Διχασμένη ξανά η Γερμανία;
Η Γερμανία ήταν από τις χώρες που σημειώθηκε αύξηση της συμμετοχής, με την κεντροδεξιά αντιπολίτευση (Χριστιανοδημοκράτες και Βαυαροί) να καταλαμβάνει την πρώτη θέση, ενισχύοντας έτσι και τις πιθανότητες επανεκλογής της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ως επικεφαλής της Κομισιόν. Η «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) προεκλογικά υπέστη πίεση, που έφτασε ως τον αποκλεισμό της –με πρωτοβουλία της Λεπέν– από την ακροδεξιά ευρωομάδα ID. Παρ’ όλα αυτά επιβεβαίωσε τη δεύτερη θέση που της έδιναν οι δημοσκοπήσεις, ξεπερνώντας κατά 2% τους Σοσιαλδημοκράτες του καγκελάριου Σολτς (και αναδεικνυόμενη πρώτη δύναμη στην πρώην Ανατολική Γερμανία). Ο Σολτς έχει το μεγαλύτερο πρόβλημα σήμερα, καθώς και οι Πράσινοι εταίροι του στον τρικομματικό κυβερνητικό συνασπισμό κυριολεκτικά κατέρρευσαν, χάνοντας σχεδόν τη μισή δύναμή τους. Πρόκειται για σαφή αποδοκιμασία της ομοσπονδιακής συγκυβέρνησης, στην οποία προστίθεται και το σημαντικό ποσοστό που απέσπασε το νέο κόμμα της Σάρα Βάγκενκνεχτ. Το ριζοσπαστικό αυτό κόμμα βύθισε την παραδοσιακή Αριστερά σε ιστορικό χαμηλό, ιδίως αφού σημείωσε διψήφια ποσοστά στην πρώην Ανατολική Γερμανία. Έτσι επανεμφανίζεται ένας διχασμός που στην πραγματικότητα ποτέ δεν εξαλείφθηκε, με το δυτικό τμήμα να στηρίζει τα παραδοσιακά κόμματα και το ανατολικό να στρέφεται στα «άκρα».
* Τα 7 μικρότερα κόμματα είναι: Ελεύθεροι Ψηφοφόροι FW (2,6% και 3 έδρες), ευρωπαϊστές Volt (2,6% και 3 έδρες), χιουμοριστικό κόμμα Die PARTEI (1,9% και 2 έδρες), φιλόζωοι Tierschutz (1,4% και 1 έδρα), μετριοπαθείς οικολόγοι ODP (0,6% και 1 έδρα), Κόμμα Οικογένειας FP (0,6% και 1 έδρα), προοδευτικοί φιλελεύθεροι PDF (0,6% και 1 έδρα).
Γαλλικό ράπισμα, και νέες εκλογές
Με ελαφρά αυξημένη τη συμμετοχή, οι ευρωκάλπες ήταν ράπισμα για τον ακραία νεοφιλελεύθερο, εσχάτως πολύ φιλοπόλεμο, και πάντα αλαζόνα πρόεδρο Μακρόν. Η Λεπέν απέσπασε υπερδιπλάσιους ψήφους και ποσοστό από την… εννεακομματική προεδρική συμμαχία, κι αυτό παρά την έτερη ακροδεξιά υποψηφιότητα, του Ζεμούρ. Με άλλα λόγια, το προεδρικό μπλοκ δεν υποστηρίχθηκε –αν ληφθεί υπόψη η αποχή– ούτε από έναν στους δέκα Γάλλους! Πέραν αυτού, οι εκλογές έδειξαν μια αναγέννηση του σοσιαλιστικού πόλου υπό τον «χαρισματικό» Ραφαέλ Γκλικσμάν, γιο του φιλόσοφου Αντρέ Γκλικσμάν και επικεφαλής του κόμματος ΡΡ (Place Publique – Δημόσιος Χώρος), καθώς και την πεισματική επιβίωση της «Ανυπότακτης Γαλλίας» του Μελανσόν. Τέλος, κι εδώ σημειώθηκε κατάρρευση των Πράσινων, καθώς και μια ακόμα αποτυχία της παραδοσιακής κεντροδεξιάς.
