Δεν θα μπω στη συζήτηση για το ποιο είναι το επίπεδο της λαϊκής συνείδησης, γιατί περιέχει στοιχεία υποκειμενισμού. Ακόμα, για την ευκολία της συζήτησης, θα δεχθώ ότι τα κύρια θέματα σήμερα είναι η κατάλυση της δημοκρατίας και της εθνικής ανεξαρτησίας.
Ποια είναι τα βασικά ερωτήματα που δημιουργεί η μελέτη του άρθρου:
• Ποιος καταλύει τη δημοκρατία;
• Ο κίνδυνος του λαϊκισμού;
• Είναι τόσο απλό το «με μιας γκρέμισμα του καπιταλισμού»;
1. Ποιος καταλύει τη δημοκρατία;
Εδώ δεν πρόκειται απλά για ερώτημα, αλλά παράλληλα και παρατήρηση ότι ο συντάκτης του άρθρου κάνει τεράστιο λογικό άλμα. Περιγράφει ο Χρ. Καραμάνος την κατάλυση της δημοκρατίας-ανεξαρτησίας και την επίθεση στον κόσμο της εργασίας (και μάλιστα πολύ γλαφυρά), εκείνο που με επιμέλεια περνάει στα ψηλά και πολύ γρήγορα, είναι το από πού εκπορεύεται αυτή η κατάλυση; Από πού εκπορεύεται η διάλυση κάθε εργασιακής σχέσης; Και ρωτάω: καλείς τον λαό σε εξέγερση ενάντια σε μια πολιτική και αγνοείς τους εμπνευστές και εφαρμοστές αυτής της πολιτικής;
Σαν να λέμε ότι η Αντίσταση στη διάρκεια της Κατοχής δεν είχε ως κύριο στόχο τη ναζιστική Γερμανία, αλλά ήταν γενικά και αφηρημένα αντίσταση. Η επίθεση που δέχονται αυτό το διάστημα η δημοκρατία, η ανεξαρτησία, οι εργαζόμενοι και τα μικρά και μεσαία στρώματα της κοινωνίας δεν είναι αφηρημένη. Προέρχεται από πολύ συγκεκριμένα κέντρα – Ε.Ε., σε αγαστή συνεργασία με την ντόπια αστική τάξη και έχει πολύ συγκεκριμένο εργαλείο/όπλο εφαρμογής, το ευρώ.
Πώς θα ανατραπεί η επίθεση αν δεν συγκρουστείς με τους εμπνευστές/εφαρμοστές της; Πώς θα ανατραπεί η επίθεση αν δεν αφοπλίσεις τα όπλα της; Αλήθεια (για να γίνω πιο συγκεκριμένος) πώς στο πλαίσιο της παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας θα κάνεις ανασυγκρότηση της αγροτικής παραγωγής, δεσμευμένος από τις ΚΑΠ;
Λέγοντας ότι το να βάζεις ως στόχους αιχμής τα ζητήματα «ρήξη με την Ε.Ε. – έξοδος από την Ευρωζώνη» είναι οικονομισμός, αγνοείς:
α) Ότι μεταδιδακτορικά η ελληνική αστική τάξη συγκροτήθηκε ιδεολογικά αρχικά γύρω από το «όραμα» της ΕΟΚ (Ε.Ε.) και στη συνέχεια γύρω από την είσοδο στην Ευρωζώνη και την παραμονή σε αυτήν.
β) Ότι το μπλοκ εξουσίας της άρχουσας τάξης συγκροτήθηκε με συνεκτικούς ιστούς την Ε.Ε. και το ευρώ.
γ) Τα οράματα της «ισχυρής Ελλάδας στην Ε.Ε. και το ευρώ» αποτέλεσαν για όλο το μεταδιδακτορικό διάστημα τους βασικούς άξονες της ιδεολογικής κυριαρχίας της άρχουσας τάξης πάνω στα πλατιά λαϊκά στρώματα.
Και, τέλος, αγνοείς ότι σήμερα για πρώτη φορά από την ένταξη στην Ε.Ε. και την Ευρωζώνη, τα αντί Ε.Ε.-ευρώ αισθήματα στην κοινωνία αρχίζουν να αποκτούν πλειοψηφικά χαρακτηριστικά, οφείλεις να τα αναδείξεις και να βαθύνεις αυτά τα αισθήματα και όχι να τα αποκαλείς «οικονομισμό στο τετράγωνο».
2. Ο κίνδυνος του λαϊκισμού;
Πέφτει ακόμα ο Χρ. Καραμάνος σε ένα πολύ επικίνδυνο λάθος. Σε ένα λάθος που αν δεν διορθωθεί και οι δυνάμεις του κινήματος επιμένουν σε αυτό ή ακόμα αν το αφήσουν χωρίς ιδεολογική αντιπαράθεση, είναι πολύ πιθανό να μας οδηγήσει σε επικίνδυνους δρόμους και χωρίς λαϊκή αντίδραση μάλιστα.
