Του Γιώργου Τοζίδη Το 2001, η Τράπεζα Πειραιώς εξαγόρασε την Ελληνική Τράπεζα Βιομηχανικής Αναπτύξεως (ΕΤΒΑ).

Για την απόκτηση της ΕΤΒΑ που είχε σηκώσει το βάρος της χρηματοδότησης της βιομηχανικής ανάπτυξης στην Ελλάδα για σαράντα χρόνια περίπου, είχε υποβάλλει πρόταση εξαγοράς και η Αγροτική Τράπεζα (ΑΤΕ). Σύμφωνα με την καταγγελία του Συλλόγου Εργαζομένων της ΑΤΕ (26/10/2001), ενώ η προσφορά της ΑΤΕ ήταν «καταφανώς καλύτερη από εκείνη της Πειραιώς», η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ επέλεξε την παράδοση της ΕΤΒΑ στην Πειραιώς προκειμένου να ιδιωτικοποιηθεί. Σήμερα, οι βιομηχανικές περιοχές της χώρας (τις οποίες διαχειρίζεται πλέον η Πειραιώς) έχουν μετατραπεί σε νεκροταφεία επιχειρήσεων.
Δέκα χρόνια μετά, η «απορρόφηση» της καλής ΑΤΕ από την Πειραιώς, μόνο δεινά προοιωνίζει για την αγροτική παραγωγή. Η ουσιαστική κατάργηση της αγροτικής πίστης, η παράδοση της αγροτικής γης στο ιδιωτικό κεφάλαιο και η απαξίωση της συσσωρευμένης γνώσης στη χρηματοδότηση της αγροτικής παραγωγής στερούν ένα ουσιαστικό εργαλείο στήριξης του σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης που έχει ανάγκη η χώρα και του οποίου βασικός πυλώνας είναι η ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής.

Τα βασικά μεγέθη των δύο τραπεζών
Από τον πίνακα 1 προκύπτει ότι τα βασικά οικονομικά μεγέθη της ΑΤΕ είναι καλύτερα σε σύγκριση με τα αντίστοιχα της Πειραιώς καθώς:
Α. Ο δείκτης δάνεια / απαιτήσεις είναι για την ΑΤΕ 1,05 ενώ για την Πειραιώς 1,48.
Β. Η διάρθρωση των δανείων προς ιδιώτες είναι δυσμενέστερη στην Πειραιώς, καθώς η αναλογία των δανείων που παρουσιάζουν μεγαλύτερο ποσοστό επισφαλειών (καταναλωτικά-πιστωτικές κάρτες) είναι σημαντικά υψηλότερη από ό,τι στην Αγροτική.
Γ. Τα αποτελέσματα των δύο τραπεζών επηρεάζονται σαφώς από την απομείωση των απαιτήσεών τους (πρώτο PSI, διαγραφή επισφαλών απαιτήσεων). Χωρίς την απομείωση και οι δύο τράπεζες εμφανίζουν θετικά αποτελέσματα προ φόρων.
Δ. Τα ίδια κεφάλαια και των δύο τραπεζών είναι θετικά.
Ε. Τα ποσοστά κάλυψης των επισφαλειών των δύο τραπεζών, όπως αυτές υπολογίζονται με βάση τα ποσοστά που δίνει η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) για κάθε κατηγορία δανείων, από τις αντίστοιχες προβλέψεις ανέρχεται σε 60% για την ΑΤΕ και 40% για την Πειραιώς.
Από την παράθεση των παραπάνω στοιχείων προκύπτει ότι οι δύο τράπεζες βρίσκονταν την 30/09/2011 στην ίδια θέση, περίπου, όσον αφορά την πιστοληπτική αξιολόγησή τους.