Κατόπιν όλων αυτών, ο ταπεινωμένος Μακρόν προκήρυξε αιφνιδιαστικά βουλευτικές –όχι προεδρικές– εκλογές, βάζοντας τη Γαλλία στον πυρετό μιας νέας αναμέτρησης. Ξεβόλεψε όμως και κάθε άλλο πολιτικό ρεύμα: α) Την ακροδεξιά, επειδή δεν φαντάζει πλέον απίθανο να «συγκατοικήσει» με τον Μακρόν στη διαχείριση της εξουσίας, με τη δαμόκλεια σπάθη της μετατροπής της σε κατοικίδιο (α λα Μελόνι) να επικρέμεται. β) Την κεντροαριστερά και την αριστερά, που σπεύδουν τώρα να βγάλουν τη βρωμοδουλειά για λογαριασμό του πολιτικού συστήματος, συγκροτώντας ένα «μέτωπο κατά της ακροδεξιάς» ασαφές ως προς την ηγεσία, το πρόγραμμα και τους στόχους του. γ) Την κεντροδεξιά, τέλος, που έγινε σε χρόνο μηδέν μαλλιά κουβάρια καθώς ένα τμήμα της φλερτάρει και ανοιχτά πλέον με την ιδέα της συνεργασίας με την Λεπέν. Περισσότερα όμως για αυτού του είδους τα «απόνερα» των ευρωεκλογών στο επόμενο φύλλο!
Η Μελόνι κυριαρχεί, οι λοιποί επιβιώνουν
Η αισθητή πτώση της συμμετοχής εξηγείται σε μεγάλο βαθμό από την πολιτική ματαίωση που νιώθουν πολλοί Ιταλοί παρά την πληθώρα κομμάτων, μετά τη διάψευση ελπίδων των περασμένων ετών από σχηματισμούς που υπόσχονταν «ανατροπές» αλλά απλά διαχειρίστηκαν τα προβλήματα… Κατά τα άλλα, οι ευρωκάλπες επιβεβαίωσαν την κυριαρχία της Μελόνι μεταξύ όσων ψήφισαν, με το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα να αδυνατεί να τη διαπεράσει, και τους εταίρους της πρωθυπουργού (Φόρτσα Ιτάλια και Σαλβίνι) απλώς να επιβιώνουν. Όμως και οι 5 Αστέρες πήραν παράταση ζωής, και ίσως ψάχνουν νέα ευρωομάδα. Τέλος, ο εκλογικός συνασπισμός Πράσινων και παραδοσιακής αριστεράς επέτρεψε την επιστροφή τους στην ευρωβουλή μετά από πενταετή απουσία.
* Το 2019 οι Πράσινοι και η Αριστερά είχαν χωριστές λίστες (αθροιστικά είχαν λάβει 4,1% και καμία έδρα).
** Στα φετινά λοιπά περιλαμβάνεται ο φιλειρηνικός αριστερός συνασπισμός PTD (Ειρήνη-Γη-Αξιοπρέπεια) που ιδρύθηκε πέρυσι. Έλαβε 2,2% και 517.000 ψήφους, αλλά δεν εξέλεξε ευρωβουλευτή λόγω του ορίου του 4% (το οποίο δεν ισχύει μόνο για κόμματα γλωσσικών μειονοτήτων, π.χ. Ν. Τιρόλο).
