Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Γυναίκες στο Διάστημα
Πριν 55 χρόνια, η κοσμοναύτης Βαλεντίνα Τερέσκοβα ήταν η πρώτη γυναίκα που πήγε στο Διάστημα. Την ακολούθησε, σχεδόν 20 χρόνια αργότερα, η Σβετλάνα Σαβίτσκαγια, η πρώτη γυναίκα που έκανε διαστημικό περίπατο, σε άλλη αποστολή, δύο χρόνια μετά.
Στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό έχουν γίνει 213 διαστημικοί περίπατοι από το 1998, κυρίως για συντήρηση, επισκευές, δοκιμές νέου εξοπλισμού ή επιστημονικά πειράματα, κατά τη NASA.
Το ποσοστό των γυναικών μεταξύ των 500 προσώπων που έχουν πάει στο Διάστημα δεν ξεπερνά το 11%. Οι ομάδες που έκαναν διαστημικούς περιπάτους έως τώρα αποτελούνταν μόνο από άνδρες ή από άνδρες και γυναίκες.
Τα σχεδόν 60 χρόνια των διαστημικών αποστολών του ανθρώπου, μόλις τέσσερις φορές οι ομάδες συμπεριλάμβαναν δύο γυναίκες εκπαιδευμένες για εξόδους στο Διάστημα.
Σχεδόν 35 χρόνια έπειτα από τη δεύτερη αποστολή της Σαβίτσκαγια, ο πρώτος περίπατος στο Διάστημα που θα κάνουν μόνο γυναίκες προγραμματίζεται να γίνει στις 29 Μαρτίου, όπως ανακοίνωσε η NASA. Η υπηρεσία διαβεβαίωσε πως είναι απλώς σύμπτωση το γεγονός ότι η ημερομηνία συμπίπτει με την τελευταία εβδομάδα του Μήνα Ιστορίας των Γυναικών, μιας σειράς εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στις ΗΠΑ για να εορτστεί η συμβολή των γυναικών σε ιστορικά γεγονότα και στην κοινωνία.
Η NASA, όπως αναφέρει το ΑΜΠΕ, υπολογίζει ότι ο διαστημικός περίπατος που θα κάνουν οι δύο αστροναύτισσες θα διαρκέσει περίπου επτά ώρες. Θα πρόκειται για τον δεύτερο από τους τρεις προγραμματισμένους διαστημικούς περιπάτους της Αποστολής 59.
Για τη Στέφανι Σίρχολτς, στέλεχος της διεύθυνσης δημοσίων σχέσεων της NASA, αν και ο πρώτος διαστημικός περίπατος που θα κάνουν μόνο γυναίκες θεωρείται ορόσημο για τις περισσότερες γυναίκες που υπηρετούν σ’ αυτήν, το κύριο είναι να μην είναι ο τελευταίος…
Μικρό αλλά μεγάλο βήμα
«Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα γιγάντιο άλμα για την ανθρωπότητα». Την επόμενη φορά που θα πει μια παρόμοια ιστορική φράση ο πρώτος άνθρωπος που θα πατήσει το πόδι του στον Άρη, θα είναι πιθανώς μια γυναίκα αστροναύτης και όχι ένας άνδρας, όπως είχε συμβεί με τον Νιλ Άρμστρονγκ στη Σελήνη, το 1969.
Αυτό δήλωσε ο επικεφαλής της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) Τζιμ Μπριντενστάιν, μιλώντας σε ραδιοφωνική εκπομπή θεμάτων επιστήμης και τεχνολογίας, σύμφωνα με τη βρετανική Independent.
Αλλά, άσχετα από το αν θα είναι τελικά γυναίκα ο πρώτος άνθρωπος στον ρη, ο διοικητής της NASA διαβεβαίωσε ότι μια γυναίκα θα περιλαμβάνεται οπωσδήποτε στην επόμενη επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη. Αυτή θα είναι η πρώτη φορά που μια γυναίκα θα περπατήσει στο φεγγάρι.
