσίου, μπορούν να «νηστεύουν» για μήνες, ιδίως κατά την καλοκαιρινή περίοδο, όταν οι πάγοι λιώνουν. Όμως με την υπερθέρμανση του πλανήτη, η οποία επηρεάζει σε διπλάσιο βαθμό την Αρκτική, η απουσία πάγου διαρκεί ολοένα και περισσότερο. Αδυνατώντας να βρουν στο περιβάλλον τους κάποια άλλη τροφή εξίσου πλούσια με τις φώκιες, οι πεινασμένες πολικές αρκούδες συχνά απομακρύνονται από τα εδάφη τους. Συχνά, αναζητούν τροφή ακόμη και κοντά σε κατοικημένες περιοχές.
Το λιώσιμο των ογκοπάγων αποτελεί πρόκληση ιδίως για τις θηλυκές αρκούδες που γεννούν την άνοιξη. «Θα πρέπει να έχουν πιάσει αρκετές φώκιες για να αποθηκεύσουν στο σώμα τους λίπος ώστε να παράγουν γάλα για τα μικρά τους κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής νηστείας», εξήγησε ο Στίβεν Άμστρουπ, ένας από τους συντάκτες της μελέτης και επικεφαλής της μη κυβερνητικής οργάνωσης Polar Bears International.
Οι επιστήμονες υπολόγισαν τον αριθμό των ημερών «νηστείας» που μπορεί να αντέξει μια πολική αρκούδα, ανάλογα με το βάρος της. Μια αρσενική, από τον πληθυσμό του Κόλπου του Χάντσον, της οποίας το βάρος είναι κατά 20% μικρότερο του κανονικού, θα άντεχε μόνο 125 ημέρες νηστείας, αντί για 200, που είναι το φυσιολογικό σήμερα.
Οι περίπου 25.000 πολικές αρκούδες που υπάρχουν σήμερα ζουν στον Καναδά, την Αλάσκα, τη Σιβηρία, τα νησιά Σβάλμπαρντ και τη Γροιλανδία. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι πληθυσμοί αυτοί δεν θα πληγούν όλοι ταυτόχρονα. Όμως, αν συνεχιστούν με τον ίδιο ρυθμό οι εκπομπές καυσαερίων θα μειωθεί η αναπαραγωγική τους ικανότητα και θα τεθούν σε κίνδυνο σχεδόν όλες, μέχρι το 2100. Μια μικρή εξαίρεση αποτελεί, πιθανόν, το Νησί της Βασίλισσας Ελισάβετ, σύμφωνα με τον Στίβεν Άμστρουπ.
Το να χαρακτηριστούν οι πολικές αρκούδες «είδος υπό εξαφάνιση», να μπουν δηλαδή στη γνωστή «κόκκινη λίστα» της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης» (σήμερα τις θεωρεί απλώς «ευάλωτες»), δεν θα άλλαζε τη μοίρα τους. Πολλά είδη κινδυνεύουν να εξαφανιστούν εξαιτίας της λαθροθηρίας ή της καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντός τους από τον άνθρωπο.
Για να σωθεί το είδος, ορισμένοι προτείνουν να επανεισαχθούν στην Αρκτική ζώα που έχουν γεννηθεί σε καθεστώς αιχμαλωσίας ή ακόμη και να μεταφερθούν στον Νότιο Πόλο. Ο Στίβεν Άμστρουπ το θεωρεί ανέφικτο.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
«Θεραπεία ή απάτη; – Η εναλλακτική ιατρική υπό δοκιμή»
Για το βιβλίο των Simon Singh και Ernst Edzard (μτφρ. Νίκος Αποστολόπουλος, εκδ. Τραυλός).
Όλες εκείνες τις μέρες της καραντίνας, με τους ανθρώπους διεθνώς να προσπαθούν να προστατευτούν από την εξάπλωση του ιού Covid-19, οι προβληματισμοί σχετικά με τον κοινωνικό ρόλο των γιατρών αλλά και της Ιατρικής γενικότερα, ήρθαν πάλι στο προσκήνιο. Από τη μια πλευρά η επιστήμη να εργάζεται πυρετωδώς στην αναζήτηση απαντήσεων, και από την άλλη διάφορες θεωρίες συνωμοσιολογικού τύπου να διαδίδονται εξίσου ταχύτατα. Μέσα σε αυτή τη συγκυρία, το παρόν βιβλίο των Simon Singh και Ernst Edzard δε θα μπορούσε να είναι περισσότερο επίκαιρο. Ποια είναι η διαφορά της επιστήμης από την ψευδοεπιστήμη; Μπορούν οι διάφορες εναλλακτικές θεραπείες να συναγωνιστούν τη συμβατική ιατρική στην καταπολέμηση των ασθενειών; Τι επιζητούν όσοι καταφεύγουν σε αυτές; Σε αυτά και σε άλλα παρόμοια ερωτήματα αναλαμβάνουν να δώσουν απάντηση οι δύο συγγραφείς.
Αρχικά, ορίζουν ως εναλλακτική θεραπεία («complementary and alternative medicine», CAM), οποιαδήποτε θεραπεία δεν είναι αποδεκτή από την πλειονότητα των γιατρών του κυρίαρχου ρεύματος.
