Της Βάννας Σφακιανάκη
Όταν στην κεντρική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης όλα περιστρέφονται γύρω από την κλιματική αλλαγή, με στόχο μια «κλιματικά ουδέτερη οικονομία» απαλλαγμένη από αέριους ρύπους, για το «πρασίνισμα» της πυρηνικής ενέργειας –που δεν παράγει διοξείδιο του άνθρακα– ο δρόμος ήταν εξαιρετικά σύντομος. Ωστόσο η απόφαση καθυστέρησε αρκετά χρόνια να επισημοποιηθεί, επειδή η πυρηνική ενέργεια δεν είναι δημοφιλής, ιδιαίτερα μετά από το πυρηνικό δυστύχημα στην Φουκουσίμα. Σήμερα είναι πιο εύκολο να περάσει μέσα στο σοκ και δέος που βιώνει η κοινωνία με την πανδημία και την ενεργειακή και γενικότερη οικονομική κρίση.
Στις 2 Φεβρουαρίου 2022, η Κομισιόν ενέκρινε έναν συμπληρωματικό Κανονισμό για το κλίμα που περιλαμβάνει την πυρηνική ενέργεια και το φυσικό αέριο στον κατάλογο των οικονομικών δραστηριοτήτων που ταξινομούνται από την Ευρωπαϊκής Ένωσης ως «πράσινες επενδύσεις», κρίνοντας ότι σύμφωνα με τους κλιματικούς και περιβαλλοντικούς στόχους της Ε.Ε., θα συμβάλουν στην επιτάχυνση της μετάβασης από τα στερεά ή υγρά ορυκτά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένου του άνθρακα, προς ένα κλιματικά ουδέτερο μέλλον.
Ο επίσημος χαρακτηρισμός μιας επένδυσης ως «πράσινης» ή όχι, είναι καθοριστικής σημασίας για τη χρηματοδότησή της. Γι’ αυτό και η σχετική ανακοίνωση (1) επισημαίνει ότι ο συμπληρωματικός κανονισμός «εισάγει πρόσθετες οικονομικές δραστηριότητες από τον τομέα της ενέργειας στην ταξινομία της Ε.Ε.», ενώ και ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, εκτελεστικός αντιπρόεδρος για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των Ανθρώπων (!) δηλώνει ότι ο κανονισμός «θα επιταχύνει τις ιδιωτικές επενδύσεις που χρειαζόμαστε, ιδίως κατά την τρέχουσα δεκαετία».
Στις 2 Φεβρουαρίου 2022, η Κομισιόν ενέκρινε έναν συμπληρωματικό Κανονισμό για το κλίμα που περιλαμβάνει την πυρηνική ενέργεια και το φυσικό αέριο στον κατάλογο των οικονομικών δραστηριοτήτων που ταξινομούνται από την Ευρωπαϊκής Ένωσης ως «πράσινες επενδύσεις»
Εξασφαλισμένο το προνόμιο των κρατών μελών να προωθούν τα συμφέροντά τους
Η ανακοίνωση για τον συμπληρωματικό κανονισμό δεν παραλείπει να υπενθυμίσει ότι «Μολονότι, η ΕΕ έχει κοινούς κλιματικούς και περιβαλλοντικούς στόχους, το εθνικό ενεργειακό μείγμα αποτελεί προνόμιο των κρατών μελών και διαφέρει από το ένα κράτος μέλος στο άλλο, ενώ ορισμένα κράτη μέλη εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την καύση άνθρακα με υψηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Η ταξινομία συμβάλλει στην κινητοποίηση ιδιωτών επενδυτών για την επίτευξη των κλιματικών στόχων και καλύπτει ενεργειακές δραστηριότητες που αντικατοπτρίζουν διαφορετικές εθνικές καταστάσεις και σημεία εκκίνησης.».
Πράγματι, η στρατηγική της «κλιματικά ουδέτερη οικονομίας», σε συνδυασμό με την αρχή της αμεροληψίας απέναντι στις διάφορες τεχνολογίες , επιτρέπει σε κράτη μέλη με διαφορετικά συμφέροντα να υιοθετούν διαφορετικές πολιτικές επιλογές τόσο στο μείγμα ενέργειας που υιοθετούν, όσο και στην τεχνολογία που εξάγουν. Στην πυρηνική ενέργεια ηγέτιδα δύναμη είναι η Γαλλία, ενώ η Γερμανία ειδικεύεται στην αντιρρυπαντική τεχνολογία, την παραγωγή ανεμογεννητριών και παράλληλα, έχει υιοθετήσει εθνικό στρατηγικό σχέδιο με στόχο να καταστεί ο υπ’ αριθμόν ένα προμηθευτής και παραγωγός υδρογόνου, με ένα πρόγραμμα ύψους 9 δισ. ευρώ που όπως ισχυρίζεται, θα απαλλάξει την βιομηχανία της από τον άνθρακα και θα δώσει ώθηση στην οικονομία μετά την πανδημία. (2) «Συμπτωματικά» για την παραγωγή «ανανεώσιμου υδρογόνου» χρειάζονται πολλές νέες ανεμογεννήτριες!