Η NASA σχεδιάζει μαζί με άλλες χώρες έναν διεθνή διαστημικό σταθμό σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, καθώς και μια μόνιμη βάση στην επιφάνειά της. «Αυτή τη φορά, όταν θα πάμε στο φεγγάρι, θα μείνουμε», είπε ο διοικητής της NASA.
Παράλληλα, η NASA έκανε γνωστό ότι επέλεξε εννέα τυχερές επιστημονικές ομάδες από αμερικανικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, οι οποίες θα έχουν την ευκαιρία να μελετήσουν σεληνιακά δείγματα που είχαν συλλέξει προ δεκαετιών οι αποστολές του προγράμματος Απόλλων.
«Τρία από αυτά τα δείγματα που ήλθαν από το φεγγάρι, δεν έχουν ανοιχτεί ποτέ μέχρι σήμερα», όπως είπε ο Μπριντενστάιν. Τα δείγματα είχαν σφραγιστεί μετά την άφιξη τους στη Γη το 1972 για μελλοντική μελέτη, όταν πια θα υπήρχε πιο εξελιγμένη τεχνολογία για την ανάλυση τους. Η NASA αποφάσισε πως αυτή η στιγμή έφθασε πλέον, με δεδομένο ότι ετοιμάζεται να στείλει ξανά ανθρώπους στη Σελήνη.
Πηγή: Πρώτο Θέμα
Ηλιακές κηλίδες
Μια πανίσχυρη ηλιακή καταιγίδα –περίπου δέκα φορές ισχυρότερη από οποιαδήποτε έχει καταγραφεί στη σύγχρονη εποχή– εκτιμάται ότι έπληξε τη Γη πριν από περίπου 2.600 χρόνια, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική έρευνα, που βρήκε τις σχετικές ενδείξεις θαμμένες στους πάγους της Γροιλανδίας. Μπορεί οι άνθρωποι του 660 π.Χ. να μην είχαν πολλά να φοβηθούν, αλλά την επόμενη φορά που θα συμβεί ένα τέτοιο γεγονός, πιθανώς θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις για τον τεχνολογικό πολιτισμό της ανθρωπότητας, που είναι τόσο εξαρτημένος από τον ηλεκτρισμό και τα δίκτυα.
Ο Ήλιος βομβαρδίζει τη Γη με σωματίδια (πρωτόνια) υψηλής ενέργειας, τα οποία κατά περιοδικά διαστήματα πέφτουν πάνω στην προστατευτική μαγνητόσφαιρα της Γης και προκαλούν –εκτός από το θεαματικό πολικό σέλας– γεωμαγνητικές καταιγίδες που μπορεί να φέρουν προβλήματα στα δίκτυα ηλεκτρισμού και τηλεπικοινωνιών. Ένα τέτοιο εκτεταμένο ηλεκτρικό «μπλακ-άουτ» είχε συμβεί σε όλη την καναδική επαρχία του Κεμπέκ το 1989, ενώ ένα δεκαπλάσιας ισχύος τέτοιο περιστατικό έλαβε χώρα το 1859 (γνωστό ως «συμβάν Κάρινγκτον»), και θεωρείτο μέχρι σήμερα η πιο ισχυρή γνωστή γεωμαγνητική καταιγίδα που έπληξε τη Γη.
Τώρα, όμως, ερευνητές, με επικεφαλής τον περιβαλλοντικό φυσικό Ράιμουντ Μούσελερ του σουηδικού Πανεπιστημίου της Λουντ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), ανακοίνωσαν ότι βρήκαν ενδείξεις –παγιδευμένα ραδιενεργά άτομα– μέσα στους πάγους της Γροιλανδίας που παραπέμπουν σε μια κατά πολύ πιο ισχυρή γεωμαγνητική καταιγίδα, η οποία χτύπησε τη Γη περίπου το 660 π.Χ.
