Το Σχέδιο Νόμου για τη Δημόσια Τηλεόραση και η οργουελική αντιστροφή των νοημάτων. Του Γιάννη Νικολόπουλου
Από τα ξημερώματα της περασμένης Τετάρτης η δικομματική κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας και ΠΑΣΟΚ άνοιξε τους δημόσιους διαύλους τηλεόρασης στο πρώτο κανάλι της εκτρωματικής και ελεγχόμενης ΝΕΡΙΤ, από εγκαταστάσεις και στούντιο ιδιωτικής εταιρίας. Διόλου πρωτότυπα, το κανάλι βαφτίστηκε τσάτρα-πάτρα Ελληνική Δημόσια Τηλεόραση, προφανώς και για να υπενθυμίζεται, συν τοις άλλοις, ότι η κυβέρνηση που ευαγγελίζεται την ανεξαρτησία και την πλήρη αποκοπή της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης από τον κυβερνητικό έλεγχο, όρισε υφυπουργό Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης.
Νέα, υψηλά επίπεδα στην υποκρισία και τον οργουελικό κόσμο της αντιστροφής των νοημάτων και της στρέβλωσης των λέξεων. Εξάλλου και το Σχέδιο Νόμου της ΝΕΡΙΤ κινείται στην ίδια οργουελική αντιστροφή των νοημάτων, στην ίδια κατεύθυνση κεκαλυμμένου, ασφυκτικού ελέγχου του νέου, εταιρικού σχήματος της δημόσιας (εδώ γελάμε και κλαίμε) ραδιοτηλεόρασης όχι απλά από την κυβέρνηση, αλλά και από τα ιδιωτικά συμφέροντα, που σιτίζονται εδώ και χρόνια στο πρυτανείο του δικομματισμού, στην ίδια κατεύθυνση διάλυσης των εργασιακών δικαιωμάτων και του συνδικαλισμού, στην ίδια κατεύθυνση της χειραγώγησης της ενημέρωσης και κατ’ επέκταση της κοινωνίας.
Πέρα από τις κραυγαλέες αντιφάσεις, τις σκόπιμες αοριστίες και αποσιωπήσεις και, κυρίως, τις για πολλοστή φορά ολοφάνερες παραβιάσεις των προβλέψεων του Συντάγματος, το Σχέδιο Νόμου για την ΝΕΡΙΤ αποπειράται να διαμορφώσει το τοπίο της ραδιοτηλεόρασης για την επόμενη δεκαετία. Και, μάλιστα, με αφετηρία τον διορισμό του μεταβατικού σχήματος και του πρώτου διευθύνοντος συμβούλου απευθείας από την κυβέρνηση. Με αυτόν τον πρώτο κρίκο, τον προερχόμενο από τη δικομματική κυβέρνηση, τοv διορισμένο από τη δικομματική κυβέρνηση, ξεκινά η αλυσίδα της διαπλοκής και της ποδηγέτησης της νέας, δημόσιας (τα είπαμε, οργουελική γλώσσα) ραδιοτηλεόρασης. «Αλλάζει ο Μανωλιός και βάζει τα ρούχα του, αλλιώς». Και όχι απλώς τα αλλάζει, αλλά τα κόβει και τα ράβει στα μέτρα της… αγοράς, όπως είπε και ο εκ των εμπνευστών του Σχεδίου Νόμου, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, Νίκος Αλιβιζάτος. «Διαλέξαμε ανάμεσα στον κυβερνητικό έλεγχο και την αγορά. Διαλέξαμε το δεύτερο», είπε ο καθηγητής. Και τον διαψεύδει το Σχέδιο Νόμου. Διάλεξαν και κυβέρνηση (και μάλιστα αυτή την νεοφιλελεύθερη, αντιδραστική κυβέρνηση) και αγορά (αχαλίνωτο καπιταλισμό της λεηλασίας των δημόσιων αγαθών και πόρων).
