«Πρωταγωνιστής» σε αρκετά από τα διηγήματα η Κυψέλη. Τι σημαίνει για σένα να ζεις στο κέντρο της πόλης και μάλιστα σήμερα;
Στο βιβλίο μου υπάρχουν διηγήματα που ξετυλίγονται και σε άλλα μέρη, ακόμη και στο εξωτερικό. Ωστόσο, είναι αλήθεια ότι σε αρκετά διηγήματα «πρωταγωνιστής» είναι η Κυψέλη, στην οποία ζω και δεν έχω καμιά διάθεση να την αφήσω για κάποιο «ασφαλές» προάστιο. Ιδιαίτερα τώρα που απειλείται με γκετοποίηση. Υπάρχουν ακόμη γειτονιές εδώ. Αρκετοί, μάλιστα, κάτοικοι συμβιώνουν αρμονικά από παλιά με πολυάριθμη κοινότητα Αιθιόπων.
Η συμβίωση αυτή θα έπρεπε να αποτελεί θετικό παράδειγμα απέναντι στην ρατσιστική υστερία, που κλιμακώνεται από άλλες πλευρές. Και που, σε συνδυασμό με την ανυπαρξία θετικής κρατικής παρέμβασης ή τη λάθος παρέμβαση (κλείσιμο της Αγοράς) δηλητηριάζει τις ζωές των κατοίκων.
Δεν είχα, εξάλλου, τη διάθεση να γράψω αστυνομικές ιστορίες. Κι έτσι δεν προέκυψαν ιστορίες φρίκης, αλλά ιστορίες πιο φωτεινές. Όποιος επιθυμεί να γράψει αστυνομικά ή θρίλερ, ακούω ότι υπάρχει υλικό γι’ αυτά όχι στη Φωκίωνος, αλλά πιο κάτω, στον Άγιο Παντελεήμονα.
Τι στοιχεία δικά σου έχεις δώσει στους ήρωες των διηγημάτων σου;
Σε αυτά εδώ τα διηγήματα, όπως και στα προηγούμενα, η βάση είναι ρεαλιστική και υπάρχουν -όχι σε όλα- και κάποια αυτοβιογραφικά στοιχεία. Η χρήση του φανταστικού είναι περιορισμένη και οι ήρωές μου συνηθισμένοι άνθρωποι. Το είχε επισημάνει και η επαινετική κριτική της Ε. Κοτζιά για το προηγούμενο βιβλίο μου. Ας προσπαθήσουν, ωστόσο, οι αναγνώστες να βρουν ποια από τα στοιχεία των ηρώων μπορεί να είναι και δικά μου. Έτσι, θα έχει επιπλέον ενδιαφέρον η ανάγνωση του βιβλίου.
Χιούμορ συχνά πικρό, χαμηλόφωνο, υπαινικτικό. Μια ματιά που μοιάζει απλή, καθημερινή. Κι όμως, καθώς πιάνεται από τη λεπτομέρεια γίνεται αποκαλυπτική. Γιατί προτίμησες αυτό τον τρόπο προσέγγισης;
Τον έχουν ακολουθήσει αυτόν τον τρόπο οι μεγάλοι του διηγήματος – δικοί μας και ξένοι. (Κάποιος είχε πει, μάλιστα, ότι θα μπορούσε να κάνει διήγημα με μόνο ένα σταχτοδοχείο). Έτσι, τον δοκιμάζω κι εγώ. Αισθάνομαι ότι μου ταιριάζει, εξάλλου.
Ο έρωτας, η ερωτική επιθυμία είναι κυρίαρχα στο βιβλίο σου. Μου φαίνεται παράλληλα πως αντιμετωπίζεις άντρες και γυναίκες σαν να έρχονται από διαφορετικούς πλανήτες. Συχνά οι σχέσεις οδηγούνται σε πλήρες αδιέξοδο. Ήθελες να αναδείξεις την αντρική «ματιά» στο θέμα;
Τι θα ήταν ένα βιβλίο χωρίς αναφορά στον έρωτα; Ένα άνοστο ανάγνωσμα. Ωστόσο, άντρες και γυναίκες στην σημερινή Ελλάδα συχνά φαίνεται ότι έρχονται από άλλους πλανήτες. Και μάλιστα ότι εδώ και κάποια χρόνια οι γυναίκες έχουν αποκτήσει «αντρικά» χαρακτηριστικά στο φλερτ. Ο χρόνος θα ισορροπήσει την κατάσταση σε κάποιο μέλλον. Μέχρι τότε, όμως, τα ζευγάρια θα ταλαιπωρούνται λίγο, αλλά θα υπάρχει άφθονο υλικό για διηγήματα, νουβέλες κ.λπ.