Τι έδειξαν τα stress tests;
Στις 15/07/2011, η ΤτΕ ανακοίνωσε τα αποτελέσματα από την εφαρμογή του δυσμενούς σεναρίου της πανευρωπαϊκής άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress tests) για τις δύο τράπεζες (Πίνακας 2).
Ειδικότερα για την ΑΤΕ, η ΤτΕ. παρατηρούσε ότι «η ΑΤΕbank έχει σχηματίσει σημαντικού ύψους γενικές προβλέψεις (€750 εκατ.), οι οποίες δεν έχουν συμπεριληφθεί στα αποτελέσματα που εμφανίζονται στη στήλη 1. Επιπρόσθετα, η Γενική Συνέλευση των μετόχων της έχει ήδη αποφασίσει την έκδοση μετατρέψιμου σε κοινές μετοχές ομολογιακού δανείου ύψους €235 εκατ. Οι ενέργειες αυτές διαμορφώνουν τον δείκτη της ΑΤΕbank σε 6% στο τέλος του 2012».
Για την Πειραιώς, η ΤτΕ σημείωνε «ότι ο δείκτης Core Tier 1 διαμορφώνεται υπό το δυσμενές σενάριο σε 6,3% στο τέλος του 2012, εάν ληφθεί υπ’ όψιν η έκδοση μετατρέψιμου σε κοινές μετοχές ομολογιακού δανείου που έχει αποφασιστεί από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων της και η ανακοινωθείσα από την τράπεζα πώληση της θυγατρικής της στην Αίγυπτο». Είναι χαρακτηριστικό, για τις ωφέλειες που αποκομίζει η Τράπεζα Πειραιώς, ότι μετά την «απορρόφηση» της Αγροτικής, ακύρωσε τη διαδικασία πώλησης της θυγατρικής της στην Αίγυπτο.
Σημειώνεται ότι ο ελάχιστος αποδεκτός δείκτης κεφαλαίων Core Tier 1 είναι 5%. Άρα και οι δύο τράπεζες εφόσον υλοποιούσαν τις αποφάσεις που είχαν λάβει για την ενίσχυση των ιδίων κεφαλαίων τους θα εκπλήρωναν το κριτήριο βιωσιμότητας.

Τα ίδια κεφάλαια των δύο τραπεζών
Τα βασικά επιχειρήματα των «εμπνευστών» της παράδοσης της ΑΤΕ στην Πειραιώς, όπως καταγράφονται στο ΦΕΚ 2208/27.07.2012, είναι: 1. Η ανάγκη ενίσχυσης των ιδίων κεφαλαίων της τράπεζας με το ποσόν των 3.945.061.000 ευρώ. Το ποσό ενίσχυσης προκύπτει από τη ζημία που προκάλεσε στην τράπεζα η ανταλλαγή των ομολόγων και η απομείωση των απαιτήσεών της κατά του Ελληνικού Δημοσίου και 2. η απαγόρευση αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου, με συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου που είναι ο κύριος μέτοχος, λόγω των δεσμεύσεων του Μνημονίου.
Στην ίδια κατάσταση βρέθηκε, όμως, και η Τράπεζα Πειραιώς. Τα ίδια κεφάλαιά της ήταν στις 31/12/2011 αρνητικά (-1.940 εκατ. ευρώ) λόγω του PSI και μετατράπηκαν σε θετικά στις 31/03/2012 λόγω της ενίσχυσής τους από Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ) με το ποσό των 4,7 δισ. ευρώ.
Ενώ όμως για την ενίσχυση των ιδίων κεφαλαίων της ΑΤΕ απαιτείτο, για να κριθεί βιώσιμη, το ποσό των 3.945.061.000 ευρώ και ενώ εξαιρέθηκε από την ενίσχυσή της με κεφάλαια του ΕΤΧΣ, με απόφαση της κυβέρνησης, θα καταβληθεί, από το ταμείο, ποσό 6.675.890.000 ευρώ στην Πειραιώς για την κάλυψη του ανοίγματος μεταξύ Ενεργητικού και Παθητικού.
Όσον αφορά τις δεσμεύσεις του Μνημονίου, σημειώνεται ότι στο 2ο πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής της Ελλάδας (Μάρτιος 2012), που συνέταξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, γίνεται αναφορά για την ΑΤΕ (και τις άλλες ελληνικές τράπεζες) στις σελίδες 104-108, 124-125 και 145-149. Η μόνη δέσμευση που αναλαμβάνει το υπουργείο Οικονομικών (και όχι η ΤτΕ) είναι να παρουσιάσει μια μελέτη που θα προσδιορίζει τα νομικά, λειτουργικά και οικονομικά δεδομένα των διαφορετικών λύσεων και του συνεπαγόμενου κόστους κάθε μίας από αυτές, χωρίς κανένα περιορισμό. Άλλωστε, εντός του 2011, το Ελληνικό Δημόσιο συμμετείχε στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της ΑΤΕ με την καταβολή μετρητών συνολικού ύψους 1.259,5 εκατ. ευρώ.

