Η Ημερίδα του Δρόμου της Αριστεράς με θέμα Ρήξη ή Ομηρία; Το πολιτικό σύστημα και ο λαϊκός παράγοντας μπροστά στην επόμενη μέρα πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 10/1/2015 στην Αθήνα.
Ακολουθεί μία περίληψη της ομιλίας του Βασίλη Ξυδιά, εκπαιδευτικού.
Ζήσαμε την κρίση αντιπροσωπευτικότητας του πολιτικού συστήματος με πολύ ισχυρό και δυναμικό τρόπο στις πλατείες το 2011. Στη συνέχεια, το ίδιο το κίνημα, επειδή ακριβώς φάνηκαν τα όριά του, κατά κάποιο τρόπο έκανε τόπο για να περάσει πρακτικά πλέον όλο αυτό το πράγμα σε κόμματα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ που θα μπορούσαν να «καθαρίσουν», κατά κάποιο τρόπο, το τοπίο μέσα από το ίδιο το πολιτικό σύστημα. Θα υπάρξει επανεμφάνιση του κινήματος και της κοινωνίας, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Αλλιώς, αν τα πράγματα πάνε καλά, με σωστούς χειρισμούς από τη νέα κυβέρνηση και αλλιώς αν, ενδεχομένως, τα πράγματα δεν πάνε πάρα πολύ καλά, αλλά πάντως θα έχουμε μια επανεμφάνιση. Έτσι, λοιπόν, θα πρέπει να δούμε το ζήτημα όχι μόνο σαν μέτρα που πρέπει να ληφθούν και κινήσεις που πρέπει να γίνουν από την κυβέρνηση. Αλλά και σαν κατευθύνσεις ανασυγκρότησης της κοινωνίας, του κοινωνικού αιτήματος και του λαϊκού κινήματος ή κινήσεων που θα γίνουν μέσα από την ίδια την κοινωνία. Οι οποίες θα ενσαρκώνουν αυτά τα αιτήματα με τρόπο πιο συγκεκριμένο και πιο πρακτικό και οργανικό απ’ ό,τι έγινε στο Σύνταγμα το 2011.
Η αλλαγή Συντάγματος θα όφειλε για την Αριστερά να συμβολίζει την πολιτειακή αλλαγή μπροστά στην οποία βρισκόμαστε, τη νέα μεταπολίτευση του λαού. Αυτή θα έπρεπε να έχει πάρει την μορφή μιας συγκεκριμένης συνταγματικής πρότασης. Παρ’ όλο που πρόπερσι το καλοκαίρι ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά και ο ίδιος ο πρόεδρός, του παρουσίασε κάποιες συνταγματικές προτάσεις, εντούτoις, προχωρώντας προς την αλλαγή κυβέρνησης, το ζήτημα του Συντάγματος μπήκε κατά κάποιο τρόπο στο περιθώριο. Θέλω να πιστεύω ότι το ζήτημα αυτό θα επανέλθει. Σε κάθε περίπτωση είναι καίριο και νομίζω πως η Αριστερά δεν το συνειδητοποιεί διότι σε αυτό τον τομέα «αυτοευνουχιζόμαστε». Η Αριστερά εγκλωβίζεται στη σκέψη ότι αφού άμεσος στόχος δεν είναι ο σοσιαλισμός αλλά κάποιου είδους αλλαγή στο πλαίσιο της Αστικής Δημοκρατίας, δεν έχουν μεγάλη σημασία τα θέματα των πολιτικών θεσμών ή του Συντάγματος. Το μόνο που μπορούν να διασφαλίσουν, σύμφωνα με αυτή τη σκέψη, είναι κάποια δικαιώματα, κάτι για το οποίο αρκεί και το σημερινό Σύνταγμα. Τι λείπει σε αυτό το συλλογισμό; Η συναίσθηση ότι δεν απαιτείται απλά κάποια γενική και αόριστη αλλαγή δημοκρατικού χαρακτήρα, αλλά μια μεγάλη ειρηνική, δημοκρατική επανάσταση που θα θέσει το θέμα της πολιτικής συμμετοχής με άλλους όρους.