Σχεδόν όλα σου τα διηγήματα διαδραματίζονται στο πρώτο έτος Μ.Μ. -Μετά το Μνημόνιο. Οι αναφορές σου είναι συνεχείς στο ζήτημα και η καταδίκη επαναλαμβανόμενη. Πρόκειται για ένα μήνυμα, κάτι που θέλεις να θυμίζεις συνέχεια στον αναγνώστη; Ένας τρόπος να πολεμάς εναντίον του εφησυχασμού;
Το Μνημόνιο δεν είναι σαν τον σεισμό του 1999. Ένα αιφνίδιο κακό, δηλαδή, για το οποίο επίσης θα μπορούσαν να γραφούν διηγήματα. Είναι η κατάληξη της παρακμής του μεταπολιτευτικού πολιτικοοικονομικού συστήματος. Κι ασφαλώς δημιούργησε αβάσταχτες συνθήκες για τις ζωές των ανθρώπων και μεγάλη ανησυχία για το μέλλον τους. Εξαιρείται, βέβαια, το ελληνικό κεφάλαιο, το οποίο -μέχρι στιγμής- εκμεταλλεύεται τις καταστάσεις υπέρ του και εις βάρος των πολλών.
Με την ευκαιρία, λοιπόν, των δυσκολιών της εποχής, αναδεικνύω θέματα της καθημερινότητας. Οι ήρωές μου, δε, καταφέρονται συχνά κατά του Μνημονίου. Γενικά, δεν πιστεύω σε μια γραφή καταγγελτική. Αλλά η αποτύπωση της εποχής προϋποθέτει και την καταγγελία του Μνημονίου. Σαν να είναι το απόλυτο κακό, ένας κακός δαίμονας που τον ξορκίζουμε ξανά και ξανά!
«Η Ελλάδα πορεύεται μέσα στις δυσκολίες με μικρά διαλείμματα εύκολης ζωής. Και το φορτίο της καλούνται πάντα οι απλοί και ανώνυμοι να σηκώσουν στις πλάτες τους», λέει κάποια στιγμή ένας από τους ήρωές σου, ακούγοντας το περίφημο Δίχτυ από το Ρεμπέτικο. Πιστεύεις πως μπορεί να αλλάξει η κατάσταση αυτή;
Από την εποχή της ίδρυσης του Νεοελληνικού Κράτους σύντομες υπήρξαν οι περίοδοι που οι απλοί άνθρωποι, δηλαδή ο κόσμος της εργασίας -χειρωνακτικής και πνευματικής- και οι αυτοαπασχολούμενοι πίστεψαν σε ένα καλύτερο μέλλον. Θα αναφερθώ σε μια χρονική στιγμή, πολύ χαρακτηριστική: Το 1958.
Τότε η εκλογική επιτυχία της Αριστεράς άνοιξε έναν δρόμο για την αναγέννηση της χώρας, η οποία ανεκόπη από το πραξικόπημα του ’67.
Πρέπει να ξαναπιάσουμε το νήμα της περιόδου ’58-‘67, για την πολιτική, πολιτιστική και την οικονομική αναγέννηση του τόπου. Η χώρα χρειάζεται το οξυγόνο της δημοκρατίας, την οποία στραγγάλισαν τα δύο κόμματα εξουσίας παλιότερα και η κυβερνητική συγκυβέρνηση των ημερών μας. Και χρειάζεται την επαναφορά των κοινωνικών κατακτήσεων και τη διεύρυνσή τους. Θα το παλέψουμε! Αλλιώς, δεν υπάρχει κανένα μέλλον για τη χώρα.
Ο συγγραφέας θα ήθελε να ευχαριστήσει όσους συνετέλεσαν στην έκδοση του βιβλίου:
«Τον εκδότη Βασίλη Χατζηιακώβου – Εκδόσεις Παρουσία και τους συνεργάτες του.
Τη ζωγράφο Ζήνα Κωτσοπούλου, που προσέφερε το έργο της για το εξώφυλλο.
Το poiein.gr, που προδημοσίευσε το διήγημα της συλλογής Η Ελέγχουσα.
Τους φίλους, που με στήριξαν κι αυτή τη φορά».
