Στην πρώτη εικόνα της Τεχεράνης δεσπόζει το βουνό Αλμπόρζ στους πράσινους πρόποδες του οποίου ανεβαίνει η πελωρίων διαστάσεων πόλη των 18 –κατά τα λεγόμενα- εκατομμυρίων κατοίκων που είναι χτισμένη σε ένα πλατύ οροπέδιο με υψόμετρο από 1.000 μέχρι 1.800 μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Με φόντο –Μάη μήνα- τις άσπρες από το χιόνι βουνοκορφές, φαρδιές λεωφόροι μήκους πολλών χιλιομέτρων διασχίζουν την πρωτεύουσα από την ανατολή στη δύση και από το βορρά στο νότο, εκεί που τελειώνουν τα σπίτια και αρχίζει η μεγάλη έρημος. Στις έξι λωρίδες κυκλοφορίας για τα ιδιωτικά αυτοκίνητα και τα μηχανάκια προστίθενται στη μέση άλλες δύο λωρίδες προστατευμένες από ένα τοιχάκι αποκλειστικά για τα λεωφορεία. Το πόσο απαραίτητο είναι αυτό το μέτρο, το συνειδητοποιείς όταν βλέπεις ότι όλοι οι κεντρικοί δρόμοι είναι μονίμως φρακαρισμένοι από μιλιούνια (στην κυριολεξία) ΙΧ που χρειάζονται από μία μέχρι τρεις ώρες για να φτάσουν στον μακρύτερο προορισμό τους.
Το μετρό έχει πάνω από 130 σταθμούς σε πέντε γραμμές, εκ των οποίων η μία επεκτείνεται για να φτάσει στο διεθνές αεροδρόμιο που απέχει περίπου 80 χλμ. από το κέντρο, ενώ το παλιό αεροδρόμιο που εξυπηρετεί τις εσωτερικές αερογραμμές παραμένει μέσα στη γιγαντωμένη πόλη. Μηχανάκια, κινεζικής κατασκευής συναρμολογημένα στο Ιράν, με παρμπρίζ και μικρή τέντα για τον ήλιο και τη βροχή, κινούνται ελικοειδώς ανάμεσα στις αυτοκινητοσειρές με μεγάλες ταχύτητες, μεταφέροντας μέχρι και τέσσερα άτομα ή μεγάλους όγκους εμπορευμάτων και οι πεζοί περνούν με ρίσκο στην απέναντι πλευρά, ενώ στις διασταυρώσεις νομίζεις ότι μόνο ένα μαγικό χέρι εμποδίζει τις συγκρούσεις και τα ατυχήματα. Γενικά, το κυκλοφοριακό σε κάνει να νιώσεις ότι βρίσκεσαι σε μία πόλη που σφύζει από ζωή. Εκατομμύρια άνθρωποι κινούνται καθημερινά για κάποιο σκοπό. Και η πολιτική του κράτους διευκολύνει αυτή την κινητικότητα. Παρ’ όλο που το Ιράν υπέστη σοβαρό πλήγμα από τις κυρώσεις 12 ετών που επιβάλανε οι ΗΠΑ για το πυρηνικό του πρόγραμμα και ιδίως από την μεγάλη απώλεια εσόδων εξαιτίας της κατακόρυφης πτώσης των τιμών του πετρελαίου, η βενζίνη κοστίζει μόνο 17-25 λεπτά το λίτρο και ένα αυτοκίνητο ιρανικής κατασκευής Saipa μεταξύ 6 και 9 χιλιάδων ευρώ.
Αυτοδυναμία
Σε όλη τη χώρα είναι πολύ λίγα τα εμπορικά κέντρα και τα σουπερμάρκετ. Αντιθέτως, χιλιάδες μαγαζιά κάθε είδους κατά μήκος όλων των μεγάλων δρόμων τονίζουν τη σημασία του λιανικού εμπορίου στην οικονομική ζωή, αλλά και την κοινωνική συγκρότηση της πόλης. Ο νεοφιλελευθερισμός δεν έχει ακόμα βάλει στο χέρι το Ιράν. Το μικρεμπόριο προστατεύεται, όπως προστατεύεται και η τοπική παραγωγή των αγροτικών προϊόντων που είναι άφθονα και καλής ποιότητας, από τα φρούτα μέχρι τα τυριά. Όποιος θέλει ιταλική μοτσαρέλα θα πληρώσει κάτι παραπάνω.