Οι πρώτες ανακοινώσεις για έργα πυρηνικής ενέργειας
Πριν στεγνώσει το μελάνι του συμπληρωματικού Κανονισμού, ο Μακρόν ανακοίνωσε πρόγραμμα-μαμούθ για νέα πυρηνικά. (3) Το πρόγραμμα αφορά στην κατασκευή έως και δεκατεσσάρων (14) νέων πυρηνικών αντιδραστήρων από την Electricite de France (EDF), από τους οποίους έξι (6) σε πρώτη φάση. Στη Γαλλία οι πυρηνικές μονάδες της EDF καλύπτουν τα δύο τρίτα από την παραγωγή της χώρας σε ηλεκτρικό ρεύμα, με πενηνταέξι (56) αντιδραστήρες, για τους οποίους θα επιδιωχθεί η παράταση της διάρκειας ζωής τους, εκτός κι αν κριθούν επισφαλείς.
(Σαν) έτοιμος από καιρό και ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Μπόρις Τζόνσον, στρέφεται στην πυρηνική και αιολική ενέργεια. Ο Τζόνσον σύμφωνα με το Bloomberg βρίσκεται σε επαφές με στελέχη της πυρηνικής βιομηχανίας, καθώς και εκπροσώπους εταιρειών από τον τομέα της αιολικής ενέργειας. (4)
Η Ελλάδα εξετάζει το ενδεχόμενο, να προμηθεύεται μέσω διμερών συμφωνιών, πυρηνική ενέργεια που θα παράγεται στη Βουλγαρία. Η συζήτηση, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, αφορά την πιθανή υπογραφή ενός διακρατικού μνημονίου που θα ανοίξει το δρόμο ώστε να υπάρξουν εμπορικές συμφωνίες και μακροχρόνια συμβόλαια ανάμεσα στην Βουλγαρική εταιρεία παραγωγής ρεύματος από πυρηνικά και σε ελληνική ή ελληνικές εταιρείας ηλεκτρισμού. (5)
Η χώρα μας μέσω των διακρατικών διασυνδέσεων εισάγει ήδη ηλεκτρικό ρεύμα από τη Βουλγαρία που περιέχει το παραγόμενο από πυρηνική ενέργεια, αλλά η προοπτική συμβολαιοποίησης ρεύματος από ένα νέο πυρηνικό σταθμό θα ωθήσει και θα εδραιώσει τη βιωσιμότητα ενός νέου πυρηνικού σταθμού ή την επέκταση υφιστάμενου.
Περισσεύει η υποκρισία, αφού μόλις τον περασμένο Οκτώβριο ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά τη Σύνοδο Κορυφής, απέκλεισε το ενδεχόμενο να στραφεί η Ελλάδα στην πυρηνική ενέργεια. (6)
Πέρα από τη δεδομένη επικινδυνότητα, η δημιουργία νέων μονάδων πυρηνικής ενέργειας στη γειτονιά μας, σηματοδοτεί και τον τρόπο που αντιλαμβάνεται η ελληνική κυβέρνηση τον εθνικό ενεργειακό σχεδιασμό καθώς, όπως λέει ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, «θα πρόκειται για φθηνή ηλεκτρική ενέργεια που θα αξιοποιηθεί ως φορτίο βάσης, στηρίζοντας την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ». (7)
Παραπομπές
(1) ec.europa.eu/ Ταξινομία της ΕΕ: η Επιτροπή παρουσιάζει συμπληρωματική κατ’ εξουσιοδότηση πράξη για το κλίμα με σκοπό την επιτάχυνση της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές
(2) euro2day.gr/ : Γερμανία: Πώς σχεδιάζει την επανάσταση του υδρογόνου
(3) kathimerini.gr : Πρόγραμμα-μαμούθ Μακρόν για νέα πυρηνικά
(4) energypress.gr : Στροφή από Τζόνσον σε πυρηνική ενέργεια και αιολικά για να μειώσει το ενεργειακό κόστος
(5) energypress.gr : Συνομιλίες Ελλάδας – Βουλγαρίας για «κλειδωμένες» εισαγωγές ρεύματος από νέο πυρηνικό σταθμό με μακροχρόνιο διμερές συμβόλαιο
(6) kathimerini.gr/ : Μητσοτάκης: Η Ελλάδα δεν πρόκειται να στραφεί στην πυρηνική ενέργεια
(7) energypress.gr/ : Σκρέκας: Έρχονται ρυθμιστικές παρεμβάσεις για θωράκιση των ενεργειακών αγορών