Προηγούμενες έρευνες έχουν βρει ενδείξεις για άλλες δύο πιο πρόσφατες ισχυρές ηλιακές καταιγίδες, μια περίπου το 993-994 μ.Χ. και άλλη μία το 774-775 μ.Χ. Η τελευταία, καθώς και η παλαιότερη του 660 π.Χ., εκτιμάται ότι είχαν περίπου δεκαπλάσια ισχύ σε σχέση με την ισχυρότερη της σύγχρονης εποχής, που συνέβη το 1956, ενώ δεν είναι σαφές πώς συγκρίνονται με την καταιγίδα του «Κάρινγκτον» το 1859.
«Αυτά τα τεράστια φαινόμενα αποτελούν ένα επαναλαμβανόμενο χαρακτηριστικό του Ήλιου. Τώρα πια γνωρίζουμε τρία τέτοια ισχυρά συμβάντα κατά τα τελευταία 3.000 χρόνια. Μπορεί να υπάρχουν και άλλα που δεν έχουμε ανακαλύψει ακόμη», ανέφερε ο Μούσελερ. «Αν μια τέτοια ηλιακή καταιγίδα είχε συμβεί σήμερα, μπορεί να είχε σοβαρές επιπτώσεις για την κοινωνία μας με την υψηλή τεχνολογία της», πρόσθεσε.
Εξερεύνηση υπόγειας λίμνης
Οι επιστήμονες ξεκίνησαν τη γεώτρηση στη μεγάλη λίμνη Μέρσερ, έκτασης 139 τετραγωνικών χιλιομέτρων, η οποία είναι θαμμένη σε βάθος 1.200 μέτρων κάτω από τους πάγους της Δυτικής Ανταρκτικής. Τα ύδατά της είναι τελείως απομονωμένα από τα άλλα γήινα οικοσυστήματα εδώ και αρκετές χιλιάδες χρόνια, οπότε οι επιστήμονες αναρωτιούνται τι μπορεί να βρουν εκεί (μερικοί μάλιστα φοβούνται μήπως έλθουν στο φως επικίνδυνα βακτήρια ή ιοί).
Οι ερευνητές ήδη, αφού άνοιξαν στον πάγο μια τρύπα γεώτρησης βάθους 1.068 μέτρων, έφθασαν στο εγκλωβισμένο νερό και συνέλεξαν δείγματα του (60 λίτρα). Οι πρώτες αναλύσεις δείχνουν όχι μόνο ότι το νερό, που έχει θερμοκρασία σχεδόν μείον ένα βαθμό Κελσίου, σφύζει από μικροβιακή ζωή, καθώς βρέθηκαν περίπου 10.000 βακτηριακά κύτταρα ανά χιλιοστό του λίτρου, αλλά επίσης –πράγμα ακόμη πιο αξιοσημείωτο– ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά απομεινάρια μικροσκοπικών ζώων (καρκινοειδή και βραδύπορα). Παραμένει άγνωστο πώς κάποτε βρέθηκαν τέτοιοι οργανισμοί στη λίμνη Μέρσερ.
Στην Ανταρκτική υπάρχουν τουλάχιστον 400 τέτοιες λίμνες με υγρό νερό, θαμμένες κάτω από τους πάγους, με πιο μεγάλη τη λίμνη Βοστόκ στην ανατολική Ανταρκτική, που έχει βάθος 1.000 μέτρων, αλλά σκεπάζεται από πάγους πάχους τεσσάρων χιλιομέτρων, συνεπώς είναι πολύ δυσπρόσιτη. Η μελέτη τέτοιων λιμνών θα βοηθήσει στη μελλοντική διαστημική εξερεύνηση παρόμοιων υπόγειων υδάτινων οικοσυστημάτων σε άλλους πλανήτες και δορυφόρους.