Εκεί που πάσχει η πόλη είναι στην ατμοσφαιρική ρύπανση που είναι βαριά και στην αιχμή του καλοκαιριού σε συνδυασμό με τη ζέστη ανυπόφορη. Τα μεγάλα, όμορφα και πολύ φροντισμένα πάρκα δημιουργούν ανάσες και επηρεάζουν τη σύνθεση του αέρα, όπως την επηρεάζουν και τα ορμητικά νερά που κατεβαίνουν από το βουνό και διοχετεύονται σε αυλάκια που υπάρχουν ανάμεσα στο δρόμο και το πεζοδρόμιο για να δροσίζουν το περιβάλλον και να ποτίζουν τα πλατάνια και τα λουλούδια που στολίζουν κάθε αυλή και κάθε σπιθαμή γης στην Τεχεράνη. Μια πόλη με πάμπολλα αξιοθέατα, αλλά και μια αρχιτεκτονική του κυρίως σώματός της που δεν την κολακεύει.
Ζωτικότητα
Θέλεις πολύ χρόνο στο Ιράν για να καταλάβεις τι ακριβώς συμβαίνει και σε ποια έκταση. Κάθε μέρα ήταν πολλαπλά τα ξαφνιάσματα. Νέοι χώροι δημιουργούνται συνεχώς σε μια αστική ζώνη ήδη πυκνοδομημένη και πυκνοκατοικημένη. Σε αντίθεση με το πιο φτωχό νότιο τμήμα της πόλης, στα βόρεια υψώνονται ουρανοξύστες με ελικοδρόμια στην ταράτσα και μέσα ή στις παρυφές των πάρκων ανοίγουν νέα καφέ και εστιατόρια. Κάθε γωνιά αξιοποιείται από τους ντόπιους για τους ντόπιους. Ο αριθμός των τουριστών δεν επηρεάζει αισθητά ούτε την οικονομία ούτε τη ζωή των ανθρώπων, ούτε καν στις περιοχές με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα όπως το Ισφαχάν ή το Σιράζ που δέχονται τον όγκο των ξένων επισκεπτών. Στα σημεία ιδιαίτερου κάλλους ή ιστορικής αξίας, είναι οι ντόπιοι που δίνουν το χρώμα. Είτε πήγαμε σε μουσείο, είτε πήγαμε στο παζάρι, είτε πήγαμε στις υπέροχες γέφυρες του Ισφαχάν, ήταν οι ντόπιοι, άντρες, γυναίκες και παιδιά, που έδιναν το χρώμα και τη ζωή στο τοπίο. Ανοιχτόκαρδοι άνθρωποι, γελαστά παιδιά, ευγενικοί και φιλικοί. Οι μαθητές και οι μαθήτριες με τις σχολικές ενδυμασίες (τα αγόρια με ομοιόμορφα ανά σχολείο πουκάμισα και τα κορίτσια με ποδιές και μαντίλι στο κεφάλι) μας χαιρετούσαν στο δρόμο και στα πάρκα και μας ζητούσαν πολύ εγκάρδια να φωτογραφηθούμε μαζί τους.
Οι διεθνείς κυρώσεις που εφαρμόζονται εδώ και 12 χρόνια σε βάρος του Ιράν έχουν μόνο εν μέρει αρθεί και η τιμή του πετρελαίου που αποτελεί την κυριότερη πηγή εσόδων της χώρας παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα στερώντας από τα ταμεία του κράτους δισεκατομμύρια δολάρια. Εντούτοις, το Ιράν κατάφερε να διαχειριστεί πολύ αποτελεσματικά το διπλό πλήγμα διαρκείας που υφίσταται. Αφθονία προϊόντων στα καταστήματα, ελεγχόμενος πληθωρισμός και αναπτυξιακές πολιτικές σε όλους τους τομείς. Σε όποιο μέρος του κόσμου κι αν πάει κανείς, δεν θα βρει πολλές χώρες που να έχει την αίσθηση ότι βρίσκονται σε δυναμική κατάσταση.
Στην Τεχεράνη που χτυπάει η καρδιά και λειτουργεί ο εγκέφαλος του Ιράν υπάρχει μια απίστευτη ζωτικότητα. Κι αυτό δεν μπορεί να οφείλεται μόνο στην φτηνή τιμή της βενζίνης. Αμέτρητος αριθμός καταστημάτων πάσης φύσεως, εκατομμύρια άνθρωποι εν δράσει, μια κοινωνία που σου δίνει την εντύπωση ότι δεν σταματάει ποτέ. Και, μάλιστα, μια κοινωνία που αποτελείται κυρίως από νέους, τόσους πολλούς νέους που οι κάποιας ηλικίας ξεχωρίζουν σαν τη μύγα μες το γάλα. Νέοι, όμορφοι, καλοφτιαγμένοι, ενεργοί, πανταχού παρόντες. Σαν να ζεις σε μια χώρα που όλα είναι αντίθετα απ’ αυτό που βλέπει κανείς στην Ελλάδα με τα μαγαζιά κλειστά, τον πληθυσμό γερασμένο, τους ανθρώπους απογοητευμένους, την ανεργία να καλπάζει, την ευημερία να υποχωρεί, την ανασφάλεια να επικρατεί.
(συνεχίζεται)
Δείτε το Μέρος Β’
Στέλιος Ελληνιάδης