Με όρους… γουέστερν
Ας εξετάσουμε το ζήτημα της διαπλοκής. Ζούμε με το χειρότερο δυνατό τρόπο τη συσχέτιση οικονομικής, πολιτικής ελίτ και ΜΜΕ. Οι άνθρωποι που πριν 15 χρόνια ήταν για να κάνουν τη δουλειά για λογαριασμό, ας πούμε, της βασικής ελίτ, σήμερα είναι οι ίδιοι μέρος πια της ολιγαρχίας. Οι άνθρωποι που «είχαν το πιστόλι στη γάμπα» σήμερα είναι μέλη της ελίτ. Αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος για τον οποίο το παιχνίδι δεν θα παιχτεί με καθαρούς θεσμικούς όρους αλλά με χτυπήματα κάτω από τη μέση. Το έργο θα είναι γουέστερν, δεν θα είναι συναισθηματικό ή ψυχολογικό. Και θα παιχτεί με όρους γουέστερν. Στα γουέστερν τι γίνεται; Πάει ο Τζον Γουέιν και λέει στο αντίπαλο: «Δεν θα τη βγάλεις καθαρή μαζί μου». Του το λέει στην αρχή του έργου. Γιατί το κάνει αυτό; Γιατί αυτοδεσμεύεται με αυτό τον τρόπο. Είναι ένα κρίσιμο, δραματικό σημείο στην όλη ιστορία, που δεν του επιτρέπει μετά να κάνει πίσω.
Όταν λοιπόν ο ΣΥΡΙΖΑ λέει ότι θα βάλει κανόνες στα ΜΜΕ, αυτό δεν αρκεί. Διότι αν ο ΣΥΡΙΖΑ βάλει κανόνες και έρθουν μετά ο Μελισσανίδης, ο Μπόμπολας, ο Ψυχάρης να μετρηθούν με βάση αυτούς τους κανόνες, προβλέπεται ότι μάλλον θα προσαρμοστούν οι κανόνες στα μέτρα αυτών κι όχι το ανάποδο. Πρέπει, λοιπόν, η κουβέντα να είναι πιο καθαρή: «Από τα ΜΜΕ θα φύγει ο Ψυχάρης, ο Μπόμπολας, ο Μαρινάκης και θα μπουν κανόνες». Πρέπει να είναι πακέτο η διατύπωση. Είναι αυτό θεμιτό από μια συνετή κυβέρνηση; Ίσως να μην είναι, αλλά για τη μεγάλη, δημοκρατική, ειρηνική επανάσταση που χρειάζεται, πρέπει να τεθεί με αυτούς τους όρους. Με τρόπο που να μην μας επιτρέψει να αρκεστούμε σε γενικές κατευθύνσεις και ωραία λόγια αλλά να δούμε την πολιτική σύγκρουση που έρχεται. Δεν φτάνει να πούμε ότι θα μπουν κανόνες, αν δεν είμαστε ξεκάθαροι για το ποια θα είναι η συνέπεια τού ότι θα μπουν κανόνες. Αλλιώς, δεν ξέρουμε ακριβώς πού πηγαίνουμε ή ξέρουμε και είμαστε έτοιμοι να κάνουμε πίσω.
Η διαπλοκή χτίστηκε με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο από το 1990 και μετά, όταν οι συγκεκριμένοι αυτοί άνθρωποι που ελέγχουν σήμερα και τα Μedia χτύπησαν τον παπανδρεϊσμό, στο περίφημο «βρόμικο 89» και στο κενό που προκλήθηκε μπόρεσαν οι ίδιοι να δημιουργήσουν το λεγόμενο σύστημα της διαπλοκής. Εκμεταλλευόμενοι το πολιτικό προσωπικό που υπήρχε, με μια κριτική τότε στο λαϊκισμό και τις συντεχνίες, δημιουργώντας σιγά-σιγά το ρεύμα του «εκσυγχρονισμού» που οδήγησε τη χώρα στην κρίση και που σήμερα συνεχίζει να διοικεί. Αυτό το ανάμεικτο σχήμα της ελίτ, της ολιγαρχίας, των κολλητών και του πολιτικού προσωπικού.
Το Σύνταγμα σχετίζεται με αυτά που περιγράφονται. Ως προς το ότι η διάχυση των εξουσιών που επιτρέπει και η απόλυτη επικυριαρχία της εκτελεστικής εξουσίας και τελικά ολιγάριθμων ηγεσιών πάνω στο σύνολο του πολιτικού τοπίου και της κρατικής διοίκησης, είναι ο όρος μέσα από τον οποίο λειτούργησε η διαπλοκή από το 1990 και μετά. Μια βασική, λοιπόν, κίνηση ενός νέου Συντάγματος θα έπρεπε να είναι η απόλυτη διάκριση των εξουσιών. Κατά τη γνώμη μου, αυτή δεν μπορεί να γίνει αλλιώς παρά με την εισαγωγή του συστήματος της Προεδρικής Δημοκρατίας. Αλλά αυτό είναι ένα θέμα για το οποίο είμαστε πολύ ανώριμοι και δεν το έχει κουβεντιάσει ούτε η ελληνική κοινωνία ούτε η Αριστερά. Στο αίτημα, πάντως, της πραγματικής δημοκρατίας, που ήταν το αίτημα της Πλατείας Συντάγματος, πρέπει να υπάρξει μια απάντηση που αφενός αμυντικά θα αποτρέψει, θα κάνει δυσκολότερη τη διαπλοκή, εισάγοντας την ολοκληρωτική διάκριση των εξουσιών και, από την άλλη μεριά, θα εισάγει θεσμούς άμεσης Δημοκρατίας όπως τα δημοψηφίσματα με λαϊκή πρωτοβουλία, η λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία και η ανακλητότητα.
