Προσφυγικό δράμα στην Ειδομένη
Του Μπάμπη Μακρίδη
Καθώς πλησιάζαμε εκείνη τη βροχερή μέρα στην περιοχή που ήταν ο άτυπος καταυλισμός των προσφύγων, αναρωτιόμασταν πού μπορεί να κρύβονται τόσοι άνθρωποι. Μετά από κάποια χιλιόμετρα, δίπλα στη μεθόριο, σταματήσαμε σε άνοιγμα. Ο Βασίλης άρχισε να φωνάζει! Σαλάμ αλέκουμ Εκμέκ! Ντόκτορ… Σιγά-σιγά άρχισαν να ξεπροβάλλουν άνθρωποι βρεγμένοι και ταλαιπωρημένοι. Μανάδες με βρέφη στην αγκαλιά, έγκυες, ηλικιωμένοι… Τα αυτοκίνητα άνοιξαν και πολύ γρήγορα δημιουργήθηκε ένας «πάγκος»! Φαγητό, ρούχα, είδη προσωπικής υγιεινής, αδιάβροχα… Δεν αντέχω να τους κοιτάζω στα μάτια… ιδίως τα μικρά παιδιά.
Η βροχή έχει σταματήσει, τα πάντα όμως γύρω είναι υγρά. Μια μάνα απλώνει την κουβέρτα που της δώσαμε και ξαπλώνει κάτω παίρνοντας αγκαλιά το λίγων μηνών παιδί της. «Είναι άρρωστο», μας λέει κάποιος! «Πρέπει να πάει στο νοσοκομείο» αποφαίνεται ο γιατρός. Δεν θέλει, έχει πληρώσει κάποιες χιλιάδες ευρώ στον λαθροδιακινητή και το γκρουπ της φεύγει σήμερα. Πλησιάζω ένα ζευγάρι, νέα παιδιά, καλοντυμένα και τους λέω πόσο πολύ σοκαρίστηκα με αυτό που είδα σήμερα. Excuse me? Νόμισα ότι είναι εθελοντές αλλά αυτοί ήταν πρόσφυγες! Η βροχή έχει ξαναρχίσει. Φεύγουμε. Μπαίνω στο αμάξι και σηκώνω το παράθυρο για να μην μπαίνει μέσα το νερό. Βλέπω μια μάνα να σκεπάζει με κουκούλα το παιδί της… Το βλέμμα του παιδιού με στοιχειώνει μέχρι σήμερα.
Κάτω από το χαλί
Εδώ και 11 μήνες διαδραματίζεται στην περιοχή της Ειδομένης του Κιλκίς ένα κομμάτι του δράματος των προσφύγων της Συρίας αλλά και του Αφγανιστάν, της Σομαλίας και άλλων χωρών. Η τότε κυβέρνηση έβαζε το πρόβλημα κάτω από το χαλί, καθώς το μόνο σχέδιο που φαινόταν να υπάρχει ήταν αυτό της απαγόρευσης εισόδου στη χώρα. Σήμερα, εγκλωβισμένοι από τη Συνθήκη του Δουβλίνου αλλά και από την υπάρχουσα νομοθεσία οι άνθρωποι αυτοί γίνονταν (και γίνονται) έρμαιο κυκλωμάτων λαθροδιακίνησης στην προσπάθειά τους να φύγουν από την Ελλάδα. Τα περιστατικά που περιέγραφαν ήταν τραγικά. Θέση σε χάρτινες κούτες, στρίμωγμα σε βαγόνια χωρίς επαρκή αερισμό με κόστος μερικές χιλιάδες ευρώ, ξυλοδαρμοί, ληστείες, εξευτελισμοί και επαναπροώθηση στη χώρα μας (χώρα εισόδου). Το όνειρο για μια καλύτερη ζωή στην «πολιτισμένη» Ευρώπη για τους περισσότερους μετατρέπεται πολύ σύντομα σε… εφιάλτη.