Πιο απλά, οι εναλλακτικές θεραπείες είναι βιολογικά αβάσιμες. Ωστόσο, η στάση του κόσμου απέναντί τους είναι αρκετά θετική: αρκεί να σημειωθεί ότι σε πολλές χώρες, περισσότερο από το μισό του πληθυσμού καταφεύγει σε κάποια μορφή τέτοιας θεραπείας. Σύμφωνα με τους συγγραφείς, η συμβατική (ή αλλιώς, η τεκμηριωμένη) ιατρική διαθέτει όλα τα μεθοδολογικά εργαλεία για να ελέγξει τους ισχυρισμούς των πάσης φύσεων «θεραπευτών» και στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων η κρίση της είναι καταδικαστική. Σε ελάχιστες περιπτώσεις μπορεί ένα εναλλακτικό φάρμακο ή μια πρακτική να συνεισφέρει ουσιαστικά στην υγεία του ασθενούς, ενώ τις περισσότερες φορές το μόνο που συμβαίνει είναι ότι εκείνος πέφτει θύμα οικονομικής εκμετάλλευσης, βάζοντας κάποτε σε κίνδυνο μέχρι και τη ζωή του. Το κύριο μέσο με το οποίο η επιστήμη προβαίνει σε εκτιμήσεις σχετικά με την εναλλακτική ιατρική είναι το ίδιο το οποίο χρησιμοποιεί και για τις συμβατικές θεραπείες: πρόκειται για τις κλινικές δοκιμές, που καθιερώθηκαν μόλις εκατόν πενήντα χρόνια πριν. Στο βιβλίο εξετάζονται περίπου τριάντα τέτοιες θεραπείες, από το Reiki και τη ρεφλεξολογία ως το μασάζ shiatsu και την τεχνική Alexander, τις οποίες οι Singh και Edzard αναλύουν και προβαίνουν σε συμπεράσματα σχετικά με την αντικειμενική αξία τους, δίνεται όμως ιδιαίτερη έμφαση σε τέσσερις: βελονισμός, ομοιοπαθητική, χειροπρακτική και βοτανοθεραπεία.
Μύρωνας Ζαχαράκης
Επίθεση εναντίον μέλους της ορνιθολογικής εταιρείας
Η επίθεση και ο τραυματισμός μέλους της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας στην παραλία της Καλογριάς (Ν. Αχαΐας), ενόσω κατέγραφε παράνομη δραστηριότητα σε έναν από τους σημαντικότερους προστατευόμενους υγροτόπους της Ελλάδας, προκαλεί πολλά ερωτήματα για τη συνεχιζόμενη δράση οργανωμένων κυκλωμάτων παρανομίας στην περιοχή.
Δύο μέλη της Ορνιθολογικής και ενεργά μέλη της περιβαλλοντικής κοινότητας βρίσκονταν τη Δευτέρα 13 Ιουλίου στην παραλία της Καλογριάς του Νομού Αχαΐας για παρατήρηση πουλιών στη θέση όπου φωλιάζουν παρυδάτια πουλιά. Εκεί, εντός της προστατευόμενης περιοχής του Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων Κοτυχίου-Στροφυλιάς, είδαν με μεγάλη τους έκπληξη ένα μεγάλο τρακτέρ να ισοπεδώνει τις θίνες, σε μια περιοχή όπου δεν επιτρέπεται καν η κίνηση μηχανοκίνητων μέσων. Αυτό συνέβαινε στο πλαίσιο της δημιουργίας χώρου με ομπρέλες και ξαπλώστρες στην αμμώδη παραλία, χωρίς να υπάρχουν ακόμη οι προβλεπόμενες άδειες.
Ξεκινώντας να καταγράφουν τη δραστηριότητα για να προχωρήσουν στην αυτονόητη καταγγελία, ένας από τους εργαζόμενους στις ομπρέλες τούς πλησίασε από άλλο σημείο, ζητώντας τον λόγο επειδή «τον κινηματογραφούσαν» και, πριν μιλήσουν, ο άγνωστος γρονθοκόπησε τον Κυριάκο Γαλάνη, τραυματίζοντάς τον στο πρόσωπο, και εξαφανίστηκε.
Η αστυνομία που έφτασε επί τόπου οδήγησε στο τμήμα τον –κατά δήλωσή του– επιχειρηματία με τις ομπρέλες, προκειμένου να του ασκηθεί αυτεπάγγελτη δίωξη για παράνομη κατάληψη του χώρου της παραλίας, και τον χειριστή του τρακτέρ. Ο κ. Γαλάνης, αφού δέχθηκε τις πρώτες βοήθειες, κατέθεσε μήνυση για την επίθεση και για την καταστροφή της παραλιακής ζώνης από το τρακτέρ, και στη συνέχεια οδηγήθηκε στο Νοσοκομείο του Ρίου για ράμματα.
Και οι δύο προσαχθέντες αποδείχθηκε ότι έχουν ιστορικό αδικημάτων εντός του Εθνικού Πάρκου. Ο «υπεύθυνος της επιχείρησης» έχει παραπεμφθεί δύο φορές για παράνομο κυνήγι εντός του Εθνικού Πάρκου, αλλά έχει αθωωθεί λόγω «έλλειψης αποδείξεων», παρά τις καταθέσεις αυτοπτών δασοφυλάκων. Ο χειριστής του τρακτέρ είναι ο υπόδικος λαθροθήρας με το τζετ σκι που είχε πυροβολήσει (!) εναντίον πολιτών, ανάμεσα στους οποίους μέλη της Ορνιθολογικής, καθώς τον κατέγραφαν να κυνηγάει άγρια πουλιά στη λιμνοθάλασσα του Πρόκοπου.