Τιμωρία του πολιτικού προσωπικού
Με αντίστοιχα απόλυτο τρόπο, θα έπρεπε να τεθεί και το θέμα της τιμωρίας του πολιτικού προσωπικού. Εδώ έχουμε πλήρη καταπάτηση του Συντάγματος. Δεν θα μπορούμε να πάμε πουθενά αν δεν ξεκινήσουμε από το γεγονός ότι το μνημονιακό καθεστώς καταπάτησε και έκανε κουρέλι το υφιστάμενο Σύνταγμα. Έχουμε απαλύνει τους όρους, έχουμε στρογγυλέψει τα πράγματα και φαίνεται σαν να υπάρχει απλά ένα ζήτημα αλλαγής πολιτικών. Δεν είναι μόνο αυτό, είναι δομικό ζήτημα του πώς λειτουργεί το πολιτικό σύστημα και μόνο μια συνταγματική αλλαγή θα μπορούσε να δώσει απάντηση.
Αυτή η συνταγματική αλλαγή δεν θα ήταν θέμα μιας Βουλής που θα επεξεργαζόταν κάποιους κανόνες και θα τους υπέβαλε στο λαό, ώστε αυτός να πει απλά «ναι» ή «όχι». Θα πρέπει σε αυτή την κατεύθυνση η Αριστερά ή ένα κομμάτι της να κινηθεί από τώρα, θέτοντας αυτά τα ερωτήματα στον κόσμο. Όπως τέθηκε το θέμα υπό μορφή δημοψηφίσματος στους Ισλανδούς, θα μπορούσε να γίνει υπό τη μορφή μιας μεγάλης δημοσκόπησης στην Ελλάδα. Να γίνει μια εθνοσυνέλευση, να κληρωθεί ένας μεγάλος αριθμός πολιτών, οι οποίοι θα συγκεντρωθούν και θα εργαστούν πάνω σε ένα νέο σχέδιο Συντάγματος. Είναι σημαντικό, μπροστά στο καθεστώς της απαισιοδοξίας και του καθίσματος που επικρατεί αυτή τη στιγμή, να επιχειρηθεί μια τέτοια συζήτηση.
Καταλήγω στο τελικό θέμα που είναι το ζήτημα του πολιτικού προσωπικού. Φαίνεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και η ηγεσία του έχει τη συναίσθηση ότι θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό από το εάν και πώς θα συγκρουστεί με τα χειρότερα κομμάτια τουλάχιστον αυτής της ελίτ και αν θα ανταποκριθεί στο λαϊκό αίτημα για δικαιοσύνη. Θα πρέπει, κατά την προσωπική μου άποψη, να βρεθεί λύση που να ικανοποιεί το λαϊκό αίτημα και να θέτει ένα ξεκάθαρο δικαιακό όριο σε σχέση με ό,τι έχει γίνει μέχρι σήμερα. Θα μπορούσε ένα νέο Σύνταγμα, με ξεκάθαρο τρόπο, να στερούσε τα πολιτικά δικαιώματα από το πολιτικό προσωπικό που κυβέρνησε τη χωρά από τα μνημόνια και μετά. Χωρίς δίκες και χωρίς να τους πάρει κανείς τα λεφτά. Κάτι τέτοιο θα έθετε τη δημοκρατία που θα προέκυπτε από μια πραγματική μεταπολίτευση σε μια νέα ηθική κατάσταση και θα προωθούσε την αυτοκυβέρνηση, διαμηνύοντας στο ένοχο πολιτικό προσωπικό ότι δεν είναι άξιο να μετέχει σε αυτήν, δεν δικαιούνται τα μέλη του να είναι εκλεγμένα, αιρετά ή διορισμένα σε κυβέρνηση. Αυτή θα ήταν η σοβαρότερη και ισχυρότερη τιμωρία και θα έθετε τα ηθικά και πολιτικά όρια για ένα νέο μέλλον σε αυτή τη χώρα. Αυτό δεν μπορεί παρά να γίνει στο πλαίσιο μιας ριζικής συνταγματικής αλλαγής και μαζί με ένα αντίστοιχο μέτρο που θα αφορά τα ΜΜΕ, να αποτελέσουν δύο βασικά μεταβατικά μέτρα αυτού που προσωπικά θα αποκαλούσα μια σύγχρονη εκδοχή πολιτικού εξοστρακισμού.
Δείτε εδώ BINTEO με ολόκληρη την ομιλία του Β.Ξυδιά, καθώς και όλων των ομιλητών της ημερίδας