Ισπανική λείανση των αιχμών
Ένα από τα κράτη που σημειώθηκε μεγάλη αύξηση της αποχής, με τον πίνακα των αποτελεσμάτων να επιβεβαιώνει την αναδιάταξη που έχει εδώ και χρόνια επέλθει εντός της παραδοσιακής δεξιάς: Από τη μια, «ολική επαναφορά» του ΡΡ (Λαϊκό Κόμμα) μετά την εξαφάνιση των Ciudadanos. Από την άλλη, ενίσχυση του ακροδεξιού Vox σε σχέση με τις ευρωεκλογές 2019, αλλά και νέα πτώση του σε σχέση με τις εθνικές εκλογές του περσινού Ιουλίου (το Vox έχει σταθερά πτωτική πορεία μετά τις εθνικές εκλογές του 2019, οπότε είχε ξεπεράσει το 15%). Το ισπανικό κράτος είναι και ένα από τα –όχι λίγα– όπου σημείωσαν επιτυχία πρωτότυποι υποψήφιοι, όπως ένας δημοφιλής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που ίδρυσε το κόμμα SALF με σύνθημα την καταπολέμηση της διαφθοράς των πολιτικών (το όνομα του κόμματος σημαίνει «Η φιέστα τελείωσε»). Το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα αντέχει, όμως σημείωσαν πτώση σχεδόν όλοι οι μικρότεροι σχηματισμοί που στηρίζουν τη συγκυβέρνηση Σάντσεθ (πρώην και νυν Podemos, αριστερά, αυτονομιστικά κόμματα). Για πρώτη φορά από το 1979 η Ενωμένη Αριστερά, που συμμετέχει στο Sumar, δεν παίρνει ούτε μία έδρα.
* Συνασπισμός αριστερών ανεξαρτησιακών κομμάτων από διάφορες περιοχές: ERC Καταλονίας, Bildu Βάσκων, BNG Γαλικίας κ.ά.
** Οι δυνάμεις που τώρα απαρτίζουν τις δύο χωριστές λίστες Sumar και Podemos, το 2019 ανήκαν σε μία ενιαία λίστα, η οποία είχε λάβει 10,1% και 6 έδρες.
*** Στα λοιπά του 2019 περιλαμβάνονται οι Ciudadanos (12,2% και 8 έδρες) και η ενιαία λίστα Podemos-Εν. Αριστεράς (10,1% και 6 έδρες).
Πολωνία: Σκύλλα και Χάρυβδη…
Η ήδη χαμηλή συμμετοχή μειώθηκε κι άλλο, και οι δύο βασικοί αντίπαλοι (οι ενωμένοι ευρωπαϊστές και οι φιλοαμερικάνοι «εθνικιστές» του PiS) διαγκωνίστηκαν για την πρωτιά. Φαίνεται πάντως ότι το PiS, που κυβερνούσε μέχρι πέρυσι, δεν έχει ανακάμψει από τη σχετική ήττα του στις εθνικές εκλογές. Ακάθεκτη συνεχίζει την άνοδό της η αντιΕ.Ε. ακροδεξιά Συνομοσπονδία (μετά το 4,5% των ευρωεκλογών του 2019, είχε αποσπάσει 7,2% στις περσινές εθνικές εκλογές). Τέλος, σημειώθηκε μεγάλη πτώση του συνασπισμού «Αριστερά», ιδίως αφότου άρχισε να στηρίζει τη φιλοΕ.Ε. κυβέρνηση Τουσκ.
* Συμμαχία κεντροδεξιάς, κεντροαριστεράς και Πράσινων με ενοποιητικό στοιχείο την υποστήριξη της (και από την) Ε.Ε. Στις περσινές βουλευτικές εκλογές ήρθε δεύτερη υπό τον Ντόναλντ Τουσκ (πρώτο το PiS) αλλά, συμμαχώντας με τον 3ο Δρόμο και την Αριστερά, ανήλθε στην κυβέρνηση.
** Το 2019 τα 3 κόμματα που απαρτίζουν τον σημερινό συνασπισμό «Αριστερά» ανήκαν σε διαφορετικές συμμαχίες το καθένα. Συνολικά είχαν εκλέξει 8 βουλευτές.
*** Οι 3 βουλευτές των λοιπών του 2019 ανήκαν στο κόμμα «Άνοιξη», που αργότερα συγχωνεύθηκε με μία από τις συνιστώσες του συνασπισμού «Αριστερά».