Όλο αυτό το διάστημα, καθώς αλλάζει η στάση των επίσημων φορέων, υπάρχει μια μεταβαλλόμενη κατάσταση όσον αφορά τον αριθμό των μεταναστών και τις συνθήκες που αντιμετωπίζουν. Λίγους μήνες πριν οι άνθρωποι αυτοί ήταν αναγκασμένοι να περπατάνε δεκάδες χιλιόμετρα για να προσεγγίσουν τη μεθόριο, καθώς είχε τεθεί σε ισχύ ο νόμος που τους απαγορεύει να βρίσκονται σε παραμεθόριες περιοχές και που είχε απενεργοποιηθεί στην πράξη, κάτι που συμβαίνει και σήμερα. Έτσι, ενώ τον χειμώνα είχαμε εκατοντάδες ανθρώπους να διαβιούν για αρκετές μέρες στην ύπαιθρο χωρίς τις στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής και να περνούν παράνομα στη FYROM πέφτοντας θύματα οργανωμένων εγκληματικών ομάδων που δρουν εκεί, φτάσαμε σήμερα να έχουμε μία προσωρινή εκτόνωση καθώς επιτρέπεται, προς το παρόν, η διέλευσή τους αφού καταβάλουν χρηματικό αντίτιμο στις αρχές της γειτονικής χώρας. Το γεγονός αυτό έχει δημιουργήσει υπερσυγκέντρωση στη γειτονική χώρα και ήδη οδηγεί στη λήψη μέτρων από την Ουγγαρία που φημολογείται ότι προετοιμάζει κλείσιμο των συνόρων της. Τελικός σκοπός των προσφύγων είναι να φτάσουν στη Γερμανία ή στη Σουηδία, καθώς εκεί οι περισσότεροι έχουν συγγενείς, αλλά με δεδομένο ότι μόλις 10%-20% καταφέρνουν τελικά να φτάσουν, γεννιέται εύλογα η απορία τι συμβαίνει με όλους αυτούς τους ανθρώπους που περιπλανώνται ανέστιοι και απροστάτευτοι.
Αλληλεγγύη
Από την πρώτη στιγμή οι κάτοικοι των γύρω περιοχών αλλά και συλλογικότητες από τη Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις κινητοποιήθηκαν προκειμένου να παράσχουν κάθε είδους βοήθεια. Σήμερα έχουμε σχεδόν καθημερινή παρουσία αλληλέγγυων που διανέμουν τρόφιμα, ρούχα και παρέχουν πρώτες βοήθειες. Συγκινητική ήταν η στιγμή όπου σε προσπάθεια καθαρισμού του σημείου συγκέντρωσης οι παρευρισκόμενοι πρόσφυγες βοήθησαν αν και θα έφευγαν σε λίγη ώρα από τη χώρα. Με πρωτοφανή αυτοοργάνωση καλύπτεται η απουσία επίσημης βοήθειας. Συσσίτια, υπαίθρια ιατρεία, διανομή ρούχων είναι καθημερινό φαινόμενο στην περιοχή.
Το γεγονός ότι δεν υπάρχει ξεκάθαρο νομικό πλαίσιο δημιουργεί προβλήματα σε όσους δρουν στην περιοχή, καθώς κατά διαστήματα αυστηροποιούνται οι έλεγχοι, γίνονται προσαγωγές όχι μόνο λαθροδιακινητών αλλά και απλών πολιτών (χαρακτηριστικό παράδειγμα, ηλικιωμένος που μετέφερε ανάπηρο μετανάστη και βρέθηκε στον εισαγγελέα).
Απαιτείται, λοιπόν, ένα ξεκάθαρο νομικό πλαίσιο, πλήρης κατάργηση της απαγόρευσης της μετακίνησης των προσφύγων σε παραμεθόριους νομούς. Ταυτόχρονα θα πρέπει να δημιουργηθούν ανοιχτές δομές φιλοξενίας (σε ήδη υπάρχοντα κτίρια στην περιοχή) καθώς το ενδεχόμενο να υπάρξει και πάλι συσσώρευση μεταναστών είναι κάτι παραπάνω από σίγουρο. Η Συνθήκη του Δουβλίνου, αν και έχει ανασταλεί προς το παρόν, θα πρέπει να καταγγελθεί από τη χώρα μας καθώς το ενδεχόμενο επιστροφής προσφύγων από άλλη χώρα στη χώρα μας ως χώρα εισόδου, είναι καταστροφικό για τους πρόσφυγες αλλά και προβληματικό για τη χώρα μας. Όλοι οι άνθρωποι θα πρέπει να μπορούν να ζήσουν ελεύθερα, εκεί που επιθυμούν. Κανένας δεν θέλει να αφήσει το σπίτι του και τους συγγενείς του χωρίς λόγο, όμως τα γεωπολιτικά παιχνίδια των ιμπεριαλιστών καταστρέφουν χώρες ολόκληρες και οδηγούν εκατομμύρια ανθρώπους στην προσφυγιά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση που μας «επιβάλλει» την εφαρμογή των μνημονίων θέλει να μετατρέψει τις χώρες του Νότου σε νεκροταφεία ψυχών. Επειδή στους ανθρώπους αυτούς βλέπουμε τους παππούδες μας και δεν θέλουμε να δούμε τα παιδιά μας, είμαστε όλοι πρόσφυγες.
* Ο Μπάμπης Μακρίδης είναι ένας από τους πολλούς εθελοντές στην Ειδομένη