Η επιμονή για την ανατροπή του «σάπιου πολιτικού συστήματος» είναι πολύ πιθανό, σε αρμονία με το αίσθημα του κόσμου. Αλλά είναι ένα αίσθημα που καλλιεργείται συστηματικά στην κοινωνία από συγκεκριμένα κέντρα εδώ και πολλά χρόνια για να προετοιμάσει εκτροπές και να δώσει επιπλέον διεξόδους στο μπλοκ εξουσίας (εκείνο το στοιχείο που λείπει από το σκηνικό είναι ο Έλληνας Μπερλουσκόνι).
Άλλωστε, έχουμε το πρόσφατο παράδειγμα της υποδοχής Παπαδήμου (το πρώτο διάστημα) από τον κόσμο. Και η λύση Παπαδήμου μπορεί να αποδομήθηκε πολύ γρήγορα στη συνείδηση του κόσμου, γιατί ο ρόλος του ήταν να ολοκληρώσει την επίθεση στην κοινωνία, ο/οι επόμενος/οι σωτήρας/ες θα έχουν απλά να διαχειριστούν ένα υπάρχον θεσμικό πλαίσιο και με τον κατάλληλο ιδεολογικό χειρισμό του κόσμου (τα Μέσα τα έχουν) θα εξασφαλίσει/ουν σημαντική αποδοχή ή έστω σημαντική πίστωση χρόνου, σε κάθε περίπτωση θα είναι πισωγύρισμα για το κίνημα.
Ανεξάρτητα από το επίπεδο της κατανόησης του κόσμου, ο ρόλος των αντισυστημικών πολιτικών δυνάμεων, των δυνάμεων που παλεύουν για την δημιουργία συνθηκών που θα τροποποιήσουν το πολιτικό σκηνικό προς όφελος του κόσμου της εργασίας είναι να αντιπαλεύουν λαθεμένες αντιλήψεις. Ακόμα και αν αυτές οι αντιλήψεις εμφανίζονται στα πλατιά λαϊκά στρώματα, όταν τέτοιες απόψεις γίνονται πλειοψηφικές σε αυτά τα στρώματα τότε τα πράγματα είναι ώριμα για επικίνδυνες εκτροπές.
Αν είναι οικονομισμός στο τετράγωνο «η έξοδος από την Ευρωζώνη» τότε είναι λαϊκισμός εις τη νιοστή (ο ορισμός του λαϊκισμού μπορώ να πω) η αποδοχή οποιασδήποτε άποψης δείχνει πλειοψηφική στα πλατιά λαϊκά στρώματα. Και ιστορικά ο λαϊκισμός δεν έφερε ποτέ θετικό τελικό αποτέλεσμα.
Ο ρόλος μας δεν είναι να χαϊδεύουμε αφτιά υιοθετώντας οτιδήποτε είναι πλειοψηφικό στα λαϊκά στρώματα. Ο ρόλος μας δεν είναι να αφήνουμε να σέρνονται απόψεις ότι η σημερινή κατάσταση είναι αποτέλεσμα ανικανότητας-διαφθοράς-προδοσίας.
Ο ρόλος μας είναι να δείξουμε (ακόμα και σήμερα που, αντικειμενικά, δεν μπαίνει ζήτημα ανατροπής του) πως: Είναι (για όλα φταίει) ο καπιταλισμός ηλίθιε… Ο ρόλος της Αριστεράς, ακόμα περισσότερο της κομμουνιστικής οργάνωσης, είναι να παρεμβαίνει στο λαό, να αλλάζει υπάρχουσες αντιλήψεις, να κονταροχτυπιέται με ιδεολογήματα που δημιουργεί το αστικό μπλοκ εξουσίας, να τροποποιεί συσχετισμούς προς την κατεύθυνση της αλλαγής της κοινωνίας σε όφελος του κόσμου της εργασίας.
3. Είναι τόσο απλό το «με μιας γκρέμισμα του καπιταλισμού»;
Προσπάθησα πολύ να καταλάβω, χωρίς επιτυχία όμως, πώς ένα πρόγραμμα με αιχμές: «έξοδο από την Ευρωζώνη-διαγραφή του χρέους-εθνικοποιήσεις στην υποδομή – αναδιανομή του κοινωνικά παραγόμενου πλούτου» οδηγεί στο «με μιας γκρέμισμα του καπιταλισμού στην Ελλάδα», όπως γράφει το άρθρο του Χρ. Καραμάνου.
Εδώ και αν πρόκειται για λογικό άλμα! Κάνει μια ερμηνεία προθέσεων για να υποστηρίξει τις απόψεις του και μάλιστα τέτοια ερμηνεία που δεν την πιστεύουν ούτε όσοι υιοθετούν τους παραπάνω άξονες, αλλά (είμαι σίγουρος) ούτε και ο ίδιος. Μακάρι η υπόθεση της ανατροπής του καπιταλισμού να ήταν ζήτημα απλής συμφωνίας με τους παραπάνω άξονες ή ακόμα και εφαρμογής αυτών των αξόνων…
Άρης Παρασκευόπουλος