Ικανοποιημένη η ήδη συγκυβερνώσα ολλανδική ακροδεξιά
Η αυξημένη συμμετοχή δεν ευνόησε την ολλανδική κεντροαριστερή συμμαχία, που μπορεί να ήρθε πρώτη αλλά υπέστη σημαντικές απώλειες σε σχέση με το 2019. Το ακροδεξιό PVV, που άρχισε την ανοδική του πορεία μετά το 2020, ήρθε δεύτερο, με διαφορά από τους νέους εταίρους του σε εθνικό κυβερνητικό επίπεδο, τους κάποτε πανίσχυρους φιλελεύθερους του πρώην πρωθυπουργού Ρούτε (οι οποίοι θέλοντας και μη πλέον το θεωρούν… «καθώς πρέπει», προκαλώντας γκρίνια στη φιλελεύθερη ευρωομάδα Renew). Σχετική επιτυχία σημείωσε και το νέο κόμμα ΒΒΒ, που δημιουργήθηκε μετά τις πρόσφατες αγροτικές κινητοποιήσεις.
* Συμμαχία των Σοσιαλδημοκρατών και της Πράσινης Αριστεράς (το 2019 συμμετείχαν χωριστά: αθροιστικά είχαν πάρει 29,9% και είχαν εκλέξει 9 ευρωβουλευτές).
Βελγικές κάλπες με θύματα
Ο φιλελεύθερος ομοσπονδιακός πρωθυπουργός –που είναι Φλαμανδός– ήταν το πρώτο θύμα των διπλών βελγικών εκλογών, καθώς το κόμμα του (open vld) υπέστη βαριές απώλειες και στις δύο κάλπες – ομοσπονδιακές και ευρωπαϊκές. Ισχυρότερη δύναμη σε ομοσπονδιακό επίπεδο παραμένουν οι Φλαμανδοί εθνικιστές, τόσο στη soft όσο και στην πιο ακροδεξιά εκδοχή τους. Ας σημειωθεί ότι στο Βέλγιο υπάρχουν 3 ομόσπονδες οντότητες: η Φλάνδρα (ολλανδόφωνοι), η Βαλονία (γαλλόφωνοι) και η Πρωτεύουσα (Βρυξέλλες), συν η περιοχή της γερμανικής μειονότητας. Όλα τα παλιά κόμματα (σοσιαλιστικό, χριστιανοδημοκρατικό κ.λπ.) έχουν διασπαστεί αντιστοίχως: π.χ. οι Φλαμανδοί και οι Βαλόνοι σοσιαλιστές δεν έχουν πια καμία οργανική σύνδεση. Το μοναδικό ενιαίο σε όλο το Βέλγιο κόμμα είναι το πρώην «ακροαριστερό» Κόμμα Εργασίας Βελγίου (ΡΤΒ), που την τελευταία δεκαετία σημειώνει επιτυχίες στις κάλπες. Σε κάθε περίπτωση, το Βέλγιο μπαίνει ξανά σε περίοδο μακροχρόνιων παζαριών για μια νέα κατανομή στη διακυβερνητική διαχείριση.
* Τη 1 έδρα που υποχρεωτικά ανήκει στη γερμανόφωνη μειονότητα την κέρδισαν οι χριστιανοκοινωνιστές (CSP) με ποσοστό 0,2% σε ομοσπονδιακό επίπεδο.
Τιμωρία των Τσέχων κυβερνώντων
Με τη συμμετοχή να αυξάνεται –παραμένοντας όμως πολύ κάτω του ευρωπαϊκού μέσου όρου– η τσεχική εκδοχή των ευρωεκλογών χρησίμευσε ως ευκαιρία τιμωρίας των κυβερνώντων ευρωπαϊστών (τόσο εξαιτίας των πολιτικών λιτότητας και καταστολής, όσο και λόγω της ενεργητικής εμπλοκής τους στην ουκρανική σύρραξη). Έτσι το ΑΝΟ του «λαϊκιστή» πρώην πρωθυπουργού Μπάμπις επανέκαμψε στην πρώτη θέση, ενώ ενισχύθηκαν και άλλες λίστες, όπως των κομμουνιστών ή ομάδων διαμαρτυρίας. Αντίθετα, βαριά ήττα υπέστησαν οι Πειρατές, που στηρίζουν τη σημερινή κυβέρνηση.