Το πρώτο (θεωρητικά, μεταβατικό, αλλά, από τις αρμοδιότητές του, τόσο κρίσιμο) εποπτικό συμβούλιο και ο πρώτος διευθύνων σύμβουλος, διορισμένα όργανα από την κυβέρνηση, θα καθορίσουν το περιεχόμενο του διαγωνισμού, τη νικήτρια εταιρία και κατ’ επέκταση τα διάδοχα σχήματα, που αυτή η νικήτρια εταιρία θα προτείνει και οι καθ’ ύλη συναρμόδιοι υπουργοί (Οικονομικών και Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης) θα ορίσουν. Ανεξαρτησία με… μπόλικη εξάρτηση. Διπλή εξάρτηση και σε βάθος εννιά ετών (όσο διαρκεί η θητεία του εποπτικού συμβουλίου) και δέκα (και πλέον) ετών (όσο αφορά τον περιβόητο, στρατηγικό σχεδιασμό της ΝΕΡΙΤ, στα νεοελληνικά business plan). Με το αζημίωτο, φυσικά… Είπαμε, και η κυβέρνηση και οι παρασκευαστές του Σχεδίου Νόμου, διάλεξαν αγορά, διάλεξαν καπιταλισμό, καπιταλισμό σε κρίση και σε περίοδο βίαιου μοιράσματος των ιματίων του δημοσίου χώρου και της τράπουλας των συμφερόντων.
Διάλεξαν να αναλάβει τη δημόσια ραδιοτηλεόραση, η όποια εταιρία κυριαρχήσει στο διαγωνισμό, πάντα με τις ευλογίες της κυβέρνησης Σαμαρά, μια εταιρία, που κατά την έκφραση Αλιβιζάτου, θα είναι «μια εταιρία, κυνηγός κεφαλών». Αν και ο καθηγητής αναφερόταν στη στρατολόγηση των στελεχών των νέων διοικητικών σχημάτων, δεν θα μπορούσε να είναι πιο εύγλωττος και ειλικρινής για τον πραγματικό ρόλο αυτής της μελλοντικής, νικήτριας εταιρίας. Θα είναι η εταιρία-διαμορφωτής ενός περιβάλλοντος Far West στον εργασιακό χώρο ΝΕΡΙΤ, στα οικονομικά διαθέσιμα της ΝΕΡΙΤ και στο τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό προϊόν ΝΕΡΙΤ. Όπως οι συμμορίες των παρανόμων στις ΗΠΑ του 19ου αιώνα, στο δυστοπικό, λογοτεχνικό σύμπαν του Αμερικανού συγγραφέα, Κόρμακ Μακ Κάρθι, που για να εξασφαλίσουν και την τελευταία χούφτα δολάρια, καταδίωκαν και αποκεφάλιζαν άλλους παράνομους, Ινδιάνους ή Μεξικανούς, χωρίς διάκριση, έτσι και το εταιρικό σχήμα της ΝΕΡΙΤ θα ξεκινήσει τις καρατομήσεις από τους εργαζόμενους της ΕΡΤ, όσους δεν είναι οι «εκλεκτοί», όσους δεν είναι πειθήνιοι, όσους δεν είναι του δικομματικού, γαλαζοπράσινου κλίματος σήψης, καταστροφής και παρακμής. Στη συνέχεια, θα στρατολογήσει και θα εντάξει -διά των απευθείας αναθέσεων- τους (διατύπωση του Σχεδίου Νόμου) «εγνωσμένου κύρους» εκλεκτούς της παρασιτικής, μεγαλοαστικής τάξης και των ιδιωτών εκδοτών και καναλαρχών, αμείβοντας και πλασάροντας φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Κάπως έτσι η ΝΕΡΙΤ θα αποδειχθεί χρυσωρυχείο για τους λίγους (της εξωτερικής ανάθεσης και της προνομιακής μεταχείρισης) και γαλέρα για τους πολλούς (τους συμβασιούχους και τους υποαπασχολούμενους).
Στην πραγματικότητα, η ΝΕΡΙΤ δεν θα έχει στόχο την εκπόνηση τηλεοπτικού και ραδιοφωνικού προγράμματος, την πραγματική και αμερόληπτη ενημέρωση, την ανάδειξη του πολιτισμού, την ψυχαγωγία των τηλεθεατών και των ακροατών. Θα είναι ένας ιμάντας μεταφοράς των πόρων της ΕΡΤ και των δημόσιων ταμείων, στις τσέπες των ημετέρων και των ιδιωτών επιχειρηματιών του Τύπου, θα είναι ένας μηχανισμός προπαγάνδας, παραπληροφόρησης και διχασμού της κοινωνίας, θα είναι ένας εργασιακός χώρος πλήρως ελαστικοποιημένων και αντεργατικών συνθηκών απασχολησιμότητας, μοντέλο για όλο το Δημόσιο και τις υπό την απειλή της ιδιωτικοποίησης ΔΕΚΟ.
«Το ιδιωτικό είναι Δημόσιο», «η απασχολησιμότητα είναι εργασία», «η προπαγάνδα είναι δημοσιογραφία», «η αγορά είναι ανεξαρτησία», όπως ίσως θα έγραφε και ο Τζορτζ Όργουελ σε ένα νέο 1984.