Συμπεράσματα
Η «παράδοση» της ΑΤΕ στην Τράπεζα Πειραιώς δεν αποτελεί, απλώς, ένα ακόμη σκάνδαλο στη μακρά αλυσίδα οικονομικών σκανδάλων του αστικού πολιτικού συστήματος. Σε μια περίοδο, που η γη έχει αποκτήσει ιδιαίτερη βαρύτητα, όπως δείχνουν τα στοιχεία σε παγκόσμιο επίπεδο, εκχωρείται στο ιδιωτικό κεφάλαιο το 40% της ελληνικής αγροτικής γης. Οι συνέπειες θα είναι τόσο οικονομικές (μείωση αγροτικής παραγωγής) όσο και κοινωνικές με τη μετατροπή των μικροϊδιοκτητών αγροτών σε εργάτες γης.
Άλλωστε, η Τράπεζα Πειραιώς δεν αποτελεί τυχαία επιλογή καθώς ήδη δραστηριοποιείται με σειρά προγραμμάτων στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων.
Η ακύρωση, με κάθε πρόσφορο μέσο, της παράδοσης της ΑΤΕ στην Τράπεζα Πειραιώς είναι προϋπόθεση για την επιτυχία του προγράμματος παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1

30/09/2011* (σε χιλ. ευρώ)

ΑΓΡΟΤΙΚΗ

ΠΕΙΡΑΙΩΣ

Καταθέσεις

17.316.147

20.277.836

Στεγαστικά

6.579.196

6.158.433

Προσωπικά-Καταναλωτικά

1.214.334

1.941.127

Πιστωτικές

531.324

708.418

Επιχειρήσεις

6.334.917

22.612.292

Αγροτικά

2.178.814

 

Δημόσιος Τομέας

3.328.193

 

Απαιτήσεις κατά πελατών

18.169.906

30.012.075

Προβλέψεις

1.996.872

2.029.046

Κέρδη προ φόρων και απομειώσεων

 

129.000

432.471

Απομειώσεις

1.044.487

1.811.643

Κέρδη προ φόρων

-915.847

-1.379.172

Ίδια κεφάλαια

441.411

2.640.659

*Τελευταία ημερομηνία δημοσίευσης λογιστικών καταστάσεων για την ΑΤΕ

ΠΙΝΑΚΑΣ 2

Τράπεζα

(1)

Δείκτης Core Tier 1 την 31/12/2012

(υπό το δυσμενές σενάριο)

(2)

Δείκτης Core Tier 1 την 31/12/2012

(υπό το δυσμενές σενάριο, συμπεριλαμβανομένων των πρόσθετων μέτρων βελτίωσης του Δείκτη Κεφαλαιακής Επάρκειας)

Τράπεζα Πειραιώς

5,3%

6,3%

Αγροτική Τράπεζα

-0,8%

6,0%

 

Σχόλια

Σου άρεσε αυτό το άρθρο; Ενίσχυσε οικονομικά την προσπάθειά μας!