* Κεντροδεξιά φιλοευρωπαϊκή συμμαχία 3 κομμάτων που από το 2021 κυβερνά με τη στήριξη των Πειρατών, ανεξάρτητων κ.ά. Το 2019 είχαν συμμετάσχει χωριστά: το άθροισμά τους ήταν 33,4% και 8 έδρες.
** Συνασπισμός του κεντρώου κόμματος «Όρκος» (επικεντρωμένο στην καταπολέμηση της διαφθοράς) και των δεξιών ιδιοκτητών Ι.Χ. αυτοκινήτων.
*** Αριστερή συμμαχία με βασική συνιστώσα το KSČM (Κ.Κ. Βοημίας και Μοραβίας).
**** Συμμετείχε σε συνασπισμό με ένα από τα 3 κόμματα που σήμερα αποτελούν τη συμμαχία SPOLU, μέσω της οποίας είχε εκλέξει 1 ευρωβουλευτή.
Νέος αντίπαλος του Όρμπαν
Με ιδιαίτερα αυξημένη συμμετοχή σε σχέση με το 2019, το κόμμα Fidesz του Ούγγρου πρωθυπουργού (από το 2010!) Βίκτορ Όρμπαν παραμένει πρώτο, αλλά με απώλειες. Ο μεγάλος χαμένος όμως είναι το κεντροαριστερό μπλοκ των ευρωπαϊστών, που πλέον κατρακύλησε σε μονοψήφιο ποσοστό. Στη θέση τους ως αντιπολίτευση αναδεικνύεται το «λαϊκίστικο» κόμμα TISZA, που ιδρύθηκε το 2021 αλλά εκτοξεύθηκε δημοσκοπικά όταν ένα στέλεχος του Fidesz εντάχθηκε σε αυτό στην επέτειο της Ουγγρικής Επανάστασης του 1848, προτάσσοντας την καταπολέμηση της διαφθοράς των δικαστικών κ.ά. θεσμών.
* Στα λοιπά κόμματα του 2019 συγκαταλέγεται το κεντρώο Momentum (που είχε λάβει 9,9% και είχε εκλέξει 2 ευρωβουλευτές – τώρα δεν εξέλεξε κανέναν) και το ακροδεξιό Jobbik (που είχε λάβει 6,3% και είχε εκλέξει 1 ευρωβουλευτή – τώρα κι αυτό δεν εξέλεξε κανέναν).
Ευρωατλαντική Ρουμανία
Αναπόφευκτη η πρωτιά για την «Εθνική Συμμαχία», που περιλαμβάνει τα δύο μεγαλύτερα κόμματα της Ρουμανίας: το κεντροαριστερό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (PSD) και το κεντροδεξιό Εθνικό Φιλελεύθερο Κόμμα (PNL). Συγκολλητική ουσία, η απόλυτη ευρωατλαντική ευθυγράμμιση… Τη δεύτερη θέση κατέλαβε το εθνικιστικό κόμμα AUR, που επιδιώκει την «απορρόφηση» της Μολδαβίας στο ρουμανικό κράτος, ενώ και το κεντροδεξιό κόμμα ADU είναι φανατικά ΝΑΤΟϊκό. Το κόμμα της ουγγρικής μειονότητας έχει ισχυρούς δεσμούς με τον Όρμπαν, ενώ εμφανίστηκαν και δύο νέοι σχηματισμοί: το ακροδεξιό κόμμα SOS Romania, και ένας ανεξάρτητος υποψήφιος που θα ενταχθεί στην πράσινη ευρωομάδα.
* Από τους 19 ευρωβουλευτές της δικομματικής συμμαχίας, οι 11 ανήκουν στο PSD και οι 8 στο PNL.
